Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Uitbreiding over den Brief aan de Galaten, met practicale Aanmerkingen, dienende tot eene Handleiding bij de Godsdienstoefeningen, gehouden wordende bij de Vriesche Doopsgezinde Gemeente te Westzaandam. Aldaar, bij H. van Aken. 1810. In gr. 8vo. 96 Bl.

Volgens het Voorberigt, hoort deze Uitbreiding van den Brief aan de Galateren te Westzaandam t'huis, en heeft derzelver uitgave tot hoofddoel, om aldaar plaats hebbende Zondag - avondsoefeningen, in de schriften des N. Verbonds, meer belangrijk en algemeen nuttig te maken voor hen, welke dezelven, met lust en weetgraagte, op den duur vlijtig bijwonen. De wijze dier inrigting wordt verder niet beschreven, maar alleen gezegd, dat zij, zoo verre de Schrijver weet, eenig in hare soort is in ons voormalig Koningrijk, en zeer veel, indien niet alle, overeenkomst heeft met die der voormalige Collegianten in ons Vaderland, en dat de onderscheidene sprekers bij dezelve zich beijveren, om bij gedeelten en in vervolg de boeken des N. Verbonds duidelijk te verklaren, en het verklaarde stichtelijk toe te passen, ter versterking van der Christenen allerheiligst geloof, en ter bevordering van eenen godzaligen levenswandel. Er wordt nog bijgevoegd, dat alle sprekers zich, zoo veel mogelijk, van het leerstellige in de Godge-

[p. 618]

leerdheid onthouden, en, systhemata (systemata) daarlatende, het woord der waarheid regt pogen te snijden, en in de toepasselijke bedenkingen voor elk nuttig te wezen. Ondertusschen tracht de Schrijver zich hierover te verontschuldigen, dat hij zal schijnen, in dit stuk, niet overal aan dit beginsel getrouw gebleven te zijn, maar wel eens, in deze uitbreiding, die snaar aangeroerd te hebben. Men is dat daar, onder de Broeders, wel zoo niet gewoon; maar dit stuk verschijnt in druk, en hoogstwaarschijnlijk onder het oog van nadenkende Christenen, elders woonachtig. De Schrijver heeft ook alleen aanleiding tot nadenken willen geven, en verklaart een geslagen vijand te zijn van alle onverdraagzaamheid in de zaak van den Godsdienst, die altijd eene zaak blijft tusschen God en ons geweten. Deze redenering vatten wij niet regt. Dat de Onderwijzers, in de lofwaardige Westzaandamsche Oefening, zich voor vergezochte en naar willekeurige systematische denkbeelden geplooide Bijbelverklaringen pogen te wachten, verdient de hoogste goedkeuring van alle regtschapene Godsdienstvrienden; maar dat zij, bij alle zulke plaatsen, die door verschillend denkenden over de grondleer van het Christendom op onderscheidene wijzen uitgelegd worden, om voor elk nuttig te zijn, zich zorgvuldig onthouden, om hun gevoelen over den waren zin en meening derzelven te zeggen, komt ons minder gepast, en de gemaakte onderscheiding tusschen hen, die deze Oefeningen doorgaans bijwonen, en andere elders woonachtige nadenkende Christenen, geheel onbestaanbaar voor met het aangenomen grondbeginsel. Waarom niet liever, om voor elk, waar ook woonachtig, nuttig te zijn, de Bijbeloefening in druk gegeven, zoo als men ze daar, ten meesten nutte, uitspreekt, of anders ook aan nadenkende toehoorders te Zaandam, door nu en dan meer rondelijk uit de borst te spreken, aanleiding tot nadenken verleend?

De ons onbekende Schrijver zal ons deze aanmerking des te meer ten goede houden, dewijl wij er de verzekering bijvoegen, dat wij deze proeve van paraphrastische uitlegging van een der moeijelijkste Brieven van Paulus, met de bijgevoegde Praktikale Aanmerkingen, niet ongeschikt oordeelen, om nuttige Bijbelkennis, ter bevordering van werkdadige godsvrucht, te helpen bevorderen.

Wij voegen er alleenlijk bij, dat dit stukje grootendeels

[p. 619]

van den kundigen Engelschen Godgeleerden, samuel chandler, is overgenomen; zoo echter, dat de Uitgever, in deze navolging, altijd uit eigen oogen gezien heeft, en hier en daar zelfs zeer verre van zijnen voorganger is afgeweken.