Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

[p. 353]

Algemeene Vaderlandsche Letter-oefeningen.

Verklaring van Paulus Brief, genaamd aan de Ephesiërs, door Paulus Bosveld, in leven rustend Predikant te Dordrecht. Aldaar, bij P. van Braam. In gr. 8vo. 394 Bl.

Men heeft nu reeds verscheidene boekdeelen, ter verklaring der voornaamste Brieven van Paulus, door de welversneden pen van den kundigen bosveld van tijd tot tijd vervaardigd, en reeds voorlang voor de drukpers gereed gemaakt, waarvan hij echter, ten aanzien der meesten, de geheele bezorging aan anderen heeft moeten overlaten. Meer dan zes jaren lang aan de regter zijde gansch geraakt, van het gebruik der sprake beroofd, en, daarenboven, bijna ontbloot van hebbelijkheid om zijne denkbeelden door teekenen gemakkelijk mede te deelen, maar desniettemin, tot kort voor zijnen dood, voorzien van een vast en gelukkig geheugen, gepaard met een opgeklaard en helder begrip, heeft hij aan de uitgave alleen in zoo verre deel gehad, dat men hem, volgens deszelfs begeerte, het voormaals door hem geschrevene voorlas, en door teekenen, verstaanbaar genoeg voor hen, die dagelijks met hem omgingen, blijken van goedkeuring of afkeuring ontving. Op deze wijze zijn ook nog de tweehonderd en acht eerste bladzijden dezer Verklaring van den Brief aan de Ephesiërs, onder zijn oog, met kennelijk bewijs, dat hem alle deze zijne vroegere denkbeelden nog volkomen eigen waren, gedrukt. Omtrent de volgende heeft hij dat niet meer kunnen doen; waarop dan ook 's mans afsterven kort gevolgd is. De Uitgever heeft, in 't Voorberigt, nog eenige merkwaardige bijzonderheden, 's mans leven, en wel bijzonder zijne letteroefeningen betreffende, medegedeeld, waarvoor wij hem danken, die ons ook, in ons meermalen geveld oordeel, over de hem eigene wijze van verklaren der H. Schrift, ten volle bevestigd hebben.

[p. 354]

Deze Uitlegging van den Brief aan de Ephesiërs is, in denzelfden trant, als de vorige, uitgewerkt. Zij bevat, naar 't gevoel van bosveld, 't laatste, dat wij van Paulus hebben. Dit besluit maakt hij voornamelijk op uit den zeer aandoenlijken afscheidswensch, H. III:14-21. Nergens vindt hij, in 's mans schriften, iets van dezen aard; ook deszelfs laatste Brief aan Timotheus is, in zijn gevoel, veel minder aandoenlijk. Hier zouden wij van den Schrijver verschillen, terwijl wij geenen grond hoe ook genaamd vinden, om dezen hartelijken wensch juist als een afscheidswensch aan te merken. Allerwegen ontdekt men, ook in de behandeling van dezen Brief, den zelfdenkenden en zijnen eigenen gang houdenden Schriftverklaarder, wiens uitleggingen niet zelden van 't gewone afwijken. Een weinig meer gemeenschap met de nieuwe vorderingen van in- en uitlandsche Uitleggers zou hem, hier en daar, van min of meer gedrongene, en niet altijd exegetisch rigtige verklaringen terug gehouden hebben. Niet zelden evenwel schijnt hem zijn eigen licht en veeljarige oefening, omtrent de ware meening van veelal kwalijk verstane plaatsen, op 't regte spoor gebragt te hebben.

Wij voegen hierbij nog eenige weinige proeven van meerder of minder van 't gewone afwijkende uitleggingen, die wij anderen willen laten oordeelen, of en in hoe verre zij grond hebben. H. I:4. wordt overgezet, gelijk hij ons uitverkoren heeft bij zichzelven, en gelijk genomen voor dienvolgende, overeenkomstig hiermede. Vs. 7. In welken wij de verlossing hebben door zijn bloed, de vergeving der overtredingen, wordt in dezer voege verklaard: in de gemeenschap van Jezus Christus, en zoo als wij hem aangenomen hebben, hebben wij bevrijding van de straf der zonden, vergeving derzelven, (niet aan te merken als twee onderscheidene zaken, maar als twee benamingen van eene en dezelfde zaak, waarvan de laatste de eerste verklaart;) en wel door zijn bloed, niet door dat bloed, als bloed, maar door alles, wat hij, tot den bloede toe, gedaan heeft, om ons in een staat te stellen, waarin God ons genade, vergeving en zaligheid verleenen wil, als aan tot hem wedergekeerde en met hem verzoende kinderen. Hierbij staat de Eerw. bosveld stil, zonder de wijze te bepalen, waarop dit bloed, of de gehoorzaamheid van Jezus aan Gods bevel en last, die in zijn bloed eindigde, gediend heeft, en nog dient, tot verlossing

[p. 355]

van de zonde, en vergeving van derzelver straf. Vs. 10. worden door allen, die in den hemel zijn, niet de engelen verstaan, maar alle de gezaligden van alle tijden, die, toen Paulus schreef, bij God in den hemel geplaatst waren. Vs. 11. worden de eenigzins stootende woorden, in hem, gevoegd bij de volgende, voorverordineerd geworden zijnde, en de voorgaande, in wien wij ook een erfdeel geworden zijn, in eene tusschenrede geplaatst, zoodat de zin hierop nederkomt: tot die vereeniging van alle menschen in den hemel en op de aarde, in en onder Christus, waren deze te voren door Gods raadsbesluit bestemd, en deze uitwerking van Gods raad is reeds in ons Christen-Joden vervuld geworden. H. III:21. wordt de kracht, die in ons werkt, verstaan van de goddelijke wonderkracht, die in de Apostelen, en met name in Paulus, gewerkt had. H. IV:6. wordt 't woordje u, op Critische gronden, en omdat de zin dan veel klaarder en verstaanbaarder wordt, weggelaten, en deze vertaling gegeven: Een God en Vader van allen, die boven alles, en door alles, en in alles [is of werkt.] Overwaardig is ook, onder andere, om nageslagen te worden, 't geen ter verklaring der moeijelijke plaats, H. IV:7-14, wordt te berde gebragt, maar te lang, om hier af te schrijven.

Nu ligt nog afgewerkt, en geschikt om ter perse gelegd te worden, de Verklaring over den eersten Brief aan de Korinthiërs, waartoe het den Uitgever, zoo wij vertrouwen, niet aan aanmoediging zal ontbreken.