Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1811

[p. 352]

De Zenuwkoortsen beschouwd, zoo als zij in Berlijn in den Winter van 1807/8 heerschten. Met aanmerkingen over de prikkelende, versterkende en verzwakkende geneeswijze; naar het Hoogduitsch van den Hoogleeraar A.F. Hecker. Door F. van der Breggen Cornz. M.D. te Amsterdam. Te Amsterdam, bij L. van Es, 1810. 68 Bladz. In gr. Octavo. De prijs is ƒ 1-2-:

Het is eene kenmerkende eigenschap van H.'s schristen, dat zij vol van zulke uitweidingen zijn, waarvan horatius zeggen zoude: nunc non erat his locus. De zenuwkoorts, zoo als dezelve te Berlijn is waargenomen, beslaat er wel de minste plaats in, en het geheele Werkje, ook voorkomende in de Bijdragen tot Theoretische en Practische Geneeskunde, Bladz. 49, loopt grootendeels over de Zenuwkoorts en derzelver behandeling in het algemeen, en bevat voorts eenige aanmerkingen over de verschillende wijze, waarop men deze ziekte onderscheidt, over de verschillende, thans in zwang zijnde, geneeswijzen, en over de waarde en het regt gebruik van deze en gene middelen. Wij vinden er geene behoorlijk uiteen gezette waarnemingen, geene duidelijke opgave van hetgeen deze koorts van andere zenuwkoortsen onderscheidde; en het geheel schijnt even vlugtig ontworpen, als geboekt te zijn.

Het ontbreekt ondertusschen ook in dit Werkje van H. geenszins aan scherpzinnige aanmerkingen; zoo als bij voorb., dat in besmettende ziekten de smetstof te heviger werkt, naarmate zij vreemder is aan het ligchaam, waarop zij werkt. Zoo bragt de smetstof, in het grof gestel van een' Rus ontwikkeld, heviger verschijnselen in den teederen Berlijner te weeg, dan toen door de meerdere verspreiding de eene landof stadgenoot den anderen besmette. Deze aanmerking is echter niet geheel nieuw, maar door velen ten aanzien van de Venerische ziekte, de Kinderziekte, enz. gemaakt. - Het onderscheid voorts tusschen de specifique en algemeene geneeswijze en het voorregt van

[p. 353]

gene boven deze, is door geenen Schrijver misschien zoo begrepen en voorgesteld, als door H. Hiermede willen wij evenwel niet te kennen geven, als of ook dit iets nieuws ware; de specifique geneeswijze van H. verschilt niets van die, welke B., en anderen na hem, indicatio causalis noemden. Hetgeen H. van het gebruik van Opium en Moschus zegt, is tegenwoordig aan geen' twijfel meer onderhevig. - Dat men het laatste noch te laat, noch in te geringe gave geven moet, werd reeds voorlang door velen geleerd; dat het eerste met de grootste omzigtigheid gebruikt moet worden, vinden wij door stoll, quarin, frank, thuessink, enz. aangeteekend. Senega vond H. in de ontsteking der longen bij deze koorts eer schadelijk dan nuttig; stellende hij meer vertrouwen op een aftreksel van Aromatische kruiden, en vooral in Opium met kwikzilver, zijn geliefkoosd middel. De nablijvende ziekte der hersenen, eene ijlhoofdige slapeloosheid, zag hij nooit door prikkelende middelen, maar alleen langzaam, onder een geschikt diëet verdwijnen.

In de terugwijzing op vorige plaatsen in dit Werkje, heeft men niet de bladzijden van de overgedrukte exemplaren, maar die van de straks genoemde Bijdragen gevolgd: hetgeen hinderlijk is voor hen, die dezelve niet bezitten.