|
| |
| |
| |
Beschrijving van Moskow.
(Getrokken uit een werk, onder de pers zijnde, en getiteld: Tableau historique, géographique, militaire et moral de l'Empire de Russie.)
Men moet niet verwachten de minste gelijkenis tusschen Moskow en St. Petersburg te zullen vinden. Geene steden gelijken elkander zoo weinig, en Moskow kan slechts met zichzelve vergeleken worden. Zij heeft al de kenmerkende trekken der natie behouden, welker hoofdstad zij was. Een vreemdeling, eensslags naar Petersburg overgevoerd, zal, in sommige wijken, en op het eenvoudig aanzien, geenszins raden, of hij in Rusland dan wel in Holland of Duitschland is; daar hij in tegendeel, in welken hoek van Moskow geplaatst, geen oogenblik zal in twijfel staan. In der daad, aan welk ander dan Rusland kan eene stad toebehooren, die de jammerlijkste ellende naast eene Oostersche luxe ten toon spreidt; die hier ontzaggelijke paleizen, en terstond daarnevens ellendige hutten aanbiedt? Deze contrasten, die door geenen overgang verzacht worden, kunnen zij elders aangetroffen worden, dan in een gebied, waar de welvaart en de vrijheid der natie zijn opgeofferd geworden aan een klein getal van uitverkoren wezens en een enkel bevoorregt ligchaam? In alle hoofdsteden van Europa vindt men de twee uitersten, het gebrek en den rijkdom; maar langs hoe vele trappen moet men niet afdalen, om van het eene tot het andere te geraken? Die hier arm zijn, zijn het bijna altijd door eigen schuld, omdat de vlijt, de arbeid en bekwaamheden elk haren prijs en hare belooning vindt; maar in Rusland is het alzoo niet gelegen: men blijft het geheele leven wat men geboren is; en daar de edelen min talrijk, en de overigen talloos zijn, wordt een paleis door duizend stulpen omringd.
| |
| |
Het voorkomen van Moskow schijnt iederen vreemdeling nieuw en bespottelijk. Deze reusachtige stad is onregelmatig, en breidt zich halvemaanswijze uit. Zij is gebouwd zonder eenigen zweem van plan of eenheid. Hier vindt gij uitgebreide gebouwen, die zoo veel plaats beslaan als sommige binnensteden, dáár kerken en kapellen, naar den meest Gothischen smaak ingerigt, naast slechte houten huizen, en dikwijls open plaatsen, met gras en struiken bedekt. De straten zijn lang en somtijds ruim, maar altijd hoekerig en slecht gesteend; in de voorsteden vindt men er zelfs, welke, even als de openbare wegen, zijn voorzien van balken, waarop men planken legt.
De omtrek van Moskow is grooter dan die van eenige andere stad; zij houdt veertig wersten, dat is tien uren gaans. Hare bevolking beantwoordt niet aan eene zoo groote uitgebreidheid: men schat haar in den zomer op drie, en in den winter op vier maal honderd duizend zielen. Dit verschil komt van daar, dat de Russische Heeren slechts des winters in de stad wonen, en dat zij een goed deel der inwoners met zich voeren, hun gevolg medenemende, hetgeen, gelijk men weet, altijd zeer talrijk is. Het ontstaat bovendien uit het gebruik, dat men in de provincien heeft, om des winters alle zijne bezigheden, alle koop en verkoop in de stad te komen afdoen, uit hoofde der gelegenheid, welke de sledevaart voor de vervoering oplevert.
Er beslaat misschien geene stad, die zoo vele kerken, kapellen en kloosters bezit als Moskow. Allen zijn naar een zelfde model gebouwd; en de kapellen zoo wel als de kerken bestaan uit vijf koepels: de grootste bevindt zich in het midden der vier overigen, die een vierhoek vormen. Deze koepels zijn gedekt met tin, met koper, met blik, en met verschillende kleuren geschilderd, of somtijds verguld; hetgeen de zeldzaamste werking doet, wanneer de zon alle deze koepels volkomenlijk beschijnt.
| |
| |
Moskow is op de wijze der Aziatische steden gebouwd. De verschillende wijken zijn zoo vele kringen, die elkander insluiten.
De eerste wijk is de Kremlin; een naam, afgeleid van het Tartaarsche woord krem of krim, hetgeen vesting beteekent. Zij beslaat het middelpunt der stad en tevens het verhevenste gedeelte; zij vormt een volmaakten driehoek, en wordt bepaald, van den eenen kant, door de Moskua; van den anderen, door de Neglina; en, van den derden, door eenen met schietgaten doorboorden en van ronde en vierkante torens voorzienen muur. De Kremlin bestaat enkel uit paleizen en groote gebouwen. Men merkt er onder andere op het paleis der Czaars; het is een omslagtig gebouw, zaamgesteld uit verscheidene onzamenhangende deelen, van tijd tot tijd aangebouwd, en altijd zonder eenig plan. Deszelfs gevel is lomp, zonder bevalligheid, en bedekt met een aantal kleine vergulden bollen. Men beklimt het paleis langs een grooten steenen trap, die steil en van slechte zamenstelling, maar zeeer beroemd is door den moord der naryskin en verscheidene andere rijksgrooten, door de Strélitsen afgemaakt. De vertrekken zijn klein: geen ander is opmerkenswaardig van wege zijne grootte dan eene audientie-zaal, in welke men voorheen de Ambassadeurs ontving. De kamers zijn ten tijde van peter I hersteld en gemeubeld geworden, maar- men heeft vergeefs beproefd dezelven eenen Souverein waardig te maken. De schatkamer is in der daad het eenige, dat eenige opmerking verdient.
De Kremlin bevat ook het stadshuis, de kerk van Maria hemelvaart, die van St. Michiel en de toren van St. Ivan alwaar men eene klok aantreft, die veertig voet negen duim omtrek heeft, en drieduizend vijfhonderd een en vuftig pouds weegt. Men had er te voren een in een naburig klooster, die twaalfduizend pouds, of vierhon derd tweeëndertig duizend ponden woog. In 1737 viel
| |
| |
zij en zonk in de aarde, waar men ze nog niet weer uit gehaald heeft.
De tweede wijk is de Khitaigorod. Sommige schrijvers, aan wier hoofd zich voltaire bevindt, hebben dit woord vertaald door Chinesche stad; maar het is blijkbaar, dat het ouder is dan de vroegste betrekkingen, die tusschen de Russen en Chinezen bestaan hebben. Men heeft eer reden te denken, dat het van de Tartaren afkomstig zij, vooral wanneer men in aanmerking neemt, dat er in Ukraine en Podolie twee steden zijn, die dezen naam dragen, zonder ooit iets met China te doen gehad te hebben.
De Khitaigorod breidt zich uit tusschen de Moskua en de Neglina, even als de Kremlin, welker muur haar bepaalt van de eene zijde, terwijl zij van den anderen kant door een baksteenen muur ingesloten wordt. Deze wijk is grooter dan de Kremlin, en bevat de drukkerij, de beurs, de universiteit en al de winkels der kooplieden, in eene regte lijn onder bogen geplaatst.
De derde wijk is de Bielgorode, of witte stad; een naam, afkomstig van eenen ouden muur van witte steenen, die haar eertijds omgaf, en van welken men nog eenige sporen ziet. Hij omringt de Kremlin van de eene zijde, en de Khitaigorod van de andere; want deze tweede wijk beperkt de Kremlin niet van alle zijden, maar alleen dat gedeelte, welk niet besproeid wordt door de Moskua en Neglina.
Eindelijk de vierde wijk, die op hare beurt al de anderen insluit, is de Semlainigorode; dat is te zeggen, de aarden stad, dus genoemd naar de aarden bolwerken, die haar omringen. Bovendien zijn er nog de sloboden, of voorsteden, die ten getale van dertig het hoofd opsteken. Ondanks eenige kerken en paleizen, zijn dit wezenlijke dorpen, werwaarts een vreemdeling door zijne zaken nooit geroepen wordt, ten zij somtijds in die men noemt Niemetzka sloboda (Duitsche voorstad), het verblijf der vreemde handwerkslieden.
| |
| |
Moskow wordt besproeid door de Moskua, welke de stad haren naam heeft gegeven. Deze rivier voert geen schip, tenzij gedurende het voorjaar, omdat dan hare wateren gezwollen zijn door het ontdooijen der sneeuw en de winterregens; maar, gedurende het overige van het jaar, kan men er niet dan met vlotten varen. De Neglina en de Jaousa, die zich beide, omtrent het midden van de stad, in de Moskua werpen, zijn slechts twee beekjes, die in den zomer bijna droog zijn.
De straten van Moskow zijn zeer onzindelijk, en het uitwendige der huizen opmerkelijk door de overdaad, den kwaden smaak en het mengsel der sieraden van allerlei soort. Men ziet er niet dan standbeelden, snijwerk, vazen, kransen en zuilen. Dit land wemelt van huizen en paleizen, die waarachtige karikaturen van de Italiaansche bouworde zijn; maar hier wil men deze bij uitsluiting volstrekt verminken, hoewel het luchtgestel zich er tegen verzet; want, schoon Moskow op eene vier graden zuidelijker breedte ligt dan Petersburg, zoo is de koude er bijna even sterk. Er zijn jaren, dat de thermometer van Reaumur dertig a twee-en-dertig graden onder het vriespunt teekende: doorgaans gaat zij de twintig niet te boven. De grootste hitte klimt tot eenen-dertig a tweeëndertig graden. De zomer is veel schooner dan te Petersburg, en gedurende den loop des jaars regent het er veel minder.
De inwoners van Moskow hebben, even als de stad, de nationale trekken behouden; het gemeene volk gelijkt vrij wel naar dat van Petersburg; deszelfs wijze van leven en kleeden verschilt geheel niet van die der boeren; het geheele gezin, even als bij dezen, woont in één vertrek, verwarmd of liever berookt door eene slechte kagchel. Hun voedsel is hetzelfde; het bestaat uit brood, augurkjes, kool, knoslook, vischpastei, en op feestdagen een weinig vleesch; zij drinken sbiten en kwas.
De kooplieden en burgers leven beter en zijn gemakkelijker behuisd; maar bijna allen hebben nog de nationale
| |
| |
kleeding, den baard en Russischen vorm. Slechts een klein deel jonge lieden scheert zich en draagt een frak, tot groote ergernis der lieden van den ouden tijd en van beginselen.
De aanmerkelijkste stand te Moskow is de adel. Hij heeft geen hof te maken; integendeel, men maakt het hem. De Souverein verdonkert er even min, door zijne tegenwoordigheid, aller grootheid, of trekt de algemeene opmerkzaamheid tot zich. De luxe, die men ten toon spreidt, gaat niet verloren: men wordt opgemerkt, genoemd; ook putten zich de ijdelheid en trots uit in pogingen om dergelijke zegepralen weg te dragen. Inderdaad, men heeft moeite om zich te verbeelden, hoe verre de edelen van Moskow de pracht en staatsie drijven. Gelijk aan de oude Satrapen van Azië, hebben zij paleizen, eene hofhouding, en slaven zonder tal. Men kan hier, zonder overdrijving, zeggen, dat men open tafel vindt; maar deze gastvrijheid ontspruit, zoo als wij reeds zeiden, veeleer uit een gevoel van trotschheid dan van menschelijkheid. Dit is zoo waar, dat, indien de gastvrijheid bij de Russen uit het hart kwam, zij eene natiole deugd zou wezen, welke men onder alle standen aantrof, daar zij integendeel slechts door de adelijken wordt uitgeoefend. De boer biedt zijne hulp nimmer aan den reiziger, die zich door eenig toeval opgehouden vindt; hij laat zich tot de minste diensten toe betalen, en zeer duur betalen. |
|
Auteursrechtvrij