Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Beschrijving van de Bagna of de hoofdgevangenis van Konstantinopel; nevens het verhaal wegens een' ongelukkigen gevangene.

De Bagna is een gedeelte van het Arsenaal. Deze gevangenis dient ter bewaringe van de kwaaddoeners, voor de galeijen bestemd. Ook worden daar aanzienlijke Grieken geplaatst, die ten dood zijn verwezen, of die door hunne bloedverwanten moeten gelost worden, somtijds ook Turken, welken men in stilte wil van kant maken. Voorts is de Bagna de plaats, alwaar de krijgsgevangenen, en de slaven, op Malteesche schepen veroverd, bewaard worden.

De Kapitein - Pacha, of Groot - Admiraal, voert het bevel over het Arsenaal, onder welken een Intendant en een Effendi gesteld zijn, een officier van de Politie, die het regt heeft om gevangen te nemen en te slaan, maar niet om met den dood te straffen. Onder de bevelen diens ambtenaars staan de Chiaous, of Wacht, en de scherpregters. Alle dezen zijn Maltezen van afkomst, en gelooven, dat zij in het wurgen van een' Turk een verdienstelijk werk verrigten. Hunne reusachtige grootte en gestalte zijn die der echte afstammelingen van hercules. Zij worden uit de slaven genomen, en volvoeren altijd vrijwillig dezen hatelijken post. Zij zijn gehuwd, hebben hunne woningen buiten de gevangenis, en brengen aldaar bij hun gezin den nacht door.

De politie van de Bagna, dat wil zeggen, de pijnigingen van hun, die dezelve bewonen, zijn toevertrouwd aan Grieken, die den post van Bachis of Wachten waarnemen. Zij dragen altijd een stok in de hand, en kloppen naar goeddunken de gevangenen. Bij nacht doen zij de ronde in de gevangenis, hebben het opzigt over de regts-

[p. 116]

plegingen, wekken de gevangenen en doen hen naar hun werk gaan. Elken morgen en avond maken zij eene naauwkeurige lijst van de slaven: want indien er een ontbreke, zijn zij daarvoor aansprakelijk. Dikmaals ontvangen zij geld, welk zij met den Effendi deelen, om van deze en gene gevangenen de boeijen te slaken.

De Bagna ligt aan den oostelijken oever van de haven of golf van Ceras. Hare gedaante is nagenoeg die van een parallelogram of langwerpig vierkant, doch de muur aan den waterkant volgt de bogten des oevers. De plaats, voor de slaven geschikt, is eene groote zaal, boven welke een hangzolder loopt. Men heeft er veldbedden, op welke de gevangenen, geboeid, slapen. De officieren hebben kleine nissen, in welke zij hun verblijf houden; zij zijn vrij van werken, zoo wel als de zieken. Er zijn afgezonderde verblijven voor de onderscheidene klassen van gevangenen. Gedurende den jongsten Turkschen oorlog, vervaardigden de Russen in deze gevangenis eene fraaije tent, die er nog heden wordt gezien. Ook heeft men er eene kapel, in welke een Grieksche priester alle zondagen dienst doet. Op heilige dagen houdt men naar de Bagna een statelijken optogt, welke van alle Christenen, hier tegenwoordig, wordt bijgewoond. Rondom het plein van de Bagna ontmoet men vele winkels, van wachten omzet, alwaar levensmiddelen, wijn en brandewijn verkocht worden.

In het laatst van ons verblijf alhier werden onze soldaten beter behandeld dan de overigen; de Turken, hoe wreed zij ook mogen wezen, schenen medelijden te hebben met hun ongeluk. Zij zonderden hen af van de overige slaven, en leiden hun geen zwaren arbeid op. Ten zes of zeven ure in den morgen werden zij gewekt, om in de haven aan het toetakelen van schepen te gaan werken; de zwakken werden gebruikt om op het plein van de Bagna hennep te pluizen. Omtrent den middag werd hun eten gebragt, en ten vier ure eindigde hun dag. Verre van hen te mishandelen, gaven de kapiteins der Turksche schepen, voor welke zij werkten, hun kleine geschenken. Ten zes ure deed men hen naar binnen gaan, en sloot hen in hunne kleine celletjes op. Thans liet zich eene stem hooren, die, zich tot allen wendende, riep: ‘Christenen! eet en drinkt in vrede; twist met niemand. Morgen, indien het Gode behage, zult gij uwe vrijheid bekomen.’

[p. 117]

Na deze korte vermaning begonnen de wachten hunnen nachtdienst. Dit was het tijdstip der regtsplegingen; vele vielen er voor in het eerste jaar van den oorlog. Drie maanden naauwelijks waren er sedert de eerste vijandelijkheden verloopen, toen de Kapitein-Pacha eenen Griek naar de galeijen zond, ianaki genaamd, neef van cangierli, Prins van Wallachie. Deze jongeling, begunstigde Drogman (of Tolk) van hussein-pacha, welken hij naar Widdin had verzeld, viel eensklaps van het toppunt van aanzien en eere tot den laagsten trap van vernedering en ellende. Zijne beschaafde opvoeding, zijne kundigheden, zijne onschuld, deden welhaast elkeenen in hem belang stellen, en verwekten het teederste mededoogen.

Gewillig getroostte hij zich den dood, en verwachtts, den zelfden dag, als hij gevangen werd genomen, ten dood te zullen gebragt worden. Ziende, echter, dat hij zich had bedrogen, en er met hem te doen sterven gedraald werd, greep hij eenigzins moed, en zocht eenige verademing door in gesprek te treden met de Franschen. In het bijzonder wendde hij zich tot den Heer richemont, en ontvouwde hem de listen en lagen, waarvan hij het slagtoffer was geworden, alsmede die, welke zijnen oom cangierli in het bederf gebragt hadden, wiens hoofd passwan oglu had geëischt.

Ianaki's bloedverwanten smeekten bij den Kapitein-Pacha om genade, en deden den gevangene eenige hoop opvatten. De wachten, even laag van ziel als wreed, betoonden hem eenigen eerbied, omdat zij hem als eenen gunsteling beschouwden, die slechts van eene kortstondige ongenade het voorwerp was. Eindelijk kwamen de smeekingen der doorbedroefde familie ter oore der echtgenoote van hussein-pacha, die er door getroffen scheen. Men hield zich van de verzochte genade verzekerd, nadat deze vrouw, eene nicht van den regerenden Sultan, zich de zaak had aangetrokken. Eindelijk gaf hussein zijn woord, en beloofde zijne vrouwe, dat ianaki dien zelfden avond zoude ontslagen worden. Maar in hetzelfde oogenblik gaf hij bevel, hem te wurgen.

De ongelukkige jongeling begreep zijn lot, toen hij de Bachis zag vertrekken, en de Grieken, die hem waren toegedaan, zorgvuldig opgesloten worden. De zaak leed geenen twijfel meer, toen hij, bij het naderen van den nacht, in stede van hem naar de Bagna terug te brengen, in het koffijhuis der gevangenisse werd geleid, de plaats

[p. 118]

voor de ten dood veroordeelde gevangenen bestemd. Toen de dag was geëindigd, werd hij gewurgd, en zijn lijk in de haven ten toon gehangen. Zoodanig was het loon der getrouwheid, met welke hij zijnen meester had gediend. De vreeze, dat hatelijke geheimen zouden wereldkundig worden, was de ware reden zijner doodstraffe.