Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1811

Aanwijzing der voornaamste tegengiften tegen verschillende soorten van vergiften.

Men heeft voornamelijk vier soorten of wijzen, waardoor men de in het ligchaam gekomene vergisten of wegnemen of onschadelijk maken kan; namelijk:

1)	Door wegneming, uitdrijving. Hiertoe behooren: a) het braken; b) purgeren; c) uitsnijden, afzetten van het beleedigde deel. Bij voorb. bij een' dollen hondsbeet; wonden door vergiftige werktuigen. d) Uitwasschen.
2)	Door inwikkelen, verdooven, stompmaken of vernietigen der vergiftige scherpten. Als talk tegen doorgeslikte glasstukken; slijm en olieachtige middelen tegen scherpe en bijtende vergiften; azijn tegen doorgeslikte naalden.
3)	Door Scheikundige veranderingen; als zwavellever tegen sublimaat- en loodvergiften; zeepoplossing tegen rottekruid, enz.
4)	Door aanwending der eigenaardig daartegen werkende middelen, waardoor deszelfs invloed op het gevoel en de gewaarwording verzacht of weggenomen wordt. Bij voorb. kossij tegen heulsap, enz.

Dit ten meerdere verstande hebbende doen vooraf-

[p. 109]

gaan, zullen wij nu eene lijst of algemeen overzigt der in elke soort van vergistiging aantewendene tegengiften laten volgen.

1)	Tegen de watervrees dient de nachtschade (Belladonna, etc.), het vaste en vlugtige ammoniakzout (Sal volatile). De watervrees is het meest een gevolg van den dollen hondsbeet, men moet daarom deze ziekte goed behandelen, opdat de watervrees niet volge.
2)	Tegen het addervergift is het sal volatile of in plaats van hetzelve de spiritus sal am. caust. dienstig. Men verdunne denzelven met water en wassche daarmede de gebetene wond Inwendig geve men van beide 1 tot 5 greinen of droppels in dranken.
3)	Tegen kamfer dient heulsap, en
4)	Tegen heulsap kamfer, azijn en koffij.
5)	Ook tegen al te groote giften van het valkruid (flor. arnicoe) is de azijn goed.
6)	Tegen de Indiaansche beziën (sem. cocculi indici) bewijst de kamfer goede diensten.
7)	De gevaarlijke werkingen der gutte gom en van andere hevig werkende (drastische) ontlastmiddelen worden door loogzouten of wijnsteenzout verminderd.
8)	Tegen de vergistigingen door de Ignatiusboonen is de wijnazijn dienstig, en
9)	Tegen den witten nieswortel (veratrum album) dient de koffij.
10)	Tegen de zeelbast (Mezereum) dient de Draganslijm, de kamfer, heulsap met olie, honig of slijmige dranken.
11)	De werking van het Ticunasvergift wordt verminderd door delfstoffelijke zuren, en door de afzetting, als het deel derzelver aanwending toelaat, het schielijkste en zekerst weggenomen.
12)	Tegen het vergist der laurierkers is de melk, het vast planten loogzout en vlug loogzout dienstig.
13)	Tegen het Tosanawater dient limoensap, vloeibare azijnzure ammonia (sp. Mindereri), en andere zweetdrijvende middelen.
14)	De kamfer vernietigt de scherpte der Spaansche vliegen en zeeajuin.
15)	Tegen het vergift van den doornappel dienen wijnazijn- en citroenzuur.
16)	De doodelijke scherpte van het rottekruid wordt

[p. 110]

	door de zwakkere wijnproef met room en warme zeepoplossing verminderd. Twee beroemde Geneeskundigen, de Heeren hufeland en friedrich, houden het overvloedig drinken van melk voor een hoofdmiddel bij vergiftiging door rottekruid. De eerste laat evenwel tegelijk de vloeijende potasch (Oleum tart per deliq.) tot 30 droppels alle vierde uren gebruiken, welke ontegenzeggelijk door ontleding de kracht van het rottekruid verzwakt, en wier werkzaamheid in twee gevallen zich bevestigd had. N. Acta Academiae N.C. Vol. VIII. Hufelands Journal für prakt. Heilk. V B. Scite 171.
17)	Tegen alle bedwelmende en zoogenaamde verdoovende vergisten, als de nachtschade, de scheerling, het bilsenkruid, de tijloos, heulsap, enz. is de wijnazijn, na voorafgegane ontlastingen, het beste en zekerste tegengist. Men moet daartoe den sterksten azijn nemen, en denzelven in groote gisten toedienen.
18)	Tegen scherpe vergiften, bij voorb rottekruid, kwikzilver- en spiesglas-bereidsels, hevig werkende ontlast- en braakmiddelen, is de zoete amandelolie met wijnsteenzout dienstig.
19)	De gezuiverde soda (Sal sodae dep.) is een krachtig en hulprijk middel tegen vergiftigingen door bijtende middelen, die hare scherpte van een sterk zuur ontleenen, gelijk de bijtende kwik, enz.
20)	Zoodra zich toevallen van genuttigde delfstoffelijke vergiften vertoonen, losse men een drachma (¼ lood) wijnsteenzout en gezuiverde potasch in eene halve pint water op, en reike de helft terstond en het overige een half uur daarna toe. Hierna late men dit alle 2 of 3 uren in kleine giften herhalen.
21)	De Spaansche zeep (Sapo Hispanicus sive Alicantinus) is tegen de zure vergiften een voortreffelijk tegengift, daar zij de zuren onzijdig maakt en door de ontbondene olie de deelen tegen de scherpe aantastende werking des vergifts beveiligd. Opdat het schielijk en goed werke, moet het in groote gisten toegediend worden. Eene oplossing der zeep in warm water kan ook met nut in klisteren hierbij aangewend worden.
22)	Het scherpe vergift der ranonkels wordt het best getemperd door het sap der zuring en wijnazijn; andere zuren (delfstosselijke), loogzouten, wijngeest,

[p. 111]

	suiker en honig vermeerderen de bijtende en vergiftige eigenschappen derzelven. Door water wordt deze verzacht.
23)	Tegen het gebruik der wilde pastinakelwortelen, en daaruit ontstane gevaarlijke toevallen, dient eerst een Braakmiddel, opdat zoodra en zoo veel als mogelijk van het genuttigde uitgeworpen worde. Is dit geschied, dan geve men amandel-, boom- en lijnolie, met boter vetgemaakte melk, room en dergelijke.

(Het Vervolg en Slot in No. 4.)