Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

[p. 109]

Nieuwe ervaringen aangaande de werkzaamheid der belladonna (Nachtschade) tegen den kinkhoest.

Nadat de beroemde hufeland in het bijzonder de Geneesheeren op de werkzaamheid der Belladonna tegen den Kinkhoest had opmerkzaam gemaakt, zijn daarmede onderscheidene allergunstigste proeven genomen. De Geneesheer wetzler voert aangaande dit middel aan, dat hetzelve, nadat hij de zoo zeer tegen den kinkhoest aangeprezene middelen te vergeefs gebezigd, en ook onder deze hem de zalf van autenrieth niets geholpen had, in meer dan dertig gevallen, in eene in het voorjaar van 1810 te Augsburg en der elver omstreken geheerscht hebbende epidemie van Kinkhoest, hem de voortreffelijkste diensten bewezen heeft. De in het oog loopendste en spoedigste werking bragt de Belladonna bij de kinderen te weeg, die aan den Kinkhoest reeds twee en meerdere weken geleden hadden. Reeds bij de eerste giften verminderde hij zoodanig, dat, wanneer de aanvallen te voren gedurende iederen nacht twintig- tot dertigmaal waren verschenen, zij reeds den volgenden nacht slechts vier- tot zesmaal plaats grepen. Na verloop van acht tot veertien dagen was de genezing voltooid: het middel werkte evenwel zoo spoedig niet, wanneer het reeds dadelijk in den aanvang des Kinkhoests gegeven werd; ofschoon, in vier gevallen, de kinderen, welke de Heer wetzler reeds van den aanvang af behandelde, na verl op van twintig dagen alleen door de Belladonna bevrijd werden, en daardoor de uitspraak van hufeland, dat de Kinkhoest niet wel binnen de vier weken kan genezen worden, wederlegd.

De wijze, waarop wetzler de Belladonna toediende was de volgende: kinderen onder het jaar kregen in den beginne 's morgens en 's avonds een poeder, uit ¼ grein van den wortel der Belladonna en ½ scrupel suike

[p. 110]

bestaande, bij gevolg in 24 uren ½ grein; kinderen onder de twee jaren gaf hij in 24 uren slechts ¼ grein meer; die van twee tot drie jaren diende hij binnen 24 uren een geheel grein, in twee giften verdeeld, toe; en kinderen van vier tot zes jaren 1½ grein, ook bij twee giften toegediend. Na verloop van twee à drie dagen werd er door allen een poeder of eene halve gift meer ingenomen, en op nieuw na twee à drie dagen nog een poeder meer; zoodat alzoo de grootste gift voor de jongste kinderen één grein, voor de oudsten 3 greinen Belladonna uitmaakte. Met de vermindering der ziekte werd ook de gift verminderd.

Opmerking verdiende het, dat bij drie door Kinkhoest aangetaste kinderen, die te gelijk aan Scrophulae ziek waren, gedurende het gebruik der Belladonna, de verschijnselen dezer Scrophulae voor het grootste gedeelte, en sommige, als bij voorbeeld de ontsteking der oogen, geheel verdwenen.

Hiermede komen de te Berlijn gedane waarnemingen overeen. Gedurende het midden der maand September 1810, ten tijde der epidemie van den Kinkhoest, werd de wortel der Belladonna met het beste gevolg gebruikt. Een afkooksel van denzelven en van het Zoethout, met een bijvoegsel der Tinct. opii benzoica, verkortte niet slechts den duur der ziekte aanmerkelijk, maar maakte ook haren loop zachter en goedaardiger; daar, integendeel, de braak- en slijmoplossende middelen, gelijk ook de inwrijving, volgens autenrieth, bijna geenen dienst bewezen.

Door andere waarnemers, die voor het overige de hier opgegevene waarnemingen volkomen bevestigen, werd hier nog bijgevoegd, dat men zich bij zeer prikkelbare, met eene zeer gevoelige en bijzonder werkzame huid voorziene kinderen, aangaande de dosis zeer in acht moest nemen; daar dikwijls bij dezen eene scharlaken - roodheid der huid, vooral van het aangezigt, met bijzonder in het oog vallende werkzaamheid der hersenen, ontstond.

[p. 111]

Nog later werd, met opzigt tot de door Doctor wetzler opgegevene doses, aangemerkt, dat de bijzondere ligchaamsgesteldheid der zieke kinderen, meer dan derzelver ouderdom, de giften der Belladonna bij den Kinkhoest moet bepalen. Als hoofdzakelijk kenmerk der juist getroffene hoeveelheid kon de, na het gebruik van het middel, plaats grijpende roodheid des gezigts beschouwd worden. Tot aan derzelver verschijning, konde men van ¼ of ½ grein pro dosi met het Belladonna poeder klimmen Bij derzelver verschijning was het best bij de dosis of te blijven staan, of dezelve een wei ig te verminderen. Verdween daarentegen de roodheid, dan konde de dosis ook weder eenigermate vermeerderd worden.

De Mededeeler van het bovenstaande (uit de Allgemeine Medic. Annalen fur 1811 Februar.) heeft ook te Amsterdam, in het afgeloopen najaar, met het beste gevolg, de Belladonna toegediend, en te vergeefs de zalf van autenrieth aangewend, ja daarvan vele onaangename gevolgen voor de zieken gezien. Ook door hem is de opgegevene roodheid, des gezigts vooral, opgemerkt; het strekte hem immer ten bewijze van de werking des middels, waarvan hij alsdan de gift geenszins vermeerderde. Hij gebruikt altijd bij voorkeur het poeder van den wortel der Belladonna boven het extract, ook omdat men zelden voor de deugdzaamheid van het laatste kan instaan.