Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1811

De twaalf maanden des jaars door Petronella Moens: Tweede Stuk; bevattende Grasmaand, Bloeimaand en Zomermaand. Met Platen. Te Haarlem, bij A. Loosjes, Pz., 1810. 194 Bladz. In gr. Octavo. De prijs is ƒ 1-10-:

In onze Bibliotheek voor 1810, 1ste Stuk, Bladz. 546 en volgg., hebben wij, bij de aankondiging van het Eerste Stukje dezes Werks, onzen Lezeren van deszelfs aanleg, aard, vorm en strekking verslag ge-

[p. 120]

daan; en ons oordeel over hetzelve medegedeeld. Daar dit Tweede Stukje in alles genoegzaam aan het Eerste gelijkvormig is, zouden wij ons aan het toen geschrevene houden, en het dus bij eene bloote aankondiging van dit Tweede Stukje kunnen laten, ware het niet, dat wij het toen door ons aangemerkte in dit Stukje weder te zeer bevestigd vonden, om onze bedenkingen terug te houden.

Wij vonden hier wederom niet dien eenvoudigen, schoonen schrijfstijl, dien men met reden in de schriften der gouden eeuw van de Romeinsche Letterkunde bewondert; maar veeleer dien gezwollen, opgesmukten stijl, welken men in de schriften van later tijd aantreft: tot een staaltje diene hetgeen Bladz. 153 aangaande het begraven lijk onzes Heeren jezus christus voorkomt. ‘De geheele Natuur vierde nu den plegtigen lijkdienst der edele, der tot eeuwigheid (eeuwig?) toenemende zaligheid bestemde menschheid, die in jezus nu het sterfelijk leven, die flaauwe morgenschemering des aanwezens, volkomen bewust van hare bestemming, met eindeloos opklimmende volmaaktheid, of met den schoonen dag der heerlijkheid verwisselde.’ - Wij geven het aan het oordeel van onze Lezers over, of deze volzin niet overladen en daardoor donker zij.

Ook schijnt het ons toe een overblijfsel van Herveyaanschen wansmaak te wezen, wanneer men Blads. 163 de schaduwrijke zonen des wouds voor boomen en Bladz. 214 zwemmende waterbewoners voor visschen aantreft; en het smart ons, dat de tijd, waarin men drijvende regenbakken, in de plaats van wolken; en wandelende melkvaten, in de plaats van koeijen, schreef, en zulks mooi vond, nog niet geheel voorbij schijnt te wezen. -

Bladz. 178. ‘En gij, die onder de terugkeerende vogelen uitmunt, als de vol harmonij zingende priesteres bij de altaren van Pafos onder de zwijgende tempeldienaressen der Spartaansche Diana, ook gij lieveling van onze bosschen! betooverende Nachtegaal!’ enz. Indien het oogmerk van vergelijkingen is, om hetgeen men zeggen wil, duidelijker of treffender te zeggen, zou dan de vergelijking, hier gebezigd, wel doelmatig zijn? is dezelve natuurlijk of gezocht? -

[p. 121]

Wij zouden nog meer dergelijke bedenkingen kunnen opperen (als over de geboorte der liefde, Bladz 148, volgg., over de Fabel van europa door jupiter geschaakt, Bladz. 223.), doch ons bestek gedoogt niet alles van dien aard naar behooren ten toets te Brengen.

Van eenen anderen aard, maar toch zeer bedenkelijk, is ons voorgekomen hetgeen de Schrijfster, Bladz. 152, zegt: ‘Ja, de geheele Christenheid vereenigt zich, om het onschuldig sterven van Hem, in wien de Goddelijke afkomst der menschheid zoo heerlijk uitblonk, zoo dat hij door die goddelijkheid, tot de dooden kon zeggen staat op, en tot de begravenen komt uit, te herdenken en met de gloeiendste liefde te eerbiedigen’ - Was het dan door de Goddelijkheid van de afkomst der menschheid, dat jezus dooden opwekte? -

Ook is het bij ons nog in lange na niet zoo uitgemaakt zeker, hetgeen de Schrijfster, Bladz. 209, zegt: ‘Deze aarde draagt de duidelijkste kenteekenen van eenen veel hoogeren ouderdom, dan wij haar volgens de geschiedenis der volken geven kunnen.’ enz.

Waarschijnlijk is het eene vergissing, wanneer wij, Bladz. 172 in Grasmaand en Bladz. 238 in Bloeimaand lelien aantreffen.

Verscheidene taalfouten (als Bladz. 146, reg. 4 en 5, elke voor elken; Bladz. 152, reg. 5 v.o., die voor dien; Bladz. 159, reg. 4 v.o., word voor wordt; Bladz. 160, reg. 1., de voor den, in den derden naamval; Bladz. 162, reg. 2 v.o., des Almagtige voor gen) hebben wij aangetroffen, doch dit kan der Schrijfster niet geweten worden.

De Plaatjes zijn als de vorige wel behandeld. Alleen scheen het ons een niet zeer gelukkige inval te wezen, om in eene afteekening van Bloeimaand het verhuizen op den voorgrond te plaatsen. Wij althans kunnen het rijden van eenen boerenwagen met huisraad en het gezigt van eenen man, die de vuurmand op schouder heeft, zoo bevallig niet vinden, om dit tot het beeld van de schoone Bloeimaand te doen strekken.

Voor het overige nemen wij niets terug van hetgeen wij ter aanprijzing van dit Werkje, in onze beoordeeling van het Eerste Stukje gezegd hebben; maar wenschen, dat het met genoegen en nut zal gelezen worden.