Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

Over de Moden. Eene Zamenspraak tusschen eene Mademoiselle in eene Kostschool en eenige Kost-juffers. Benevens eenige Aanmerkingen. Naar het Hoogduitsch. Te Deventer, bij J.W. Robijns. 1810. In 8vo. 53 Bl. f :-4-:

De smartelijke en afschuwelijke gevolgen van wellust en ongebondenheid, hoe levendig en naar waarheid ook voorgesteld, houden het geile schepsel niet terug van het ongeöorloosd genot; en daarom verwachten wij ook niet, dat verstandige voorstellingen en waarschuwingen van eenen ervaren Geneesheer genoegzaam vermogen zullen tegen de doorschijnende kleederdragt en de nagenoeg algeheele ontblooting

[p. 284]

van den boezem, waardoor zich sommige gehuwde en ongehuwde vrouwen, jonge en oude, verkiezen te onderscheiden; immers zoo lang niet alleen de uitgemergelde lichtmis, maar ook nog nu en dan een gezond en bloeijend jongeling of man, door zoodanig ten toongestelde waar nog wordt uitgelokt. Hartelijk verlangen wij, als het beste hulpmiddel tegen deze ongeregeldheid, dat ieder man van eer en stand zoodanige halfgekleede of liever niet gekleede Dames door zijn gedrag onderrigtte van het publiek gevoelen, en haar, zonder eenige bewimpeling, voelen deed, onder welke soort van schepselen men zoodanige vrouwen en jonge meisjes rangschikt, die hare borsten ten toon stellen voor een ieder, gelijk een bakker zijne warme bollen, en welke alleen de publieke opinie nog schijnt terug te houden, haren opschik niet geheel à la sauvage te kiezen. (Onze zedige Jufferschap verschoone de ronde taal der verontwaardiginge! bij haar treft zij geen doel.)

Men beklaagt zich, en met regt, wanneer men het verlept en uitgehongerd vrouwspersoon, in oude en asschuwelijke lompen, die hare naaktheid niet kunnen bedekken, langs den publieken weg om eene aalmoes loopen ziet; de zedige man slaat de oogen neêr; - het is indedaad ergerlijk, dat men soms, op eene publieke wandelplaats, aankomende jongens baden of zich tot het bad ontkleeden ziet; en het ware te wenschen, dat men wist, waar men met zijne vrouw of dochter, zonder dat het deze eenen blos kosten moet, wandelen kon: - maar gevaarlijker, en oneindig erger alzoo, is de ontmoeting en een tête a tête met eene halfgekleede Dame, overigens opgesierd met al wat het oog bekoren kan.

De Mademoiselle, welker boekje thans voor ons ligt, verkiest eenen anderen weg; dan wij vreezen zeer, of zij het goede oogmerk bereiken zal. Zij katechiseert hare Kostjuffers over den doodslag, (het 4de gebod bij de Roomschgezinden) en, van Kains broedermoord gesproken hebbende, komt zij op den moord der ziele, die nog veel verschrikkelijker is, en tot welken men zich in gevaar stelt door het geven van ergernis. Zij leert hare meisjes, dat het allerheilzaamst is, een Act des Geloofs over het verschrikkelijke van den zielenmoord te verwekken; en ziet hier, hoe men dat moet aanleggen: ‘Men moet rijpelijk overwegen, wat den zielenmoord zoo verschrikkelijk maakt.’

[p. 285]

‘Mademoiselle. Wat maakt dan denzelven zoo verschrikkelijk?’

‘Mietje. Deze stukken: 1) De zielenmoordenaar vernielt het onbegrijpelijk schoone, bovennatuurlijke Evenbeeld Gods. 2) Hij rukt, om zoo te spreken, den hemelschen Vader deszelfs geliefd kind uit de armen, en verworgt het voor zijne oogen. 3) Hij berooft den Heiland van eenen geliefden broeder, den prijs zijns bloeds, welk Hij voor de geestelijke waarde dezer ziel vergoten heeft. 4) Hij ontsteelt den H. Geest Deszelfs geheiligden Tempel, welken Hij door zijne gaven en genaden in de ziel heeft opgerigt. 5) Hij maakt de ziel des Naasten, die hij vermoordt, tot eenen stokebrand der Helle, en is verantwoordelijk voor zoo vele anderen, als er door deze vermoorde ziel somtijds nog in het eeuwige verderf gestort worden.’

‘Mademoiselle. Kan er iets verschrikkelijkers bedacht worden! Zullen dan de straffen ook niet verschrikkelijk zijn?’ enz.

Voorts gaat zij over tot de oneerbare Moden, waardoor men gevaar loopt zijnen naasten te ergeren, en zoodanigen moord te begaan. Geheel kunnen wij Mademoiselle niet volgen. Alleen stippen wij nog aan, hetgeen zij van vrouwen en meisjes zegt:

‘Mademoiselle. Kan men eene goede reden geven, waarom de handen en beneden armen onbedekt worden gedragen?’

‘Caroline. Ja! Wijl men anders zoo wel niet zoude kunnen wasschen en meer anderen arbeid verrigten, zonder de kleederen ligtelijk te bemorsen.’

‘Mademoiselle. Geldt die reden ook omtrent de andere deelen des Ligchaams, die naar de hedendaagsche Moden naakt worden gedragen?’

‘Caroline. Dat wel niet; maar men heeft toch minder stoffe noodig tot een zoo uitgesneden kleed.’

‘Mademoiselle. Zou de goede God dan nu zoo arm of onvermogend geworden zijn, dat Hij, als Hij ons een nieuw kleed bezorgt, ons ook die kleinigheid niet zoude kunnen geven, die wij noodig hebben om ons eerbaar te kleeden?’

[p. 286]

De schaamachtigheid is de bloem der zedenen; (bl. 28 in de aanteek.) dit zal denkelijk eene drukfout zijn.

Het korte Aanhangsel uit een Brief van den P ... te ... spreekt gezonde taal, wij lazen het met genoegen.

‘Wat zal er gebeuren, (dit moeten wij daar uit overnemen) als eens ongelukkiglijk de middelstaat die verderfelijke Moden begint na te apen, en dus die verergerlijke (ergerlijke) kleeding uit de steden ook op het platte land gebragt wordt? Ja! als zelfs de vrijheid, die men in dit stuk neemt, eens verder gaat, en de onbeschaamdste Moden ingevoerd worden?’ - Indedaad, dit verdient ernstig nadenken.