Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

[p. 399]

Berigt, wegens een zonderlingen aanhang te Martavan, in Syrie.

(Ontleend uit j. griffiths Travels.)

- In den namiddag kwamen wij te Martavan. Van deze plaats hadden wij hooren spreken op eene wijze, welke al onze nieuwsgierigheid ten sterkste gaande maakte: en, in der daad, de gewoonten, daar aangenomen, stemmen zoo weinig overeen met al onze denkbeelden van betamelijkheid en welvoegelijkheid, en zijn daarenboven zoo zeer aangekant tegen alle beginselen van godsdienstigheid, dat, indien geachte Reisbeschrijvers des niet gewaagd hadden, ik zou geschroomd hebben te spreken van 't geen ik gezien heb, uit vreeze van mijne waarheidliefde verdacht te zullen maken.

Zoo dra wij het dorp intraden, verzamelden de inwoners zich rondsom ons, en, eer wij van paard gestegen waren, trokken zij ons bij de kleederen, om ons over te halen, dat wij bij hen zouden intreden. Onder deze verzoekers was een man, die een zeer gunstigen opslag van oog en eene innemende houding had, vergezeld van drie vrouwen, die, schoon derzelver kleur olijfverwig was, eene bevallige gestalte hadden. De man luisterde mij de Turksche woorden in 't oor: Keff-var, keff var-geld! zoo veel als: ‘Kom bij mij in, gij zult het zeer goed hebben!’

Mijn reisgenoot vond zich, zoo wel als ik, genegen, om van eene zoo verpligtende aanbieding gebruik te maken; wij wezen dus de aanzoeken van anderen af, en volgden onzen gastheer naar zijn huis, van leem gemaakt. De vrouwen droegen loshangende kleederen, hadden een scherpgepunt hoofddeksel, verschillende van alle, welke mij, tot dus lange, onder het oog gekomen waren. Zij betoonden zich vrolijk, gemeenzaam, en spraken op een zeer

[p. 400]

hoogen toon. Ongelukkig kon het gesprek alleen tusschen deze schoonen gevoerd worden: want ik verstond geen Arabisch, en mijn reisgenoot, schoon bedreven in de Oostersche talen, verstond de uitspraak niet dezer lieden. Men ging ter tafel, en onder andere noodigde een rookende geitenbout ons uit om er van te eten. Men liet een geestrijken drank rondgaan, en onze gastheeren en gastvrouwen deelden gelijkerhand in de vreugde van het feest: de eerstgemelden waren drie in getal, en vier vrouwen zaten voorts aan tafel.

Na dat wij allen wel getafeld hadden, verscheen de koffij en de pijpen. De mannen verwijderden zich, de een na den anderen, en keerden, na verloop van eenige minuten, weder. Zij schenen zeer veel genoegen te vinden in de aardigheden, welke zij onderling pleegden, en gaven ons door teekenen te kennen, dat wij onszelven moesten aanmerken alsof wij t'huis waren. Met één woord, zij lieten ons volkomene vrijheid om met de vrouwen te praten. Die vrijheid was iets zeer strijdigs met de jaloersche wederhouding, welke wij op de geheele reis duslang ontmoet hadden, zelfs op plaatsen, op een zeer kleinen afstand van dit dorp. Dit wekte onze nieuwsgierigheid op, en wij hadden gelegenheid om ons met eigene oogen te overtuigen van eene zaak, welke wij tot hiertoe voor een vertelseltje gehouden hadden.

's Morgens begroetten onze gastheeren ons op de minzaamste wijze. De vrouwen zoo wel, als de mannen, vergezelden ons tot het huis, waar wij onze paarden gelaten hadden. Met een geschenk van eenige piasters waren zij hoogst voldaan.

De geschiedenis van dit zonderlinge volk is weinig bekend; schoon de Europeanen van Aleppo dikwijls dit dorp Martavan, alsmede Testin, niet wijd van daar gelegen, en door dergelijk slag van volk bewoond, bezocht hebben.

Men wil, dat het eene secte van Ansariens is, en dat deze stam herkomstig is van een grijsaard, die ten

[p. 401]

jare 891 in het dorp Nasar, bij Kouffa, woonde. Onder verscheiden godsdienstige leerstellingen, dezen sectarissen eigen, treft men er aan, die de losbandigheid van zeden zeer begunstigen; en zij grijpen diensvolgens alle voorkomende gelegenheden aan, om, wanneer vreemdelingen in hun oord komen, dezen hunne vrouwen aan te bieden. De plegtigheden van hunnen godsdienst strooken met deze begrippen. Voor het overige zijn ze weinig bekend.

De kleur van het vel der mannen is veel donkerder dan die der vrouwen; zij maken geen werk van den opschik, en stemmen daarin met de zeden der Arabieren overeen. De vrouwen zijn van eene bevallige gestalte, hebben zeer witte tanden, en, daar de kleederen de leest niet prangen, behoudt hare taille geheel en al de natuurlijke schoonheid.

De Arabieren noemen de inwoners van Martavan Nassairis. In assemanni Bibl. Orient. treffen wij dit berigt wegens de herkomst dezer secte aan: In 't jaar der Grieken 1202 (dat is, volgens der Christenen jaartelling, 891) leefde omstreeks Kouffa, in het dorp Nasar, een grijsaard, die, door zijn vasten, zijn bidden en zijne armoede, zich voor een heiligen deed doorgaan. Velen uit het gemeene volk verklaarden zich voor zijne aanhangers. Hij koos onder dezen twaalf personen uit, om zijne leer te verbreiden. Maar de bevelhebber der plaatse, ongerust over de daaruit ontstane bewegingen, deed den grijsaard vatten en in de gevangenis werpen. Eene slavinne des kerkerbewaarders, met 's mans lot bewogen, beraamde een plan te zijner verlossinge. Welhaast deed er zich eene gelegenheid op, welke zij niet liet voorbijglippen. De kerkerbewaarder dronken en in vasten slaap zijnde, nam zij zachtkens de sleutels weg, die hij onder zijne hoofdpeluw verborgen had: na voor den grijsaard de deur der gevangenisse geopend en hem uitgelaten te hebben, bragt zij de sleutels ongemerkt ter vorige plaatse. Wanneer de kerkerbewaarder 's volgenden daags den

[p. 402]

gevangenen ging zien, stond hij zeer versteld de gevangenis ledig te vinden, zonder eenig teeken van gepleegd geweld ter ontkominge te ontdekken. Hij viel daarop in het begrip, dat de grijsaard door een Engel uit de gevangenisse verlost was, en deed zijn best om dit gerucht te verspreiden, 't geen tevens diende om hem voor alle navraag te dekken. De grijsaard verhaalde dezelfde zaak aan zijne leerlingen, en zette zijne prediking ijveriger dan ooit voort. Hij schreef zelfs een boek, waarin men onder andere leest: Ik, van het dorp Nasar, heb Christus gezien, die het Woord Gods is, die Ahmud is, Zoon van Mahommad, Zoon van Hanasa, van den stam van Ali, die ook Gabriël is; hij heeft mij gezegd: ‘Gij zijt de mensch, die leest (met verstand); gij zijt de mensch, die waarheid spreekt; gij zijt de kameel, die de geloovigen voor den toorn behoedt; gij zijt het lastdier, dat derzelver last draagt; gij zijt de Heilige Geest, en Johannes, de Zoon van Zacharias. - Ga heen, predik den volke, en leer hun, dat zij biddende vier kniebuigingen maken; namelijk, twee voor het opgaan der zonne en twee na derzelver ondergaan, met het aangezigt naar Jeruzalem gekeerd: men zegge driemalen: god almagtig! god de allerhoogste! god de zeer groote! - dat zij niet meer dan het tweede en derde feest waarnemen; dat zij in een geheel jaar slechts twee dagen vasten, geene afwasschingen doen, geen bier drinken, maar wijn zoo veel hun lust; eindelijk, dat zij zich van het vleesch der verscheurende dieren onthouden.’ - Deze grijsaard, naar Syrie getrokken zijnde, verspreidde die begrippen onder de landlieden, die in menigte tot hem toevloeiden. Na eenige jaren geraakte hij weg, zonder dat men weet, wat er van hem geworden is.

De Heer griffiths merkt te dezer gelegenheid op, dat het woord Nasar de benaming is, waarmede men de Christenen in Syrie aanduidt, en houdt de ver-

[p. 403]

melde historie voor het verhaal eener gebeurtenisse uit de Heilige Schrift, door onkunde misvormd.