Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

Iets over de aandoenlijkheid der elefanten voor de muzijk.

Het volgende verslag, omtrent eene proeve, op den negentienden Junij des jongstvoorgaanden jaars, te Parijs, in den Jardin des Plantes, genomen, zal, veelligt, sommigen onzer Lezeren niet onwelkom zijn.

De vraag was, of de Elefant zoo aandoenlijk zij voor de Muzijk, als de Heer de buffon beweert. Te dien einde heeft men, bij afwisseling, op blaas- en snarenspeeltuigen voor hem gespeeld, allegro's, andanten, enkele aria's vol melodie, en sonaten van eene zeer zamengestelde harmonie. Het dier vertoonde blijken van vermaak, op het hooren van de wijze: ô ma tendre Musette, door den Heer kreutzer op de viool gespeeld; dezelfde wijze, met variatien, door dien vermaarden kunstenaar, deed geene merkbare uitwerking. De geluiden, aan welke hij den voorrang geeft, zijn die van den bas en van den hoorn, naar het oordeel van allen, die bij de proefneming tegen woordig geweest zijn. Hij opende den mond, als 't ware om te gapen, na de derde of vierde maat van een beroemd quatuor van bocherini in re majeur. Een bravour-aria, waarvan de kenners veel werks maken, zijnde, meen ik, van monsigni, heeft het dier even onaandoenlijk gevonden; maar op

[p. 480]

het hooren van de wijze: charmante Gabrielle, liet hij, door ondubbelzinnige gebaren, zijne vreugde blijken. Men zag hem de maat slaan door de slingeringen van zijn snuit, welken hij regts en links zwaaide, balancerende op zijne lompe pooten, en eenige geluiden voortbrengende, volmaakt eenstemmig met die des Muzikants. Aardig was het, hem zijnen snuit te zien verlengen naar de opening van den hoorn, en, in weerwil van hemzelven, het geluid te doen zwijgen, omdat hij, met zijn snuit, meer luchts inademde, dan des Muzikants (des Heeren duvernois) longen daar konden inbrengen. Kort daarna liet het dier het speeltuig los, om den kunstenaar zijne dankbaarheid te betoonen; hij knielde, streelde hem met zijnen snuit, hem denzelven herhaalde malen om het ligchaam slingerende, doch zacht genoeg om geenerlei ongerustheid te veroorzaken.

Het blijft dan zeker, dat de Natuurkundigen geen ongelijk hebben, wanneer zij spreken van den smaak des Elefants voor de Muzijk. Daarenboven bewijst de genomene proeve (indien men van een individu, in den staat van tamheid, tot de soort moge besluiten) dat de Elefanten den voorrang geven aan de zware boven de scherpe toonen, aan de melodie boven de harmonie, aan de statelijke en eenvoudige boven de vrolijke en zamengestelde wijzen, eindelijk aan de adagio's boven de snellere bewegingen. Dit heeft eenen onzer beroemdste Natuurkundigen doen zeggen, dat de smaak van den Elefant in den Jardin des Plantes niet zal bederven, zoo lang hij wijs genoeg zijn zal om niet in de Opera te gaan!