Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Memorie aan de Huishoudelijke Maatschappij, over de Ontdekking en Bereiding van Oker-aarde, door J.P. Horstok. Te Haarlem, bij A. Loosjes, Pz. In gr. 8vo. 12 Bl.

Hoe klein dit Stukje ook zijn moge, is de inhoud belangrijk, daar het ons eene ontdekking mededeelt van den voorraad eener verwstoffe in ons Vaderland, die ons anders van buiten 's lands wordt aangebragt. De kundige en vlijtige Schilder horstok ontdekte, op zijne wandelingen door de duinen, rondsom Overveen, buiten Haarlem, Oker-aarde, en nam er bemoedigende Proeven mede. Eene opzameling wijder in duin gaf hem een grooter voorraad, en in een Land nabij Haarlem vond hij de Oker-aarde in eene veel grooter hoeveelheid. Na plaatsaanwijzingen, en het verzenden der desbegeerigen om nadere kennis van de Oker- of Oehr-gronden in ons Vaderland, naar des Heeren le francq van berkmey's Natuurlijke Historie van Holland, vermeldt de Schrijver, dat hij in de Proefnemingen met zijne Oker-aarde zoo wél slaagde, dat hij dezelve veel hooger en bruiner van kleur bevond, dan de andere bekende Oker-soorten, die ons uit Duitschland, Engeland en elders aangebragt worden, en dat ze ook verschilde van die, welke onder den naam van Noord-Amerikaansche bekend is.

Dit is reeds veel: dan hij voegt er bij, alle reden te heb-

[p. 425]

ben, om te veronderstellen, dat de door hem gevondene Oker diegene is, welke door onze oude Schilders gebruikt is geweest, die echter door den tijd schijnt verloren geraakt te zijn. Niet alleen is dit zijn begrip, maar hij is daarin versterkt door deskundigen, aan welken hij zijne stoffe ter beproeving zond.

Stalen hiervan had de Schilder horstok aan de Maatschappij toegeschikt, die uitwezen, dat de door hem ontdekte en bereide Oker veel krachtiger en gloeijender van kleur was, dan de bekende in- en uitlandsche Oker - soorten.

Na de opnoeming van de voortreffelijke hoedanigheden zijns Okers, wijst hij aan het veelvuldig gebruik, 't welk daarvan kan gemaakt worden, zoo in Olie als in Water-verwen; teffens opgevende, hoe het hem voorkomt, dat de slapgebrande zeer gesc ikt zou wezen tot het drukken van bruine of zoogenaamde Omber - drukken.

Zijne wijze van zuivering, die zeer eenvondig en mogelijk voor verbetering vatbaar is, deelt hij mede, en voegt er, om de kleur dezer verwstoffe in onderscheidene tinten te doen zien, Afbeeldingen, zoo van den Oker zelven, als van den gloeijenden en slapgebranden, nevens.

Met een Zilveren Eerepenning is 's Mans verdienstelijke arbeid bekroond.