Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

[p. 248]

Christelijk Magazijn, enz. IVden Deels 2de Stuk. Te Hoorn, bij J. Breebaart. In gr. 8vo. f :-14-:

De Eerw. beets zet nog steeds dit Magazijn voort, waardoor menige goede en belangrijke gedachte, ter bevordering van Christelijke verlichting en Evangelische deugd, in omloop gebragt is. Niet alles evenwel, wat daarin is opgenomen, heeft evenveel waarde; en dit stukje inzonderheid is ons, over 't geheel, niet zeer belangrijk voorgekomen.

De wijsgeerige en historisch uitlegkundige bedenkingen over de wonderwerken des Zaligmakers, van k.c. flatt, uit deszelfs Magazin fur Christliche Dogmatik und Moral, drittes Stuck, Tub. 1797, overgenomen, behelzen slechts het eerste en kleinste gedeelte eener Verhandelinge, die, om ze wel te verstaan en te beoordeelen, in dit zelfde stuk in haar geheel had moeten geplaatst zijn. De voorstanders van het meest aangenomen begrip omtrent de wonderwerken van Jezus, onder welken de Tubingsche Hoogleeraar ook wil gerangschikt zijn, zullen ten minste uit dit brokstuk niet veel inlichting krijgen, waarvan het resultaat hier op nederkomt: ‘Het is niet te bewijzen uit de rede, dat de wonderwerken van den Zaligmaker onmiddellijke en bovennatuurlijke werkingen van God zijn; doch evenmin kan men het tegendeel bewijzen. Beschouwt men dezelve echter uit het oogpunt van derzelver doelmatigheid, dan is het met de zuivere rede meest bestaanbaar, dezelve te beschouwen als verschijnselen, die door God tot een zeker zedelijk doel bestemd waren, en waarin alle als in één punt zamenvloeijen. Dit toegestaan, zou men, ten opzigte van de bedoeling, nog in tweestrijd kunnen zijn: doch de heiligheid van God gedoogt niet, dat de mensch opzettelijk op het dwaalspoor gebragt worde; en dit be-

[p. 249]

list ten voordeele van het door Jezus zelf opgegeven doel: de werken, die ik doe, getuigen van mij, dat mij de Vader gezonden heeft.’ Die dit vatten kan, vatte het!

In de Gedachten van j.k. over het getal der Engelen bij de opstanding van Christus, blijft de Schrijver, volgens het oordeel van den Redacteur zelven, te veel bij beuzelingen, en hecht hij te veel op deze en gene kleine onderscheidingen, welke bij de verschillende verschijningen plaats gehad hebben. Hij onderscheidt de twee Engelen bij Johannes en Lukas van den Engel des Heeren bij Mattheus, en toont, in zijne geheele wijze van schrijven, weinig bekend te zijn met hetgeen over deze stof, door vroegere en latere Geleerden, veel juister en bondiger is in het midden gebragt. - Eigenaardig ware dus de vraag: waarom het gansche stukje dan hier opgenomen?

Omtrent de Gedachten van den Eerw. van der ploeg, (Creveld, 1804) over eene algemeene vereeniging onder de Protestantsche Christenen, treden wij in geene bijzonderheden.

De Proeve eener verklaring van Hebr. XII:22-24. bevat niets nieuws. Uit de Scripta van g.c. knapp, en eene onlangs over deze plaats uitgegevene Leerrede van den Hoogleeraar rau, zou de Steller deze Proeve nog wel wat hebben kunnen verbeteren.

In het laatste stukje over Mozes geboorte en lotge vallen, tot op den tijd, toen hij geroepen werd, om Israël te verlossen, en de wijsheids Gods in dezelve, met opzigt tot het doel met dien man, hebben wij ook geene nieuwe denkbeelden, of nieuwe oogpunten van deze zoo dikwijls door kundige mannen, ook in onze taal, behandelde geschiedenis, aangetroffen.