Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Demosthenes en AEschines, of, naijver zonder nijd.

Demosthenes, een vermaard Grieksch Redenaar, werd geboren te Athene, omtrent vierhonderd jaren voor de Christelijke Jaartelling. Hij was beroemd om de eenvoudigheid en kracht zijner welsprekendheid. Men verhaalt, dat hij de Geschiedenis van thucydides niet minder dan achtmaal afschrees, om zich eene welgespierde en deftige wijze van zich uit te drukken eigen te maken; en dat zijn dorst naar kennis zoo groot was, dat hij te rade werd, zijne letteroefeningen voort te zetten in een vertrek onder den grond, opdat hij door geen gedruisch, of andere stoornis, mogt belemmerd worden.

AEschines, insgelijks een voortreffelijk Grieksch Redenaar, was een tijdgenoot van demosthenes. Hij bediende zich van eene geregtelijke aanklagte tegen zekeren ctesiphon, als een voorwendsel ter beschuldiging van zijnen mededinger demosthenes. Tot het pleidooi werd een dag bepaald, en geen regtsgeding verwekte ooit zulk eene algemeene nieuwsgierigheid, of ging met meer toestels of statelijkheids gepaard. Ongemeen was de toevloed uit alle oorden van Griekenland, om getuigen en aanhoorders te zijn van het geding tusschen de twee grootste Redenaars. De denkwijze en gezindheden der burgeren waren op de zijde van aeschines; doch hij was niet bestand tegen de overtreffende welsprekendheid zijns wedijveraars; hij verloor het geding, en het vonnis van ballingschap werd over hem geveld. Hij verkoos het eiland Rhodus tot zijn verblijf; hier rigtte hij eene School op, waarin hij lessen gaf over de welsprekendheid, die, sedert, zeer vermaard werd, en, na 's Mans overlijden, verscheiden eeuwen in stand bleef en bloeide. Hij maakte eenen aanvang van zijne Lessen met het voorlezen van zijne Redevoering, welke hij kort voor zijne ballingschap had uitgesproken, en die, door de toehoorders, met luidruftige gebaren, werd

[p. 692]

toegejuicht. Doch, toen hij het antwoord van demosthenes op zijne Redevoering der Vergaderinge had voorgehouden, kenden de betuigingen van bewondering maat noch palen. AEschines, intusschen, verre van eenige aandoeningen van nijd of wangunst, bij deze tweede zegepraal zijns mededingers, te gevoelen, riep, in verrukking, uit: ‘Hoe groot, mijne vrienden! zoude uwe verrukking geweest zijn, indien gij demosthenes zelven deze Redevoering haddet hooren uitspreken, met dat onweerstaanbaar vermogen van voordragt, om hetwelk hij met zoo vele reden en zoo algemeen beroemd is!’

Nadat aeschines ter ballingschap verwezen was, juichte demosthenes in de overwinning niet, welke hij behaald had, maar verzelde zijnen mededinger naar het schip, welk hem naar de plaats zijns toekomenden verblijfs zoude overvoeren, en dwong hem, eene aanzienlijke somme gelds aan te nemen, groot genoeg om zijne reiskosten te betalen, en zich van eene voegzame woning op het eiland Rhodus te voorzien. Gevoelig aangedaan van dit treffende bewijs van edelmoedigheid, riep de gebannen Redenaar in verwondering uit: ‘Hoe diep moet ik het verlaten van een land beklagen, waarin ik, van eenen verklaarden vijand, eenen zoo ruimen en weldadigen bijstand heb ontvangen, als ik zelfs van eenen vriend, in eenigen anderen oord der wereld, niet zoude kunnen verwachten!’

Mogten Christen-Leeraars zich aan dit voorbeeld spiegelen, die, wanneer ambtgenooten hen in welsprekendheid overtreffen, en daardoor een grooter aantal toehoorders trekken, dezelven met een wangunstig oog beschouwen, en, om hun den voet dwars te zetten, middelen te baat nemen, onbestaanbaar met die bescheidenheid en nederigheid, die van den Godsdienst, welken zij verkondigen, eene hoofdwet is.