Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

De necromant.
Eene ware Anecdote.

In een Fransch stadje aan de Duitsche grenzen leefde in het begin der vorige eeuw - dus waren de grenzen nog niet aan den Rijn - een arts, met name pontac, die niet slechts in het stadje, maar tien mijlen in de rondte, voor den grootsten to ovenaar gehouden werd, die ooit, sedert de toovenaars ten hove van Pharao, op aarde geleefd had. Dezen naam had hem, buiten twijfel, zijne ontzettende pruik

[p. 476]

verschaft, die, grooter dan alle pruiken, en zonder poeder, koolzwart als eene donkere wolk zijn hoofd met nacht omringde. Daarenboven had hij een paar lange, zwarte wenkbraauwen, waarvoor alle kinderen en meisjes bang waren, wanneer hij ze langs het gelaat op- en nedertrok; eindelijk ten overvloede nog een' grooten zwarten poedelhond, die zoo vele kunsten deed, dat hij en zijne geheime wetenschap zelve den verlichten burgers van het stadje verdacht moesten voorkomen.

Men noemde daarom den zeldzamen man, die, op goede gronden, nooit trouwen wilde, zijne zieken bezocht, of kruiden verzamelde, dikke boeken las, en voor 't overige niet veel werks van de wereld maakte, kort weg, den Necromant, of Zwartkunstenaar. Hij wist dit wel, maar had er niets tegen: want alle menschen geloofden daarvoor meer aan hem, dan aan den Heer Pastoor; zijne keuken en kelder waren nooit ledig. Hij was, trots de groote wenkbraauwen, de goedhartigste man, en ieder had hem gaarne. Ook herinnerde zich niemand, dat hij ooit een kind een steen in den weg gelegd had.

De navolgende ware geschiedenis behoort intusschen tot zijne schoonste tooverstukken.

Men was het in de stad al lang eens, dat de jonge jory, ontvanger van het district, de knappe dochter des rijken wijnhandelaars la palme ingenomen had, en wel niet voor 's Konings, maar voor eigen rekening. Noch de knappe dochter, ik geloof zij heette anette, dewijl menig aardig meisje zoo heet, noch de rijke wijnhandelaar hadden veel daar tegen in te brengen. Want jory was een schoon man, van wien men zich in allen geval kon laten innemen; ten andere was hij nevens den wijnhandelaar de rijkste man uit het stadje, was ontvanger, kon aan het hoofd eener Intendance raken, eindelijk zelfs wel Intendant-generaal worden, wanneer de Ministers en de Prinsen hem hun hof zouden te maken hebben.

Onder ons gezeid, anette beminde jory van ganscher ziele en van ganschen gemoede; en jory beminde anette, zoo als het toen heette tot stervens-, maar naar de tegenwoordige spreekmanier tot gekwordens toe. In der daad is de hedendaagsche zegswijze wel de juiste; want men ziet

[p. 477]

zelden beminnenden sterven, maar gekheden begaan ze allen genoeg.

Ook anette en jory wilden geene uitzondering op den regel zijn. Daarom begingen zij, acht dagen vóór de plegtige verloving, de volgende malligheid. Er was bal. Anette danste gaarne en goed. Een jong Overste, dien men bij de bestorming eener vesting, alwaar hij met het vaandel voorop ging, den linker arm, maar niet het been afgeschoten had, eerste insgelijks voortreffelijk, en hij liet anette den ganschen avond niet los. Zijne uniform was schitterend; en zoo iets geldt reeds bij de meisjes. Maar voor jory gold dat niets. Hij was buiten zichzelv' van toorn, en zwoer, anette nooit meer te willen zien. Intusschen gluurde de eedbreker toch gedurig naar haar, en als zij eens onder de dansenden miste, liep hij rond van hoek tot hoek, om haar te zoeken. Zoo als hij nu in het naaste vertrek trad, zag hij haar, en den eenarmigen Overste op de knieën voor haar, alsof hij om te staan beide beenen verloren had.

Jory maakte links om, en riep: zij bemint mij niet! Had hij toen reeds Werthers lijden gelezen, zou hij buiten twijfel een pistool geborgd en kruid gekocht hebben. Daarvan wist hij nog niets. Hij liep alzoo in volkomene vertwijfeling naar huis, ontkleedde zich, en sprong met beide voeten - in het bed. Den volgenden morgen zeide hij liefde, verloving en alles schriftelijk op, zond den Heer la palme alle geschenken terug, en maakte des namiddags zijn hof bij de dochter van den Maire, die wel niet schoon was, doch aan wier hals men zich uit ware wanhoop konde verhangen.

Anette was ontroostbaar; de Heer la palme woedend over de beschimping, welke hem jory had aangedaan. Anette kreeg koorts. Men zond naar Doctor pontac.

Deze merkte spoedig, waar het schortte. De oude Necromant schudde grimlagchend het hoofd, en schreef een ter nederzettend poeder voor. Jory en anette waren hem beide lief. Maar het poeder mogt het bloed ter neer zetten, de liefde deed zij het niet; daarvoor had geen Doctor middelen. Anette werd zieker, en Dr. pontac op nieuw gehaald.

[p. 478]

Mijnheer la palme, zeide hij tegen haar vader: met artsenijen rigt ik hier niets uit. Uwe dochter kan verstand of leven verliezen. Laat mij begaan, maar verwonder u over niets.

Nu nam hij anette alleen, en beloofde haar jory's rouwigen terugkeer, indien zij zijn voorschrift naauwkeurig volgen wilde. Zij werd vuurrood. Wat belooft een beminnend meisje niet tot zulken prijs? - Gij moet gedurende zes dagen met geen man spreken, hij zij wie hij wil, en tweemaal daags in eigen persoon op de markt gaan, rosmarijn koopen, dien naar het kerkhof brengen en op de graven der dooden planten. Gij begrijpt wel, dat jory's ontrouw eene of andere beheksing is? Daardoor wordt de betoovering te niete gedaan. Den zevenden dag zal jory komen, en eerst nadat de zot drie uren lang voor u geknield heeft, schenk hem genade; maar vooral niet vroeger!

Aldus geschiedde. La palme en zijn gansche huis weenden; want zij hielden anette voor krakzinnig. De Heer la palme beloofde den Doctor den kelder vol Champagne, zoo hij helpen kon. De oude toovenaar grimlachte. - Anette is krankzinnig uit liefde, zeide de gansche stad.

Dit hoorde jory. Krankzinnig! uit liefde! om mijnentwil! schreeuwde hij, tot stervens toe dronken van geluk. Hij liet de dochter van den Maire loopen, had berouw over zijne zonde, en drong tot de ongelukkige rosmarijnkoopster op de markt door. Te vergeefs; zij sprak niet. Hij liep naar Dr. pontac, vertelde zijne ongeluksgeschiedenis, en zwoer in het water te zullen springen, zoo hij anette niet redde. Dat kunt gij zelf slechts, zeide pontac: ga zondag tot haar; poog alleen met haar te zijn; kniel drie uren lang onafgebroken voor haar, en zeg alle vierendeel uurs: ik was een jaloersche gek; vergeef mij! Dan wordt de betoovering ontbonden.

Jory kon den zondag naauwelijks afwachten. Het gelukte hem, in de schemering in la palme's huis te sluipen; om elf ure sliep alles. Slechts anette hoopte troosteloos op de werking van des Doctors tooverkunsten. En deze verscheen. Jory lag weenend aan hare voeten.

Maar, drie uren was in der daad te gestrenge boete; en dat jory ze ook, uit vrees voor la palme's toorn, zoo

[p. 479]

ongepast koos.... men denke slechts, tegen middernacht, als alle booze geesten van oudsher hun spel drijven!

Het is een geheim gebleven, hoe lang jory knielde en anette stom was. Maar den volgenden morgen bloeide anette als eene roos, en bragt den Heer la palme haren morgengroet, en zag hem zoo beschaamd en smeekend aan, of zij geen goed geweten had. Daar kwam de Necromant. De Heer la palme viel hem om den hals, en zwoer, dat hij den Heer jory niet zou vermoorden. Als anette dit hoorde, bragt zij Papa in hare kamer, en jory, die zich nu eenmaal het knielen aangewend had, lag knielend voor Papa. - Denzelfden dag moest de verloving plaats hebben. De bruiloft volgde spoedig, en de Heer pontac had voor zijne duivelskunsten den ganschen kelder vol Champagne.