Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

Verlustigirgen en Spelen voor de beschaafde Jeugd. Naar het Hoogduitsch van J.C.F. Gutsmuths. Naar den tweeden zeer vermeerderden Druk. Met Platen. Te Haarlem, bij A. Loosjes, Pz. In 12mo. 308 Bl. f 1-10-:

Dit werkje rekenen wij de opmerking van iederen opvoeder en vriend van het aankomend geslacht overwaardig; zoo wel door de verhalen als spelen, die hier worden opgegeven, wordt kunde en bekwaamheid bevorderd, en alles is verlustigend. Wij mogen alzoo de verhalen ter lezing en de spelen ter beoefening van goeder harte aanprijzen; terwijl het van zelve spreekt, dat vader of meester, naar de vatbaarheid zijner kweekelingen, de keuze doet, het boekje voor zich houdt, vooral om het onderscheiden spel, en alzoo, nog al lang, telkens met iets nieuws leerzaam vermaken kan.

Ter proeve zij het volgende spel: Het weggeloopen paard. ‘Men had op den eersten Maart reeds zoo dikwerf zich met spelen bezig gehouden, dat bij de oudsten de lust verminderd was, zij verkozen althans ditmaal hunne kleine handwerken. De vrolijke willem nam voor met de kleinsten een grap te hebben.

Op, kleine jongens! riep hij: wij willen eens vrolijk zijn, zet u in een kring! Ik zal keteltrommel- of paukslager zijn, elk passe op zijn' schouder! Op het oogenblik was de kring gemaakt.

Hij verklaarde hun met weinige woorden den eenvoudigen loop van dit spel, en begon zijne rol. Met een beklagelijk gezigt, verhaalde hij, op eene regt grappige wijze, hoe hij zijn paard ongelukkig verloren had. Hij vertelde al even boertig, hoe het er hem had afgesmeten en zandruiter gemaakt, op het laatst begon hij te zingen:

“Ik had een koning van een paard,

Dit paard is heen geloopen,

[p. 143]

 

Het was wel honderd daalders waard,

 

Ik kan geen ander koopen.

 

Waar liep, men zeg het mij met een,

 

Waar liep, waar liep mijn paard toch heen?”

Thans liep hij met een tamelijk snellen gang den kring rond, met de opgeheven pauk in de hand, gestadig vragende, waarheen, waarheen? Naar Augsburg zeide de een, naar Brunswijk de ander, naar Constantinopel de derde, en zoo vervolgens het a, b, c, volgende.

Hierop nam willem zijn afscheid, en liep met spoed de kamer uit, om zijn paard te zoeken. Maar naauwelijks was hij weg, of hij stond weer in het midden van den kring. Hoort kinderen! gij hebt mij wel steden in overvloed opgegeven; maar gij hebt u niet bemoeid, om mij te zeggen, waar ik ze vinden moet, en het wil mij maar niet bijvallen. Waar ligt dat Augsburg, dat Brunswijk, dat Constantinopel? in welk land? Ieder noemde hem het land, waarin zijne stad gelegen was, maar hij gaf menigen paukslag, daar er vele verkeerde landen werden opgegeven. Eindelijk had hij den kring doorgeloopen, nam weder een boertig asscheid, en rende op nieuw heen, met toezegging, dat alles nu wel beter gaan zou. Dan weinige oogenblikken daarna verscheen willem al weer. Ditmaal, zeide hij, ben ik een groot eind verder gekomen, den geheelen trap af, tot onder in huis toe; (de geheele kring lachte) maar kindertjes! daar moest ik weer ophouden. Ik wist niet, of ik de voordeur, of de tuindeur uit moest, of door het keukenvenster klimmen. (Allen lachten.) Kinderen gij helpt mij slecht te regt. Landkaarten heb ik niet, hoe zal ik dan te weten komen, in welk eene streek een land ligt? Niet meer dan een oud kompas heb ik, (hier trok hij eene kleine doos uit zijn zak) dit kon mij in allen gevalle de wereldstreken aanwijzen. Een ieder zegge mij dan, in welk eene streek zijn land ligt. Met deze vraag ging hij op nieuw den kring door; en de pauk had nog veel meer te doen, dan te voren.’

Voor alle lustige willemen, waar zij te vinden zijn, die hunne kleinere speelmakkers lustig willen vermaken, is dit eenvoudig, maar vrolijk spel, regt geschikt.

Van de 36 Raadsels, die dit boekje mede bevat, geven wij de volgende, waarvan het eene een tol, het andere den dood beteekent:

[p. 144]

 

‘Ik ben een nietig ding, dat luchtig henen zweeft;

 

Verkeerd gespeld, waar al wat leeft

 

Om juicht of beeft.’

‘Iets, dat het oog met afschuw ziet;

Iets, dat men t'allen tijd ontvliedt;

Iets, echter, dat men zonder schromen
En nacht en dag poogt bij te komen,

En dat, of links of regts gespeld,

Zich altijd voor onze oogen stelt.’