Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

Φιλομαθιασ τα. σποραδην. β. Miscellaneae doctrinae Liber secundus. Amstelodami apud P. den Hengst et Fil. 1811. form. oct. maj. 275 pag. f 2-8-:

Ondanks den last des ouderdoms, welke vooral den geleerden drukt, die zijn geheele leven aan de letteren toewijdde, gaat de onvermoeide Grijsaard voort, om den roem der geleerdheid in onze Hollandsche departementen te handhaven. Dit geleerde Mengelwerk, welks tweede stuk wij alhier aankondigen, levert op nieuw het blijkbaarst bewijs van des beroemden wyttenbach's arbeidzame lettermin, welke schaars, in eenig ander gedeelte der beschaafde wereld, haars gelijke vindt. Wij ontmoeten alhier, wederom, die aangename verscheidenheid, welke den Lezer niet slechts bekend maakt met het wetenswaardige uit het rijk der letteren, maar hem tevens vergast op de vruchten van eigene zamenstelling, welke doorgaans al den geur der koesterende zon, alle de kracht eener volle rijpheid met zich voeren. Daar ieder geleerde, ongetwijfeld, dit Mengelwerk zelf bezit, behoeven wij slechts kort te zijn in de mededeeling van deszelfs inhoud, ten

[p. 312]

behoeve van de zoodanigen onzer Lezers, die, ofschoon aan de oude Letterkunde niet gehecht, met dat alles gaarne baren dadelijken toestand vernemen. De eerste bijdrage behelst alzoo een paar onuitgegevene Verhandelingen van musonius, ten vervolge der twee vorige, in het eerste stuk van dit Mengelwerk medegedeeld, en waarvan de eene, ter verdediging van den bewijstrant der Stoicijnen, poogt te staven, dat ‘ten betooge van ééne zaak, geen aantal bewijzen noodig zijn,’ en de andere het vraagstuk oppert: ‘wat het meeste geldt; gewoonte of rede?’ Het is zeer te wenschen, dat de Hoogl. de twintig meer uitvoerige Verhandelingen, welke hij van denzelfden Schrijver nog onder zich heeft, volgens zijn verklaarde voornemen, met een aantal andere stukken, tot den Socratischen bewijstrant en tot de zedekunde betrekkelijk, afzonderlijk zal in het licht geven, verzeld door zoodanige geleerde aanmerkingen, als waarvan hij, hier ter plaatse, onderscheidene proeven levert. - Hierop volgt een betoog van den Hoogleeraar zelf, doch slechts bij wijze van uittreksel, dat plutarchus van Chaeronea geenszins de schrijver is van het werk over de opvoeding der kinderen, welk doorgaans op zijnen naam gaat. - Eene derde Verhandeling is al mede van den Hoogleeraar zelf, dienende tot opsporing van de onderscheidene geleerden der oudheid, die den gelijken naam van philoxenus hebben gevoerd. - Daarna volgt eene opgave van de Histoire de l'Académie Royale des inscriptions et belles lettres, avec les mémoires de littérature, tom. 47, waarbij vooral de afgestorvene leden dier beroemde Akademie, van den jare 1784 tot 1793, als, bignon, seguier, paciaudi, arnaud, levesque de burigny, grosley, de voyer d'argenson, béjot, de rochefort, de nicolai, d'ormesson en brotier, met roem herdacht worden; en een verslag wegens de tienjarige Keizerlijke eerbelooningen, aan de verdienstelijkste mannen in de vakken van wetenschap en kunst toegewezen, welke

[p. 313]

onzen Lezeren reeds van elders bekend zijn. - Verder ontmoeten wij eene Aanmaning van den Hoogleeraar aan de studerende Jongelingen van Leiden's Hoogeschool, tot ijverige voortzetting hunner studiën, bij den aanvang der lessen in den jare 1810. - Eindelijk, een veertiental Recensiën van letterkundige geschriften, in druk uitgegeven; een Aanhangsel tot het voormalige Levensberigt van den Baron de sainte - croix, met eenen afzonderlijken brief van den Heer larcher, die tevens andere letterkundige bijzonderheden bevat; en tot slot eenige bijvoegselen tot vermeerdering en verbetering van feilen, in voormalige Recensiën ingeslopen.

Ook de ongewijde Lezer maakt ligtelijk uit dit kort verslag de gevolgtrekking tot den belangrijken inhoud van dit geleerde Mengelwerk, welks lezing en herlezing wij, met den meesten ernst, oordeelen te moeten aanbevelen aan alle jonge beöefenaren der oude Letterkunde, als zullende in dit, gelijk in alle voorgaande stukken des Hoogleeraars, eenen schat vinden van doorwrochte aanmerkingen, welke hun overal van nut zullen kunnen zijn, vooral ten opzigte der zuivere Latijnsche taal, waarin welligt niemand hier of elders aanwezig is, die den grijzen wyttenbach overtreft; gelijk dan ook de hier boven gemelde Aanmaning (Protrepticus) een aantal raadgevingen en wenken bevat, in den eenvoudigsten en smaakvollen stijl voorgedragen, die, en voor de regeling der studiën, en voor den bloei der Hollandsche letteren, eene verdubbelde oplettendheid verdienen.