Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Berigt van den heer Dr. Langsdorf, aangaande eenige ziekten enz. in Brasil.

Kinderpokjes zijn hier eene zeer gevreesde en vernielende ziekte. Wanneer hier dus eene Kinderziekte ontstaat, kost zulks aan duizenden, en wel inzonderheid aan de Negerslaven het leven. Van de inenting der Pokjes weet men hier niets, en nog veel minder van de Vaccinatie.

Men vindt hier Huidziekten van allerhande soort, gelijk onder alle warme klimaten. De schurft en de schurftachtige uitbottingen vindt men hier onder de aanzienlijkste huisgezinnen en bijna in alle boerenhuizen. Ondertusschen schijnt dit ongemak meerendeels eerder een naar schurft gelijkende uitslag, dan eene ware schurft te zijn,

[p. 148]

Want velen onzer matrozen lieten zich in een zeer vertrouwelijken omgang in met meisjes, die met den schurftigen uitslag geplaagd waren, zonder door de schurft besmet te worden.

De Venuskwaal is hier zeer algemeen. Gelijk in de overige heete gewesten, ontwikkelt zich hier de teeldrift zeer vroeg, welke jongens van 12 of 13 jaren reeds bij hunne slavinnen, of bij andere ligte meisjes, bevredigen, waardoor zij in een zoo vroegen leeftijd reeds, met venerische kwalen bezocht, omsukkelen.

Eene alhier zeer gewone ziekte is de Bicho dos pés, Pulex penetrans linn. of de zoogenoemde Zandvlooi, een klein Insekt, 't welk het vel en de spieren der blootsvoets gaande lieden doorvreet, zich door eene jeukende en inwendig stekende pijn doet kennen, en somwijlen, wanneer men dit diertje niet bij tijds ziet weg te nemen, langdurige gezwellen aan de voeten veroorzaakt. De slaven, die op het veld arbeiden, zijn het meest aan die kwaal onderhevig. Doch ook worden Reizigers, die dunne zijden kousen dragen, of die barrevoets gaan, daardoor bezocht; zijnde het hier te lande steeds veiligst, met bloote beenen in laarzen te gaan. Bij twee lieden, die op het schip van Dr. langsdorf behoorden, openbaarde zich de jeukende pijn eerst na de zesde week, nadat men Brasil verlaten had, en Kaap Horn reeds was rondgezeild. Wanneer men het diertje, hetwelk zich in de spieren een nest maakt, even als een splinter uitneemt, zoo heeft men hoegenaamd niets meer te vreezen; doch, bij verwaarloozing daarvan, heeft men langdurige verzweringen aan de voeten te wachten. Zelfs zijn er voorbeelden van verstervingen, ja van den dood, hierdoor veroorzaakt.

Zonderling is het, dat de Brasilsche vrouwen, anderzins zoo beroemd wegens hare schoonheid, doorgaans lelijke, bedorvene tanden hebben. Bij vele jonge meisjes van 14 of 16 jaren ontbreken dikwijls reeds een of meer van hare voortanden. Mogelijk ontstaat dit uit het misbruik van Mandiocca, eene soort van Betel.

Tegen de Hoofdpijn maakt men gebruik van eene roode klei, die met water is bevochtigd, waarmede men het voorhoofd en de wangen bestrijkt. Een op deze wijze uitgeruste Neger maakt al eene zeer zonderlinge vertooning.

Wel onderrigte Vroedvrouwen vindt men hier even weinig als Geneesheeren. Men neemt tot dit werk eene of andere vrouw, die zulks meermalen heeft verrigt, of eene

[p. 149]

vriendin, die hetzelve durft op zich nemen. Men vindt hier toch ook steeds eenige vrouwen, die eene groote handigheid in dit werk bezitten, en daardoor eene zekere beroemdheid hebben verkregen. In geval van nood wordt er zoodanig eene opgezocht.

Uit de ondervinding van eenige geloofwaardige en opregte Huismoeders kon de Heer langsdorf opmaken, dat de tegennatuurlijke verlossingen hier vrij algemeen zijn, en dat vele vrouwen aan de daardoor veroorzaakte bloedvloeijingen komen te sterven; ja dat men veel meer moeijelijke en tegennatuurlijke verlossingen in dit Land ontmoet, dan men in een zoo heet Gewest zou verwachten. Bij deze gelegenheid merkt de Heer osiander aan, dat het hem uit eene naauwkeurige vergelijking van verschillende Reizigers gebleken is, dat het een algemeen verkeerd vooroordeel is, alsof de zware verlossingen in de heete landen zoo weinig zouden voorkomen en zich meestal tot Europa bepalen. Volgens de meening van dezen Hoogleeraar, ontstaat deze dwaling hieruit, dat men, naarmate der meerdere cultuur van een Volk, meer let op soortgelijke omstandigheden, en dat men meer van de kunst verwacht, naarmate men weet dat dezelve verder is gevorderd.

De vruchtbaarheid der vrouwen is hier anderzins zeer groot, en niets is minder zeldzaam, dan huisgezinnen met vijftien of twintig kinderen te vinden; zoodat alle straten en wegen daar vol van zijn. Wanneer men overweegt, dat hier een ieder zijn bestaan overvloedig vindt, zonder veel te behoeven te arbeiden, en men geene drukkende behoeften heeft, zoo kan men ligt begrijpen, dat een ieder zich hier aan de pligten der Liefde overgeeft, vooral in een zoo heet Gewest, hetwelk de teeldrift zoo aanmerkelijk aanzet. In hunnen vroegsten leeftijd worden de kinderen hier te lande, behalve met de moedermelk, voornamelijk met Bananen gevoed. Ondertusschen trachten de meeste vrouwen hare kinderen zoo lang mogelijk aan de borst te houden, zelfs wel eens tot vier volle jaren, om, zoo als de vrouwen zelve wel openlijk durven zeggen, de te groote vermenigvuldiging van haar geslacht voor te komen.