Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

Opleiding tot de Fransche Spraakkunst, voor het Schoolgebruik inzonderheid ingerigt, door J.L. Rapin de Thoyras, eertijds Rector der Latijnsche Scholen te Hattem, thans Hoofd-Onderwijzer der Stads Fransche Kostschool te Arnhem. Te Arnhem, bij J.H. Moeleman. 1811. In gr. 8vo. 293 Bl. f 1-10-:

Dat de oogst in Fransche Spraakkunsten, sedert de inlijving der Hollandsche Departementen in Frankrijk, zeer groot is, behoeft naauwelijks erinnering. De voorziening der dagelijksche behoeften vormt eenen handelgeest in dat vak, die zich door algemeene graagte vrij wel voldaan vindt. De ondervinding leert al ras enkele gebreken in vorige leerboeken opmerken, en zie daar reden genoeg om het publiek met een nieuw spraakkundig geschenk te bezwaren, waaraan de schrijver, die doorgaans zelf onderwijzer is, een nadrukkelijk gezag weet te geven. Gelukkig voor den Recensent, wanneer hij hier of daar een enkel stuk ontmoet, welk zich door innerlijke waarde onderscheidt. Van dezen aard is het hier boven aangekondigde werk, dat gewis door zijnen belangrijken inhoud vele verdiensten boven andere soortgelijke stukken bezit. Immers, hoe zeer al enkele gedeelten, door het algemeene eigenschappelijke met alle andere levende talen en de tallooze voorafgaande onderrigtingen, niet anders dan wezenlijke herhalingen mogen genoemd worden, heeft deze Spraakkunst van den Heer rapin zoo veel bijzonders van wege den uitgang der letters, het gebrnik en de plaatsing der zelfstandige en bijvoegelijke naamwoorden, de vervoeging en het gebruik der regelmatige en onregelmatige werkwoorden,

[p. 669]

en den dienst der overige taaldeelen, dat zijne voordragt en ontwikkeling de aandacht van elken onderwijzer verdient. Zoodanig b.v. is de vergelijking der naamvallen, zelfstandige en bijvoegelijke naamwoorden in het Hollandsch en Fransch, zoo der veranderlijke als onveranderlijke, met derzelver geslachten; de verdeeling van de wijzen en tijden der werkwoorden; het gebruik der halpwoorden être en avoir; de vervoeging der onpersoonlijke werkwoorden; het gebruik der onregelmatige werkwoorden; de lijst van zelfstandige naamwoorden, die, juist door hun verschillend geslacht, eene onderscheidene beteekenis vormen: terwijl dit alles, ieder op zijne plaats, door een aantal voorbeelden wordt opgehelderd, wier gebruik voor onderwijzer en leerling zoo gemakkelijk als gewigtig is. Intusschen heeft de Recensent hier en daar ook kleine gebreken opgemerkt, zoo als, onder andere, omtrent de deelwoorden, die in de Fransche taal van zoo veel belang zijn, en waaromtrent de Schrijver slechts zeer kort is; ofschoon wij, aan den anderen kant, vermoeden, dat hij dat belangrijk gedeelte meer onder de Syntaxis, dan wel onder de Grammatica, betrekken zal. Daar ons bestek geene wijdloopigheid duldt, deelen wij, ten behoeve onzer Lezers, den inhoud dezer Opleiding alhier mede, als zijnde verdeeld in twee afdeelingen, waarvan de eerste, na eenige voorloopige bepalingen, handelt over de letters, medeklinkers en klinkers, den klank, die aan ieder bijzonderlijk toebehoort, en de toonteekens; de tweede, over de taaldeelen in alle derzelver bijzonderheden, als van de woorden voor zelfstandigheden, derzelver hoedanigheden en verband, met het lidwoord; van de bijvoegelijke woorden; van de werkwoorden, met derzelver tijden en vier vervoegingen, en ook van onpersoonlijke en onregelmatige; van de deelwoorden, voornaamwoorden, telwoorden, bijwoorden, voorzetsels, voegwoorden en tusschenwerpsels, en eindelijk van de verschillende beteekenis der bijvoegelijke woorden naar gelang hunner plaatsing, van de onregelmatige werkwoorden, en van de zelfstandige naamwoorden, wier beteekenis verschilt naar gelang van hun geslacht. - Onverschoonlijk is in zulk een werk het aantal van drukfeilen, ofschoon zelfs naauwkeurig opgegeven.