Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1811

Verhandeling over de (den) Oorsprong en Aankweeking van prolifererende of uit elkander groeijende Bloemen, hoedanig men uit enkelde dubbelde, en uit dubbelde prolifererende of uit elkander groeijende Bloemen trekken kan. Door Doctor J. Hill. Uit het Engelsch, laatst uit het Hoogduitsch vertaald. Met 7 Natuurlijk Gekleurde Afbeeldingen. Te Amsterdam, bij J.C. Sepp en Zoon, 1810. 43 Bladz. In gr. Octavo. De prijs is ƒ 3-5-:

Bij de uitgave van een Werkje van Dr. hill., over de Verdubbeling van Bloemen, al voor eenige jaren, door de Boek- en Kunsthandelaars j.c. sepp en Zoon, in het licht gegeven, beloofden dezelve, het tegenwoordige Geschrift spoedig te zullen laten volgen. Bijzondere tusschen gekomene omstandigheden verhinderden dezelven hun woord te houden. Thans wordt aan den wensch van vele lief hebbers van Bloemen voldaan, welke de waarnemingen en onderrigtingen des bloemkundigen Engelschmans met verlangen te gemoet zagen. Al voor lang toch muntte Holland uit, boven de meeste gewesten van Europa, in de zucht voor het aankweeken van allerlei soorten van fraaije bloemen; de bekende Tulipomania, welke, in de voorgaande eeuw, het kunstminnende Haarlem

[p. 689]

vooral tot haren zetel had, kan daarvan sprekende getuigenis dragen. Het keurig uitgevoerde Werk van den kundigen Heere jan kops, onder den naam van Flora Batava bekend, wat de kleuring aangaat, mede eene vrucht van het kunstvermogen des Heeren sepp, mogen wij, als een hedendaagsch bewijs, er wel nevens voegen.

Gelijk, in het algemeen, in het rijk der planten, zoo ontmoet men bij de bloemen somtijds verschijnsels, die, hoewel niet onbevallig voor het oog, nogtans als spelingen der Natuur, en aswijkingen van haren gewonen loop mogen beschouwd worden. Proliferatie wordt dezelve bij de Bloemkundigen genoemd, en geest Dr. hill daarvan het volgende berigt: ‘Prolifererende of uit elkander groeijende Bloemen (schrijst hij) worden dezulke genoemd, bij dewelke eene tweede, met eenen nieuwen Steel uit het midden der eerste, en somtijds eene derde uit het midden der tweede Bloem, te voorschijn komt. Alle zoodanige proliferende of uit elkander groeijende Bloemen (zoo gaat hij voort) zijn toevallig, 'er is geene soort, welke natuurlijker wijze, of bestendig in die gedaante voortkomt; zij zijn afwijkingen van den gewonen staat der natuur, alleen veroorzaakt door eene bijzondere aankweeking, en zijn gemeenlijk het gevolg van eene bijzondere zorg en oppassing. Het gebeurt somtijds dat eene geslotene Bloem, eene andere uitdrijft, doch dit geschiedt geenszins naar den regel der proliferatie of uiteengroeijing, maar op eene andere wijze; zulke nieuwe Bloemen komen niet voort uit het middenpunt van eene andere, maar zijn rondom den kant derzelve geplaatst. De Maagdenlief met jongen, (voegt de Doctor er nevens) en de Goudsbloem met kinderen, zijn hiervan bekende bewijzen.’

Hoewel nu de proliferatie of uiteengroeijing eene afwijking van de gewone werking der Natuur is, meent, echter, Dr. hill, dat dezelve aan vaste regels kan onderworpen worden. ‘Indien de Natuurkundige (merkt hij aan) de natuur in de(n) voortgang van zulk eene(n) overvloedige(n) wasdom slechts zoekt op te sporen; en wanneer de Hovenier zorgvuldig

[p. 690]

op alle Verschijnselen acht geeft, als zulke Bloemen op hunne Bedden te voorschijn komen; zoo zullen zij beiden, door vereende pogingen, de ware regelen ter aankweeking in deze kunnen ontdekken en nagaan.’ Hieromtrent eene proeve te wagen, en hoedanig zulke Bloemen door den Hovenier moeten behandeld worden, aan te wijzen, is het oogmerk van dit Geschrift. Dit geschiedt met toepassing op de volgende Bloemen, als voor de uiteengroeijing de meest bekende voorbeelden opleverende: Ranunkel met driedubbelde kroon; enkelde, gevulde en prolifererende Ranunkel; Anemone; Nagelkruid van het Pyreneesche gebergte; de Roos; de Anjelier; en, eindelijk, de Camille. De voortkomst, gedaante, kleur en andere bijzonderheden dezer onderscheidene Bloemen tamelijk uitvoerig beschreven hebbende, in zoo vele onderscheidene Hoofdstukken, draagt de Heer hill eerst zijn Stelsel voor omtrent de voortbrenging van prolifererende of uit elkanderen groeijende Bloemen, door middel der kunst; om vervolgens voor te dragen Onderrigting hoedanig men naar het voorgaande Stelsel of Systhema handelen moet. Veel moeite en oppassing wordt er zekerlijk vereischt, om in dezen doel te treffen. Gaarne wilden wij iets overnemen ten dienste van zulken onzen Lezeren, die van het aankweeken van een der sierlijkste en bekoorlijkste gedeelten van het Plantenrijk eenigzins werk maken. Doch de natuur en inrigting dezes Geschrifts gedoogt geene bekorting; tot het Werkje zelf moeten wij derhalve verwijzen, welks opzigtelijke kostbaarheid vergoed wordt door de sierlijk uitgevoerde afbeelding der voorheen genoemde Bloemen; afbeelding, welke, zoo door hare naauwkeurigheid, als door het natuurlijke der kleuren, aan de bekwaamheid des Heeren sepp's in dit opzigt waarlijk eer doen.