Frederik de Groote, onderwijzer zijns volks.
(Ontleend uit john quiney adams, Letters on Silesia.)
Doctor johnson heeft, in zijne Levensbeschrijving van Dr. watts, dezen Geleerden een regtmatigen en grooten lof toegezwaaid, dewijl hij het niet beneden zich rekende, van de hoogte der diepzinnigste wetenschappen als af te dalen, en ten behoeve van Kinderen te schrijven. ‘Iedereen,’ schrijft hij, ‘die bedrevenheid bezit in de algemeene beginselen van der menschen bedrijven, zal met eerbiedenisse nederzien op eenen Schrijver, die op den eenen tijd tegen locke schreef, en op een' anderen tijd zich verledigde om een Leerboekje voor Kinderen van vier jaren te schrijven.’ - Dan hoeveel grooter is de schatting van lof, welke van ons gevorderd wordt, wanneer wij een volstrekt Oppervorst, den grootsten Veldheer zijner eeuwe, uitstekende in het vak der Letterkunde, zich als t ware zien vernederen om het A.B.C. aan de Kinderen in zijn Koningrijk te leeren! - wanneer wij dezen zien, zijne zorg bestedende, zijnen invloed en vermogen aanwendende, om eenvoudige en nuttige kundigheden bij zijne Onderdanen te verspreiden; voor hen de eerste en gewigtigste bladzijden van het boek der wetenschappen open te leggen, en, mag ik mij in dezer voege uitdrukken, den geheelen dampkring, welken zij inademden, te vervullen met dien geur van verstandelijke kundigheden, die te voren opgesloten was in de scholen der Geleerden, en alleen den Rijken en Vermogenden ten deele viel!
Onsterfelijke frederik! op den Pruissischen Troon gezeten, met millioenen knielende onderdanen voor uwe voeten, waart gij slechts Koning. Op de velden van Leuthen, van Zorndorf; van Rosbach, en zoo vele andere tooneelen van bloedstorting en ellende, waart gij alleen Held. Zelfs in uwe gemeenzame verkeering met de Zanggodinnen, met de Geleerden, waart gij alleen Dichter, Wijsgeer en Geschiedschrijver. Maar in deze edele drift, in dezen werkzamen en velrichten ijver voor de verstandige opvoeding uws Volks, waart gij wezenlijk groot, de Vader uws Volks, de Weldoener des Menschdoms!
Auteursrechtvrij