Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1813

Verslag aan zijne Excell. den Minister van Binnenlandsche Zaken, Rijksgraaf, wegens de ingekomene Prijsverhandelingen over den Croup, door de Commissie, aan wie (welke) het onderzoek en de beoordeeling der gezegde Prijsverhandelingen was opgedragen. Uit het Fransch vertaald. Te Rotterdam, bij W. Locke. 1813. In gr. 8vo. 191 Bl. f 1-8-:

Schoon wij met verlangen de uitgave der belangrijke stukken te gemoet zien, waarvan ons hier een uitvoerig en beredeneerd verslag gegeven wordt, willen wij echter zoolang niet wachten, om onzen Lezeren den geest der verhandelingen, die den prijs behaald of eene eervolle melding verdiend hebben, mede te deelen, en hun den vruchtbaren uitslag dezer prijsvrage bekend te maken.

Het zal de meesten bekend zijn, dat de prijs tusschen twee mededingers, den Heer jurine van Geneve en albert van Bremen, verdeeld is, wier beide verhandelingen te zamen zulk een voliedig geheel uitmaken, dat er weinig meer te wenschen overig blijft. Beiden betreden in hun werk het veilig pad der ervaring met even groote op-

[p. 620]

lettendheid en oordeel, en toegerust met de noodige physiologische kennis, zonder welke de ondervinding aan het ziekbed eene grenzenlooze woestijn is, waarin spoor noch verkenningsteekenen te vinden zijn. Beiden komen overeen, ten opzigte van den aard, het beloop en de behandeling der kwale, ten minste in de hoofdzaken; en het verschil, 't welk tusschen hen plaats heeft, mag men gerust toeschrijven aan het verschillend klimaat, waaronder zij waargenomen hebben. Beiden hebben echter ook weêr afzonderlijke verdienste, zoo wel ten aanzien van de algemeene strekking, die er in hunne verhandeling heerscht, als ten aanzien van bijzondere stukken. De eerste doet geen stap, waarbij hij zijne zieken zou moeten verlaten; hij beweert niets, zonder er eene daadzaak voor bij te brengen; hij waagt zich zelden in het gebied der gissingen, en veroorlooft zich naauwelijks die algemeene besluiten, waartoe de ondervinding hem de bewijsstukken duidelijk aan de hand geeft. De laatste gaat even zeker aan de hand der ervaring; maar hij dringt dieper door, weet een gelukkiger gebruik te maken van hetgene zij hem oplevert, en geeft dus belangrijker en duidelijker resultaten. De eerste heeft de verdienste, dat hij de zitplaats der kwaal beter onderscheiden heeft, en het verschil doen kennen tusschen de Croup van het strottenhoofd en die der luchtpijp. De laatste heeft daarentegen het verschillend karakter opgemerkt en geschilderd, dat de gesteldheid des lijders aan de ziekte geeft: hij heeft de asthenische Croup van de sthenische onderscheiden. Dit heeft natuurlijk invloed op de geneeswijze, die bij den laatsten vollediger is, en meer voor allerlei gevallen berekend; hoewel anders beiden hier, zoo wel als ten aanzien van den aard der ziekte, zeer naauw overeenkomen. Het letterkundig gedeelte is door den laatsten bijna geheel verwaarloosd, en zoo ook het scheikundig onderzoek van de stolbare stoffe, die in de Croup wordt uitgescheiden: zijne proeven op levende dieren, met oogmerk om eene gelijksoortige aandoening als de Croup te verwekken, zijn daarentegen met meer oordeel ondernomen en beter ge-

[p. 621]

slaagd. En op die wijze wegen beiden elkanders verdiensten op.

Er zijn drie verhandelingen niet bekroond, waarvan echter eene eervolle melding gemaakt is. De eerste, van den Heer vieusseux, te Geneve, is in denzelfden geest gesteld als die van den Heer jurine, doch niet met die naauwkeurigheid en volledigheid. De tweede, van den Heer caillau, te Bordeaux, munt vooral in het praktisch gedeelte uit, doch laat ook vele vragen van het programma onbeantwoord. De derde, van den Heer double, te Parijs, onderscheidt zich door eene zeer volledige letterkunde en synonymie van de Croup, hoewel in andere opzigten verre beneden de overigen.

Ziet daar in het kort het oordeel der Commissie, dat in het verslag zelve breeder wordt uiteengezet en gestaafd. Nimmer welligt is een letterkundige wedstrijd met grooter onpartijdigheid, voorzigtigheid en bondigheid beoordeeld geworden; dit vermeerdert de waarde der bekroonde verhandelingen, en doet derzelver uitgave met verlangen te gemoet zien, vooral daar uit de niet bekroonde, doch echter belangrijke, stukken het merkwaardigste door de drukpers zal gemeen gemaakt worden.