Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Spreuken, Opgaven, Overwegingen, Bepalingen, Gronden. Door W.E. de Perponcher. Te Utrecht, bij J. van Schoonhoven. Voor rekening van den Autheur. Iste Deel, 208 Bl. IIde Deel, 294 Bl. In 8vo.

Wanneer ons zoodanig een man, als de geachte Schrijver, losse invallende gedachten tot ernstig nadenken opgeeft, is het wel zeker, dat die alle der bedaarde overweging dubbel waardig zijn. Wij ontvangen hier nog meer; meer dan één denkbeeld is uiteengezet en ontwikkeld, en wij vonden veel, dat wij den titel van wijsgeerig geschied- en staatkundige beschouwingen zouden geven; veel, dat vol is van leerzame waarschuwende of troostrijke wenken. En overal vonden wij Godsdienst en Christendom. De aard van het werkje gedoogt geene opgave van den inhoud; het heeft ook geen aaneengeschakeld verband. Maar de vriend van nadenken en ernst heeft het gaarne in een tusschenuur bij de hand, en erlangt ook telkens, wanneer hij het al weder in handen neemt, overvloedige aanleiding, en plaatst deze opstellen, derzelver doel in aanmerking nemende, vooral in geenen minderen rang dan een van des beroemden mans vroegere geschriften.

‘Ik ben nu in mijn Neegenënsestigste jaar getreden. Ik heb dus tijd gehad, om veel te zien, en te ondergaan; om de waereld te leeren kennen, den aart der zaaken te onderzoeken en eenige ervarenis op te doen. Ik heb ook daadlijk nagespoord, overwogen, en op de proef gesteld. Ik heb geleefd in eenen tijd van voorspoed en rust, in eenen tijd van bestendigheid, zou ik haast zeggen, zoo ver die op aarde plaats hebben kan. Vervolgens zijn ons tijden van onrust en tegenspoed, ja van wisselvalligheeden zonder weergaâ, te beurt gevallen. Dertig jaaren ongestoord huwlijks-geluk mogt ik genieten, met vijf kinderen zag ik mij omringd; in vijf weeken droeg ik 'er drie naar 't graf! Door 's lands

[p. 447]

beroeringen heb ik verliezen geleeden, moeite en kwellingen ondergaan. Ik ben in eenig aanzien geweest; ik ben tot niets vervallen. - Na dit alles zag ik mijne Vrouw, de troost en vreugd mijnes leevens, mijne steun en toevlugt, in alle wederwaardigheden, zij die in al mijn leed deelde en nimmer over den last, dien 't op haare eige schouderen bragt, klaagde; uit mijne armen weggerukt! - Dan genoeg! - Onder allen deezen heb ik altoos en eenpaarig dit besluit moeten maaken, en 't ook, in alle jaaren, in alle tijden, onder alle omstandigheeden, en bejeegeningen, bij bestendige ervarenis, proefhoudend, ja alleen proefhoudend, gevonden: “De vreeze des Heeren is 't beginzel der wijsheid; de leer van Jesus is de eenigste en zuivere bron van waarheid en geluk; zij is de eenigste, veilige Gids, en toereikende troost, en kragtdaadige waarborg, beiden tegen overmoed en ontmoediging, in Jeugd en Ouderdom, in voor- en tegenspoed, in leeven en dood!” Ja in hem alleen kan ik nog juichen! Wie anders denkt; - mijn hart bloedt, over hem; want het ongeluk mijner medemenschen is mijne grievendste ziele-smart.’

Tot zoo ver de Schrijver, en tevens de geest van dit geschrift. Althans men kent denzelven uit dit weinige beter, dan uit het mededeelen van een' of anderen grooteren of kleineren brok. Eenige weinige Dichtstukjes vullen de laatste bladzijden van ieder Deel; terwijl bij het tweede voor beiden een bladwijzer gevoegd is, waardoor men gemakkelijk naslaan kan hetgeen de aandacht bijzonder trok en men bij deze of gene gelegenheid zich in het geheugen wil terug roepen.