Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

[p. 85]

Het klooster otrotch.
Eene Russische Overlevering.

Nabij den mond van de Tverza verheft, op eene schilderachtige plek gronds, het Klooster Otrotch zijne kruin; aan eene rampzalige liefde is het zijn oorsprong verschuldigd. Zie hier het verhaal, welk daarvan de Overlevering doet.

Grigor, een weeskind van adelijke geboorte, was opgevoed aan het hof van yaroslow, Prins van Twer. Bij zijnen Meester stond hij in blakende gunst. Niet minder zich onderscheidende door de bevalligheden van zijn persoon dan door zijnen rang en goederen, konde hij, onder de bekoorlijke dochters der Grooten, te keur gaan, en bij haar aanzoek doen, welke hij, door haar zijne hand te bieden, wilde gelukkig maken.

Grigor bevond zich in den leeftijd der driften; en van alle de driften had de Liefde meest de overhand aan het hof van Prinse yaroslow; de Vorst zelf zuchtte aan de voeten van meer dan eene zijner schoone onderdanen. Grigor was de vertrouweling van zijns Meesters teedere zwakheden. Geene dezer schoonheden, echter, had zijn hart kunnen boeijen: zijn lot wachtte op hem in het dorp Jedimonovo, waarvan hem de Prins tot Heer had aangesteld; hier was het, dat hij xenia, de schoone xenia, dochter eens armen Kerkbewaarders, ontmoette.

Ingevolge van een nationaal gebruik in Rusland, was deze schoonheid in de Tverza zich gaan baden met eenige harer medgezellinnen. Op eene eenzame plaats, na zich geheel ontkleed en alle bedeksels te hebben afgeleid, vermaakten zich deze jonge meisjes in de klare golven, die hare bekoorlijkheden terugkaatsten. Xenia muntte niet uit in deze vermoeijende ligchaamsoefening; schroomvallig en zachtjes zette zij hare kleine voetjes in het water, en, zich vasthoudende aan den tak eens booms, aarzelde zij om zich aan het trouwelooze element te vertrouwen. In dat oogenblik ging grigor daar voorbij; op de jagt was hij in het bosch verdwaald; ijlings week hij vandaar, om deze jeugdige Nimfen in hare onschuldige vermaken niet te storen. Maar hij had xenia gezien; haar te zien en te beminnen, was het werk van een oogenblik. Zij was het, welke hij zijne hand en zijn hart aanbood. De Vorst, onbekwaam om zijnen gunsteling iets te weigeren, gaf zijne toestemming tot dezen echt.

Alles was tot de bruiloft gereed. Met eene Vorstelijke pracht had men de hut des Kerkbezorgers in eene bruiloftszaal herschapen. Het geluid der klokken noodigde het gelukkige

[p. 86]

paar naar den voet des altaars. Met eene waskaars in de hand, en door haren vader geleid, naderde xenia, met langzame schreden, den tempel, in welken zij haren minnaar eeuwige trouw moest zweren. Eensslags gaat de menigte uit elkander; men zag iemand verschijnen - en wien? - Prins yaroslow. Zijn jagtvalk, op het kruis van den kerktoren zijnde gaan zitten, had hem den weg naar het dorp Jedimonovo doen inslaan. De Prins had de dorpelingen, in feestgewaad uitgedost, zich kerkwaarts zien spoeden; de reden daarvan had hij gegist, en haastte zich, om door zijne tegenwoordigheid het huwelijksfeest zijns gunstelings te vereeren.

Xenia sloeg hare schoone oogen neder; een blos verfde ijlings haar beminnelijk gelaat; hare bevende hand liet die van grigor los. De Vorst laat op haar een oog vallen, waarin ontzetting, verwondering, vrees en de dronkenschap eener opkomende drift beurtelings te lezen stonden. Vermeesterd door de alvermogende kracht der bevalligheden, over den persoon dezer jeugdige dorpelinge verspreid, nadert hij haar, grijpt hare nog bevende hand, en, den eerbied en het stilzwijgen, welke zijn hooge rang inboezemde, wreedelijk misbruikende, vraagt hij haar, of zij hem den eed van eeuwige liefde wil zweren? Niet moeijelijk zoude het antwoord eener verliefde zijn gevallen; maar had xenia tijd gehad om grigor te beminnen? Of had deze jonge Edelman het voordeel van grooten rijkdom te baat genomen, om haar eene toestemming af te persen, waarmede haar hart niets gemeen had? De Russische Historieschrijver laat zich niet uit over deze kiesche bijzonderheden; slechts verhaalt hij den uitslag van dit buitengewoon tooneel. Verschrikt of verleid, vervoerd of trouweloos: dit wordt in het midden gelaten; xenia laat zich door den Prins naar het altaar leiden; een Priester legt tusschen hen een onlosmakelijken knoop, en, te midden der blijde toejuichingen eener ontelbare menigte, voert yaroslow zijne schoone gemalin naar de hoofdstad.

Wat wordt er van den ongelukkigen grigor, nadat deze bliksemstraal, voortgeschoten uit eenen onbewolkten hemel, hem van het toppunt des geluks had doen nederploffen? Bewegingloos was hij de aanschouwer gebleven van deze onvoorziene ontknooping; indien de liefde zijnen arm met een wrekend zwaard wapende, de dankbaarheid en trouwe omtrent zijnen weldoener wederhielden en boeiden zijne regtvaardige verontwaardiging. Daarenboven dacht niemand aan hem; zijne vrienden, die hem ter bruiloft gevolgd waren, verdrongen elkander rondom den Vorst; slechts eenige geringe lieden beklaagden hem. Hij verschool zich onder de menigte; hij verwisselde zijn bruiloftskleed met eene boerenpij; de donkerste bosschen werden de wijkplaats zijner wanhoop; nederliggende in woeste spelonken, gezeten op

[p. 87]

den top van rotsen, wachtte hij dat een verhaaste dood een einde zoude maken aan zijne onherstelbare rampen.

Nadat de eerste dronkenschap des geluks was geweken, begon yaroslow zijn dwingelandisch gedrag te bepeinzen; te laat, gelijk het dikmaals den Vorsten gaat, berouwde hem zijn bedrijf; hij gedacht aan den zoo wreedaardig opgeofferden gunsteling. Nu eens loofde hij eene aanzienlijke belooning uit aan den genen, die grigor wederom tot hem konde brengen; dan wederom, van een klein gevolg verzeld, zwierf hij door bosschen en wildernissen, om den ongelukkigen jongeling te zoeken. Vruchteloos waren alle deze nasporingen; algemeen werd geloofd, dat grigor overleden was. De hovelingen deden al wat zij konden, om de gedachten van den jongen Vorst van dit treurig onderwerp te verwijderen: en wie weet, of dit hun niet zoude gelukt zijn? Maar op zekeren dag was yaroslow, van xenia verzeld, ter jagt gegaan in de nabijheid van het dorp Jedimonovo; eene plaats, zoo dierbaar aan hun hart. 's Prinsen valk zette zich neder op het kruis van den kerktoren, en wilde niet van daar terugkeeren. Men ging in het dorp; men naderde den landelijken tempel. Op de trappen der kerk lag een pelgrim geknield; zijne hemelwaarts geslagene oogen bespeurden de menigte niet, die rondom hem stond; doch naauwelijks waren de trekken van zijn verbleekt en misvormd gelaat door de Prinses opgemerkt, of zij viel onmagtig in de armen haars Gemaals, en hare bevende lippen stamelden den naam van grigor! - En, inderdaad, het was grigor; hij was gekomen om den hemel te bidden om een einde zijner rampen; reeds gevoelde hij, dat zijne ligchaamsbanden loslieten, en dat zijne ziel vlugt nam naar eene betere wereld. Een oogslag van xenia hergaf hem, ondanks zichzelven, het leven; van nieuws opende hij zijne oogen, en zag, met leedwezen, het licht weder. Alzoo herleeft eene stervende bloem voor eenige oogenblikken, wanneer een zonnestraal en een droppel waters hare verdorde bladeren komen verkwikken.

Yaroslow bood hem aan, alwat het berouw eens magtigen kan aanbieden. Maar wat konde hij een doodelijk gekwetst hart aanbieden? Grigor wees alle de eerambten en schatten van de hand, met welke hem de Vorst wilde overladen. Als de eenige gunst verzocht hij verlof, eene Cel aan den zamenvloed van de Tverza te mogen stichten. Na zich tot medgezel eenen gevoeligen Kluizenaar te hebben verkozen, sloot zich grigor in deze eenzame plaats op, en sleet aldaar het kleine overschot zijner dagen in de oefeningen eener strenge godsvrucht. Yaroslow stichtte op zijn graf het klooster Otrotch; intusschen strekt heden geen steen of opschrift ter aanwijzinge van zijne begraafplaats.