Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

[p. 140]

Korte zedelijke Anecdoten en Verhalen, uit verscheidene Fransche, Hoogduitsche, Engelsche en Italiaansche Schrijvers bijeenverzameld, door Chemin Dupontés, Hoogleeraar in de Talen, Letter, Geschied- en Aardrijkskunde, te Parijs. Het Fransch vrij gevolgd door A. Fokke Simonsz. Te Amsterdam, bij Doorman en Comp. 1811. In kl. 8vo. 308 Bl. f 1-16-:

Deze vertellingen moeten, naar het oogmerk des verzamelaars, drenen tot voorbeelden ter navolging, om eene historische voordragt bij monde of geschrifte wel in te rigten. Daartoe heeft de Heer dupontés dezelve voor de kweekelingen zijner schole bijeengebragt. Hij wil er hun oordeel en siijl door vormen, en verzekert ons van den gelukkigen uitslag. De Heer fokke bestemt deze vertaling tot hetzelfde gebruik, en daarenboven tot eene aangename en zedelijk nuttige lecture. Ook vindt hij deze opstellen geschikt om ze weer in de thans zoo noodige Fransche taal over te brengen, maar raadt dan tevens om derzelver overzetting met het origineel te vergelijken, omdat hij, bij de vertaling, den aard onzer tale moetende in acht nemen, meermalen van de Fransche phrasen heeft moeten afwijken. De bedoelingen des Schrijvers en des Vertalers beiden zijn ongetwijfeld goed, en het werkje is ook niet geheel ongeschikt om dezelve te bereiken. Met dat al komt het ons voor, dat het daartoe nog veel geschikter wezen kon. Alle verhalen in zulk eene verzameling kunnen niet even belangrijk wezen, en zijn het dus ook in deze niet. Over 't geheel genomen, verwekken zij echter belangstelling genoeg. Verscheidene van dezelve zijn wel ingerigt en loopen natuurlijk af, maar andere hebben ook zoo veel onwaarschijnlijks, dat jonge lieden dit ligtelijk kunnen opmerken, en er ten minste geen voorbeeld aan moeten nemen. Om van de Toovergodinnen en tooverringen niet te spreken, die, wel aangebragt, somtijds eene goede werking doen kunnen, maar toch altijd onnatuurlijk blijven en veelal wel gemist kunnen worden, zouden wij vele andere proeven van onwaatschijnlijkheid kunnen aanvoeren. Is het, b.v., waarschijnlijk, dat eene moeder, het in hare keuze hebbende, om aanzien en schoonheid, maar

[p. 141]

tevens ongeluk - of geringheid en leelijkheid, maar tevens vrede en vergenoegdheid aan hare dochter te bezorgen, zonder bedenken het eerste boven het laatste kiezen zou? En moet de jeugd zulk eene keuze van eene moeder voor mogelijk houden? - Is het waarschijnlijk, dat een vriend, de waarde van een schilderstuk, dat hij meermalen bij zijnen vriend aan den wand ziet, kennende, hem daar echter niet van verwittige, eer hij er zich voor eene benzeling van ontdaan hebbe? - Is het waarschijnlijk, dat kinderen, die reeds goed kunnen lezen, en, op een eenzaam eiland geworpen, zichzelven onderhouden kunnen, tevens nog zoo onnoozel zijn, dat zij geen het minste besef van den dood hebben, en, niettegenstaande de moeder hun haar sterven voorspelle, zich verbeelden, dat zij slaapt en van kwaadheid niet wil antwoorden, tot dat zij zien dat de wormen haar opeten? Bij deze voorbeelden zouden wij menigvuldige andere kunnen voegen. - Van den zedelijken kant zijn deze verhalen niet te verwerpen. Bijna alle bevatten zij, of geven ten minste aanleiding tot nuttige lessen Die lessen zijn echter meestal slechts lessen der wijsheid, uit de natuurlijke gevolgen van goed en kwaad afgeleid, meer dan lessen van deugd en godvrucht, gegrond op derzelver eigene voortreffelijkheid en op de voorschriften en volkomenheden van het Opperwezen; schoon die toch niet geheel en al ontbreken. Indien zij tevens meer zoodanige waren, zouden zij in ons oog van veel meer krachts en waarde zijn, vooral voor het jeugdige hart, waarop die gronden meer werken, dan alle berekeningen der zelsliefde, en waardoor het tevens veelmeer wordt veredeld, en die het niet te vroeg of te sterk kunnen worden ingeboezemd. Met dat al zij ook lessen der wijsheid belangrijk, en deze vinden wij hier somtijds treffend voorgesteld. Inzonderheid heeft ons zeer b haagd de geschiedenis van Francisco en Pedro, twee kinderen van Napels, die reeds vroeg koophandel dreven; in welke geschiedenis de waarde van eerlijkheid in den handel, boven alle eerlooze slimheid, natuurlijk en aardig geteekend wordt.

De Nederduitsche vertaling van dit werkje is slechts zeer matig. Er zijn vrij wat spelfouten in; van Gallicismen is het niet vrij, en men treft zelfs enkele plaatsen aan, die naauwelijks verstaanbaar zijn. Met zoo veel overhaasting en on-

[p. 142]

naanwkeurigheid moest toch geen Vertaler te werk gaan, vooral bij geschriften voor jonge lieden, tot vorming van hunnen stijl bestemd. - Ter vertaling in het Fransch hebben wij veel betere opstellen dan deze, en vinden in dezelve geene bijzondere geschiktheid.