Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1811

[p. 596]

Disquisitio Medica practica inauguralis de febris intermittentis depulsione ista, quae, dato, ad paroxysmum instantem, cortice febrifugo s. solo s. cum magnesia usta mixto suscipitur; quam &c. publico ac Solemni examini submittit I.B. Ockers Cau. Trajecti ad Rhenum Ex Officinis O.J. van Paddenburg et J. van Schoonhoven. 102 Pagg. In Quarto Maj.

Dat is:

Verhandeling over de verdrijving der tusschenpozende koorts door het geven van zuiveren of met gebrande Magnesie vermengden Koortsbast, tegen het begin van den aanval.

Wij haasten ons van deze belangrijke Verhandeling in ons Tijdschrift gewag te maken, daar dezelve in allen opzigte verdient de aandacht der Geneeskundigen tot zich te trekken. Zij handelt over eene in het algemeen weinig bekende manier om de tusschenpozende koorts te verdrijven, en behelst tevens zoo vele gewigtige waarnemingen, aanmerkingen en proefnemingen, de eigenlijke waarde van het geprezen geneesmiddel betreffende, dat zij de overweging van elk deskundigen en eene meerdere verspreiding overwaardig is.

In de Inleiding maakt ons de Schrijver met zijn voornemen bekend en bepaalt het onderwerp zijner Verhandeling. Dezelve loopt bepaaldelijk over die wijze om de koorts te verdrijven, welke in het onmiddellijk tegengaan van den aanval bestaat, terwijl hij alle andere middelen ter genezing, als meer middellijk en door het wegnemen der oorzaak, het zij van buitenkomende of in het ligchaam gelegen, werkende, thans achterwege laat. Hij laat echter de waarde dier geneeswijzen daar, welke zekerlijk in de meeste gevallen de voorkeur verdienen, en bepaalt tevens de omstandigheden, waarin die manier, welke hij gevolgd is, verkozen moet worden.

In de drie eerste hoofddeelen schetst hij de geschie-

[p. 597]

denis der geneeswijzen van de koorts, zoowel van alle tot hiertoe bekende, als in het bijzonder van die, welke hij ons nader leert kennen en waarderen.

Het vierde hoofdstuk bevat een verslag van de in het Ziekenhuis der Utrechtsche Akademie genomene waarnemingen. Uit dezelve blijkt genoegzaam, dat men met eene zeer geringe hoeveelheid van koortsbast, een halve once of 6 drachme, de hardnekkigste koortsen verdrijven kan; dat de verbinding met de magnesie de koortsverdrijvende kracht niet vermindert, dat dezelve echter ook werkingen te weeg brengt, welke verschillen van die op het gebruik van de Kina alleen volgen, zoo zelfs, dat in sommige gevallen, vooral in gestellen, welke een' kroesen vezel hebben, of die tot zinkingachtige ongesteldheden geneigd zijn, deze verbinding den voorrang boven den zuiveren Koortsbast verdient; dat men ook den Wilgebast op deze manier met vrucht kan gebruiken, doch dat men eene grootere hoeveelheid er van behoeft en hij ons ook wel eens verlaat; dat deze geneeswijze, te regter tijd aangewend, geene nadeelige gevolgen na zich sleept, enz.

In het vijfde hoofdstuk beschrijft ons C. de proefnemingen, waardoor hij de werking der Magnesie op de Kina en het verschil tuschen het aftreksel van Kina alleen en dat van de Kina met Magnesie onderzocht heeft. Uit deze proeven blijkt, dat de bestanddeelen van den Koortsbast in het algemeen, vooral het harsachtig beginsel door deze verbinding oplosbaarder gemaakt worden in water; dat de Magnesia niet alleen in het bezinksel, maar ook in het aftreksel zelf aanwezig is; dat zij daarin echter niet zuiver, doch met een of ander bestanddeel van de Kina, en wel, volgens den Schrijver, met het Kinazuur is verbonden; dat deze verbinding wel oplosbaarder is in water, dan de zuivere Magnesie; dat daarenboven door deze alkalische aarde de koolstof meer ontwikkelt en uit dien hoofde het aftreksel donkerder van kleur wordt; dat voorts dit aftreksel bitterder is, dan dat van de enkele Kina, doch daarentegen minder zamentrekkend. Wij twijfelen echter of de Magnesia hier wel verbonden is met het zuur van de Kina, hetwelk, volgens vaucquelin, geene werking op het zwavelzuur-ijzer uitoefent, terwijl dit ten aanzien van

[p. 598]

dat bestanddeel, hetwelk met de Magnesie verbonden is, wel plaats heeft: wij zouden meer overhellen om hetzelve voor het harsachtig beginsel te houden, en tevens uit deszelfs meerdere hoeveelheid ook de donkerder kleur van het aftreksel verklaren; daar toch ook die verschijnselen, welke het aanwezen van vrije koolstof schijnen aan te duiden, aan het harsachtig bestanddeel, als rijk aan koolstof, kunnen worden afgeleid.

Het zoude der moeite wel waardig wezen, de Kina, met den Braakwijnsteen vereenigd, op dezelfde wijze te beproeven en te onderzoeken. In de tusschenpozing der koortsen is hij, zoo als bekend is, zeer werkzaam. Ook hebben wij van het gebruik dier verbinding aanvankelijk reeds veel goeds gezien. Van vier gevallen kunnen wij bepaald zeggen, dat drie drachme volkomen in staat zijn geweest de koorts te verdrijven en weg te houden. Van eenige andere kunnen wij nog niet met genoegzame zekerheid spreken. Drie dier personen waren met de alledaagsche, eene met de derdendaagsche koorts, sedert verscheidene weken, behebt.