Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

[p. 678]

Leerrede van J. van der Roest, Evangelie dienaar te Haarlem, tot bevestiging van zijnen Zoon J.Z. Nauwman van der Roest, in de bediening van het Evangelie te Middelie en Akswijk, 25 Aug. 1811. Te Haarlem, bij J.L. Augustini. 1812. In gr. 8vo. f :8-:

Neen, waardige man! het was niet noodig, dat gij dit uw geschrift met zoo veel verontschuldiging in de wereld zondt. Het spreekt een waar, belangruk, gepast en hartelijk woord. De schrijver van deze aankondiging, met u een mede-arbeider in den dienst van het Evangelie, heeft er zich door beschaamd, verootmoedigd, bemoedigd en opgewekt gevoeld. Zoo zal het gewis velen van zijne ambtsbroeders gaan, en ieder Christen, die het leest, zal er zijn deel in vinden. - Om dit ons oordeel te wettigen, zullen wij er onze Lezers eerst het beloop en vervolgens eenige trekken uit opgeven.

Na eene zielverheffende voorafspraak en een krachtig voorgebed, vindt men de Leerrede zelve, die ten tekst heeft 2 Tim. IV:5. Doe het werk van eenen Evangelist. In de behandeling van dien tekst houdt de Schrijver de volgende natuurlijke orde, dat hij eerst denzelven opheldert in dien zin, waarin Paulus deze vermaning aan Timotheus deed, - daarna met toepassing op de onderscheidene deelen van zijne bediening aanwijst, dat het wezenlijke van het werk eens Evangelists nóg de bezigheid van eenen Christen - leeraar zijn moet, - vervolgens tegen de moeijelijkheden, daaraan verbonden, de aangenaamheden en bemoedigingen, die dit werk vergezellen, overstelt, - in de vierde plaats aan de Gemeente voorhoudt, op welk eene wijze zij hem, die tot haar komt, om het werk van eene Evangelist te verrigten, behoort te ontvangen, - en eindelijk zich met eenige opwek-

[p. 679]

kingen en bestieringen wendt tot zijnen Zoon, tot die bezigheid geroepen, en gereed om haar te aanvaarden.

Uit de menigvuldige opmerkelijke gezegden, die onze aandacht trokken, kiezen wij deze ter proeve. ‘Het zijn geene leerstellingen, uitgedacht door de menschelijke wijsheid, of naar haren smaak en dien der tijden geschikt, noch eene bloote zedekunde, welke de Evangelist als prediker voor te dragen heeft; het is de raad van God omtrent onze zaligheid, zoo als eene onfeilbare openbaring dien ontdekt, waarvan hij slechts de tolk is; eene openbaring, welke, door alle tijden henen, in het wezenlijke, dezelfde was, en altijd even gewigtig zal wezen, omdat de voornaamste zedelijke behoeften der menschen altijd dezelfde zijn; het is eene zedeleer, welke op het geloof gegrond is, en daaruit hare beweegredenen en hare kracht ontleent. En deze draagt hij voor naar het woord van God, en naar dit alleen: want wat weten wij, buiten hetgeen de hoogste Wijsheid zelve aan ons heeft medegedeeld, met volkomene zekerheid, dan dit alleen, dat wij niets weten? Of waar behooren wij ons met eene grootere zorgvuldigheid te wachten voor alle menschelijke inmengsels, dan in het aanwijzen van den weg van zaligheid voor zondaren? Is deze niet het uitwerksel van het oppermagtig welbehagen des eeuwigen Ontfermers? Zijn wij niet alle onze kennis aangaande denzelven geheel aan zijne ontdekkingen verschuldigd? Zijn misvattingen ergens zoo gevaarlijk als hier?

Bij zijne bijzondere onderwijzingen van kinderen is de Evangelie-dienaar bevreesd om voedsel te geven aan de trotsche en zelfzoekende eigenliefde, welke de bron van zoo veel kwaads is, door het onbehoedzaam prikkelen van de eerzucht en den naijver, hetwelk de geest dezer tijden vordert. Hij boezemt hun geen hoog gevoelen van zichzelven in; maar zijne voornaamste zorge is, hunne jeugdige gemoederen op te leiden tot die vreeze des Heeren, welke alleen wijs maakt, en tot die zedigheid, dien ootmoed en die ondergeschiktheid, zonder welke alle

[p. 680]

deugd niet meer dan schijn is. Hoe zou hij, die tot den man zegt, en naar zijns Zenders leere zeggen moet: word een kind! tot het kind kunnen zeggen: voel u een man!?

Bevindt hij zich aan het ziek of sterfbed van zulken, die in waarheid het bederf, dat in de wereld is, ontvloden zijn, dan tracht hij hen te bemoedigen in hunnen laatsten strijd; hij leert hun den dood beschouwen als eenen bode van leven en vrijheid de angsten van het sterven als de barensweën des nieuwen hemellings, en het afleggen van het ligchaam als het wegvallen van dien scherdsmuur, welke hen verwijdert van dien, dien hunne ziele lief had. Hij roept hun nog in het bijna gesloten oor dat woord toe, waarmede Jezus stierf, en waardoor de stervende leeft: Het is volbragt!

Die thans Evangelie-dienaar wordt, treft vele zwarigheden aan, voorheen niet of minder bekend. Ik zal geen uitvoerig gewag maken van die drukkende zorgen, indien niet maar grievende vernederingen, waaraan hem het verkrijgen van zijne geringe bezolding blootstelt Ik bedoele andere beproevingen: te voren achtte men eenen Leeraar om zijns werks wil; nu zijn er groote bekwaamheden en schitterende gaven, die altijd zeldzaam blijven, bij velen noodig, om hen eenige achting te doen hebben voor ons werk; en is he voornaam vereischte, hetwelk men in onze leerredenen vordert, dat zij onderhondende zijn. Indien wij, getrouw aan onze roeping, niet een Christendom zonder Christus, maar alleen dezen, en dien gekruist, en onze verzoening met God door zijn bloed prediken, worden wij niet gezocht of gehoord van hen, die zich de wijzen van hunnen tijd rekenen, maar beschouwd als duisterlingen, die in verlichting met hunne eeuw niet voortgaan. Zelfs zijn de uitwendige teekenen, die ons onderscheiden, hier en daar genoeg om ons ten doel te stellen van verguizing en smaad; terwijl verachting van al wat heilig is, zedeloosheid, waanwijsheid en ongeloof meer en meer door-

[p. 681]

dringen in allerlei standen, en den Godsdienst met deszelfs bedienaren op den laatsten prijs doen schatten. - Ziet daar iets gezegd van de moeijelijkheden der Evangelie-bediening. Maar waarom sprak ik van deze? Alleen om gewag te maken van die genoegens, welke daar meer dan tegen opwegen, en van die hemelsche hulp, welke onder dat alles genoegzaam is.’ enz. - want waar zou ik eindigen, indien ik al het schoone, dat deze Leerrede bevat, wilde aanhalen? Men vindt alomme in dezelve den geest van eenen waren Evangelist.