Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

De Horenvliessteck (Keratonyxio, punctio corneae), eene nieuwe manier om de Cataract te opereren; benevens eenige ophelderende verhalen van gedane operatien; door W.H.J. Buchhorn, Doctor in de Genees- en Heelkunde te Maagdeburg. Uit het Hoogduitsch vertaald en met aanteekeningen vermeerderd, door W. Mensert, Oculist en Stads Operateur van de Cataract te Amsterdam. Te Amsterdam, bij L. van Es. 1812. In gr. 8vo. XVI en 69 Bl. f :-18-:

Dit boekje bevat de beschrijving eener nieuwe manier om de graauwe staar te snijden, welke reeds voor zes jaren bedacht en op dieren en lijken door den Schrijver beproefd werd. Hij gaf er toen eene korte beschrijving van, in eene door hem vervaardigde Akademische verhandeling. Na eenige jaren trok zij de opmerkzaamheid van

[p. 496]

eenige Duitsche Heelkundigen, en onder andere van den beroemden langenbeck, welke haar algemeen bekend maakte, het instrument daartoe aanmerkelijk verbeterde, en haar, herhaalde reizen, met een goed gevolg, aanwendde. Thans levert ons buchhorn het resultaat van veertig operatien, waarvan er acht en -twintig met een volkomen gelukkigen uitslag bekroond werden, en van de overigen eenige geheel, andere gedeeltelijk mislukten. De Schrijver telt evenwel onder deze laatsten ook drie gevallen op, waarvan de uitkomst nog onbeslist is; en de mislukking van twee andere moet meer aan de lijders, dan aan de operatie zelve geweten worden: in één woord, indien men uit de uitkomst tot de voortreffelijkheid eener handelwijze moge besluiten, zoo verdient deze kunstbewerking alle aanprijzing.

Voor dat hij tot de beschrijving zelve overgaat, maakt buchhorn, in het voorbijgaan, melding van de vorige wijzen, om de Cataract te opereren, door neêrdrukking, en door uithaling; doch hetgene hij daarvan zegt, is zoo kort en oppervlakkig, dat men daaruit de voordeelen der nieuwe kunstbewerking boven de ouden niet wel kan beoordeelen. Daar buchhorn alleen ten oogmerke had, zijne handelwijze gemeen te maken en aan te prijzen, ware het te wenschen geweest, dat de Vertaler er eene van zijne aanteekeningen toe besteed had, om buchhorn's manier met de gebruikelijken te vergelijken, om ook van dien kant derzelver waarde te beoordeelen. Het is ondertusschen waar, dat de voordeelen der nieuwe kunstbewerking, ook zonder zoodanige vergelijking, zoo groot zijn, dat dezelve de opmerkzaamheid der Hollandsche Heelkundigen ten volle verdient, en dat het te wenschen is, dat zij geene gelegenheid, om deze operatie te beproeven, zullen laten voorbijgaan. Zij steunt geheel op ontleed- en natuurkundige gronden, welke niet meer betwijfeld worden. De plaats, waar het oog doorstoken wordt, is ontbloot van zenuwen en bloedvaten; het gevaar, om den regen-

[p. 497]

boog te beleedigen, zoo groot bij de oude bewerkingen, verdwijnt bijna geheel door de form van het instrument en de manier van inbrengen; het beursje der kristallens kan in alle rigtingen gescheurd worden, en dit is reeds genoegzaam, om de lens te doen opslorpen en vernietigen, en dus nieuwe verduisteringen te voorkomen; want het is meer dan waarschijnlijk, dat dit beursje het orgaan is, hetwelk het kristalvocht afscheidt, en dat, zoolang dit bestaat, de opslorpende vaatjes, die het waterachtig vocht opnemen, er niet op kunnen werken. Voorts is het een groot voordeel, dat de genezing van het geopereerde oog slechts weinig tijds vordert en slechts aan geringe zwarigheden onderhevig is, dewijl men bijna nooit eenige ontsteking waarneemt, dan in die gevallen, waarin eene bijzondere neiging daartoe bij de lijders heerscht.

De Schrijver, de voordeelen zijner manier in het algemeen opgegeven hebbende, noemt vervolgens eenige bijzondere gevallen op, waarin dezelve vooral en zonder eenige bedenking aan de bekende heelwijzen moet worden voorgetrokken. Hij lost daarna die tegenwerpingen op, welke, naar zijne meening, met eenigen grond, tegen dezelve zouden kunnen gemaakt worden, en verhaalt eindelijk eenige gevallen, waarin de operatie bijzondere zwarigheden ontmoette, of waarbij zich omstandigheden voegden, die derzelver uitslag schenen te verhinderen of te vertragen, doch die gelukkig bestreden werden.

De aanteekeningen, welke de Vertaler bij dit werkje gevoegd heeft, bevatten eenige ophelderingen en bedenkingen, waartoe zeker de geestdrift des Schrijvers hier en daar aanleiding geeft. Het is zonder twijfel verkeerd, en echter al te gemeen onder de Heelkundigen, lang beproefde handelwijzen door nieuwe te willen verdringen; niet zelden is men dan genoodzaakt tot het oude terug te keeren. Wij prijzen intusschen dit boekje den kunstbeoefenaren ter lezing en overweging aan, en

[p. 498]

wenschen, dat deze nieuwe poging ter verbetering der kunst strekken moge.

Wij hebben de vertaling, over het geheel, getrouw en duidelijk gevonden; hier en daar echter een Germanismus, die den zin duister maakt; b.v. bl. 5. ik geraakte enz. op een dergelijken voorslag van richter in zijne Chirurgie; liever: ik vond een dergelijken voorslag, enz.; bl. 9. het oog voort voert, voor medesleept of voortduwt; bl. 11. de troebelheid enz. wordt opgenomen, voor weggenomen; ald. aan oord en plaats, voor op de plaats zelve; bl. 20. afleidingsmiddel, voor buikzuiverend middel (laxans); bl. 42. overmatig, voor onmatig; bl. 44. ik had noch de verbrijzeling noch de nederdrukking der lens nog niet toereikend voleindigd.