Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

Vraagstukken over het Wetboek van Burgerlijke Regtsvordering, waarin de zwarigheden, in de praktijk voorkomende, worden opgehelderd; door P. Le page, Oud-Advocaat in het Parlement van Parijs, enz. Uit het Fransch vertaald. Iste Stuk. Te Dordrecht, bij A. Blussé en Zoon. 1812. In gr. 8vo. f 2-16-:

Schoon het werk van den Heer le page, ten tijde toen hetzelve in het licht verscheen, in vele opzigten, als nuttig mogt worden beschouwd, zijn wij er verre af van aan hetzelve dien lof te geven, welken de Heer j. konijnenburg, in het voorberigt, voor deze Hollandsche vertaling geplaatst, er aan toezwaait; zeggende, onder andere, dat mannen zelfs, die hunner eeuwe tot sieraad verstrekken, hier overvloedige stoffen ter voldoe-

[p. 721]

ning van hunnen wetenschappelijken lust vinden, en dat latere tijden, de vorderingen der regtsgeleerdheid zelve, welligt eerst, bij ondervinding, het hooge belang en nut zullen kunnen beoordeelen, welk in dezen doorwrochten arbeid van den beroemden le page ligt opgesloten. Naar ons inzien, bevat dit werk veel goeds; doch het beantwoordt noch aan den titel, noch aan de aankondiging in het voorberigt. De verdiensten, welke deze arbeid bezat ten tijde toen dezelve in Frankrijk verscheen, zijn verminderd door andere werken over dit zelfde onderwerp, die veel vollediger zijn. Slechts eenige zwarigheden worden hier opgehelderd: maar hoe vele blijven er niet overig! Men moet de praktijk beoefenen, om hierover met grond te kunnen oordeelen; de grondigste theorie is hier niet voldoende. Wij hebben de beantwoording van onderscheidene vraagstukken met genoegen gelezen en er wezenlijk nut uit getrokken. Vooral bevielen ons in dezelve juistheid van uitdrukking en beknoptheid. Maar hoe vele, en inderdaad moeijelijke, vraagstukken blijven er nog ter beantwoording over! en hoe vele treft men hier niet aan, die geene de minste duisterheid bevatten en dus geene opheldering noodig hadden! Men neme slechts, tot een enkel voorbeeld, het volgende: ‘De vonnissen bij verstek, tegen partij bekomen, moeten binnen zes maanden daarna worden uitgevoerd; zoo niet, dan worden zij aangemerkt als niet gewezen, volgens art. 156. Nu vraagt men: of de uitvoering binnen de zes maanden voleind, dan of het voldoende is, dat zij in dit tijdsverloop worden begonnen?’ Voor welk slag van menschen mag toch wel de Heer le page deze vraag en derzelver beantwoording geschreven hebben? Zeker niet voor den Regtsgeleerden, zelfs niet voor den eerstbeginnenden praktizijn: want ieder, die weet, dat de wet het onmogelijke niet kan willen, en dan slechts het woord saisie immobilière heeft hooren noemen, heeft hieromtrent geene opheldering meer noodig. Van dien aard treft men meer vragen aan; wei-

[p. 722]

nigen slechts, waarop wij eene andere beantwoording, dan de Schrijver geeft, verwacht hadden. Daarenboven heeft dit Hollandsche werk nog een gebrek, hetwelk de geleerde Vertaler had kunnen en, hij houde ons zulks ten goede, had behooren te verhelpen. Deze toch had hier de eerste hoofdstukken niet letterlijk moeten overbrengen, maar melding maken van die veranderingen, welke door latere wetten en besluiten in onderscheidene zaken en inrigtingen, na de uitgave van het werk van le page, gemaakt zijn. Men stoot hier overal op onnaauwkeurigheden, op benamingen en uitdrukkingen, die thans niet meer bekend zijn, en eenige rubrieken zijn ten hoogste onvolledig. Wij kunnen dit alles niet aantoonen. Ten bewijze strekke dit weinige. Men vindt hier de benaming van Hoven van appél, in plaats van Keizerlijke geregtshoven, van Directeur der gezworenen, welke ambtenaar is vervangen door den Regter van instructie, van wien nergens melding wordt gemaakt. Men leest hier verder, dat de Keizerlijke procureur zijne stedehouders (substituten) heeft, wanneer de Regtbank uit verscheidene afdeelingen bestaat, zonder dat er gezegd wordt, dat dáár, waar de Regtbank geene afdeelingen heeft, één substituut - procureur aanwezig is. Hier wordt geleerd, dat de Vrederegter kennis neemt van overtredingen, welker bepaalde straf de waarde van drie dagloonen, of van drie dagen gevangenis, niet te boven gaat, niettegenstaande het straf-wetboek de boete tot 15 francs en den tijd van gevangenis tot vijf dagen uitstrekt. Ook wordt hier van onderscheidene werkzaamheden en pligten des Vrederegters, welke hem bij verschillende wetten en besluiten zijn opgedragen, geene melding gemaakt. De afdeelingen van de Advocaten en Notarissen zijn mede zeer onvolkomen. Bij de regelen, ter verklaring van het Wetboek, hadden nog gemakkelijk een groot aantal, even belangrijke, kunnen gevoegd worden. De volgende drukfeilen hebben wij opgeteekend: Bladz. 40. Wetgevers voor Vrederegters. Bladz. 187.

[p. 723]

De arrondissements vierscharen vonnissen ter eerste en laatste instantie over alle zaken, welker bedrag geene honderd francs beloopt. Bladz. 202. art, 60 in plaats van 61. De vertaling is overigens zeer wel uitgevallen, schoon wij voor sommige Hollandsche woorden liever het Fransche kunstwoord behouden hadden en ons de vertaling van garant door borg niet bevalt; borg beteekent caution, en garant wordt, naar ons inzien, beter door vrijwaarder of waarborg overgezet, al ware het alleen, om de zaken, die eenigzins verschillen, door onderscheidene woorden uit te drukken.