Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

Redevoering, gehouden bij gelegenheid van de uitdeeling der prijzen aan zijne leerlingen, den 29 Augustus 1811, door B. van den Wijenbergh, Leeraar der Fransche, Hoogen Nederduitsche talen te Goch. 's Bosch, bij H. Palier. 1812. Fransch en Hollandsch tegen elkander over, 11 bladz. 410.

Eene gewone Gelegenheids-redevoering, waarvan wij de oorzaak niet inzien, waarom zij ter uitgave bezorgd is. Het driedubbele thema, de onmiddellijke invloed der opvoeding op den mensch, - de noodzakelijkheid, om daarmede vroeg te beginnen, - en eene vermaning tot deugd, gehoorzaamheid en leergierigheid, is zoo herhaalde malen gesteld en betoogd, dat men een Genie zou moeten zijn, om deze loci communes met nieuwe, belangrijke gronden te staven, of in een helderder licht te plaatsen. ‘Wie twijfelt daaraan?’ vroeg men den Redenaar, die den lof van herkules aankondigde; en zoo mogen wij ook aan den Heer van den wijenbergh vragen. Wie twijfelt aan het nut der vroege opvoeding, en vooral daaraan, of de kinderen niet

[p. 732]

gehoorzaam en vlijtig zijn moeten? Waarom ons zulks nogmaals te lezen gegeven?

Het blijkt, dat het Fransch dezer Redevoering het oorspronkelijke is, want het is vrij goed; terwijl de Nederduitsche woordenschikking somtijds jammerlijk mishandeld is. Welk een stijl, bij voorbeeld: De omzigtige levensbeschrijver .... zal het voor zijn' pligt aanzien, hun (den lezeren) te doen ontdekken in de eerste jeugd van zijn(e) beroemd(e) personagie (personaadje), in derzelver eerste bezigheden, in de eerste denkbeelden die zij gekregen heeft, de spruiten der verhevene hoedanigheden, die haar doen uitmunten, der roemrijke daden, welke haar onsterfelijk maken.

Met dat alles is de zedekunde van dit stukje goed en onberispelijk, en het kan misschien ook hier en daar nog van nut zijn voor Ouders, welke weinig of niet over de opvoeding gelezen of nagedacht hebben. Ook is de Hollandsche stijl niet overal zoo misvormd; en wij kunnen zelfs met genoegen zeggen, dat de aangehaalde plaats de ergste is.