Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Homerus, vertaald door F.E. Turr. Iste Deel. Te Amsterdam, bij Immerzeel en Comp. 1810. In gr. 8vo. 420 bl.

Op een tijdstip, dat een voortdurende Oorlog het lot van vele Natiën in de waagschaal stelt, en de aandacht van duizenden tot zichzelven en tot hun Vaderland bepaalt, is inderdaad een zeer merkwaardig verschijnsel de voortgaande bloei der Letteren, en bepaaldelijk de zorg, in Frankrijk, Duitschland en Holland, aan de twee voor-

[p. 338]

naamste Dichters der Oudheid, Homerus en Virgilius, toegewijd. Zoo immer iets den echten smaak kenmerkt, dan is het de beoefening van deze Dichters, om, bij een oorspronkelijk gevoel, van hun alle die eenvoudigheid en sieraden af te zien, welken de kunst van voorstelling aan de hand geeft. Op deze wijze verklaart zich gereedelijk de bemoeijing van Geleerden en Dichters, om alles op te sporen, wat den oorsprong, de echtheid en den geest, dier werken kenmerkt, de twijfelingen dien aangaande op te heffen, en in de verschillende volks-talen over te gieten. Doorgaans, echter, geschiedde de navolging zelve in vers-maat, bij de Engelschen, Franschen en Hollanders in rijm, en dezelve bleef alzoo een kunstmatige arbeid. Aan niemand viel het bijkans in, om de gemelde Dichters in onrijm te leveren, ten behoeve van hun, die de oude talen niet verstaan, en dus niet wel konden beoordeelen, in hoe ver de oorspronkelijke schoonheid bij de navolging was bewaard gebleven: welke onzekerheid nog te grooter was, omdat de meeste nasporingen of ophelderingen zelve in het Latijn geboekt waren. Het is onze Landgenoot, de Heer turr, die zich tot dezen arbeid heeft verledigd. Hij levert ons, in dit Eerste Deel, de eerste twee Zangen van den Ilias, niet verduitscht naar onzen tegenwoordigen, meer verfijnden smaak, in eenen geestrijken zin, maar volgens de letter, zoo als de Dichter zelf, vóór drieduizend jaren, dacht en schreef: en deze overzetting is ons, bij vergelijking, gebleken, in alle opzigten getrouw te zijn, zoodanig zelfs, dat de, bij Homerus geliefkoosde, bijvoegelijke naamwoorden der Grieksche taal, om de karakters van personen en zaken, door verdubbelde zamenstelling, uit te drukken, even zorgvuldig zijn overgenomen.

Maar het was voor den Heer turr niet genoeg, slechts eene getrouwe vertaling te leveren, hoe gewigtig zulk eene taak reeds op zichzelve mogt wezen. Neen; ook ten behoeve van Ongeleerden, die minder met den geest van Homerus Dichtstuk bekend zijn, houdt hij eene Nalezing van elken Zang, waarbij hij het onderwerp, (den Trojaanschen Oorlog om de vervoering van Helena, Gemalin van Koning Menelaus, door Paris,) volgens de eenvoudigste zamenstelling, van vers tot vers opgeeft, doorweven met de opheldering van alle gevoelens, begrippen, godsdienstige, staat- en letter-kundige wijzigingen, welke in het oorspronkelijke werk, naar tijd en plaatselijke gelegenheid,

[p. 339]

voorkomen; zoodat, langs dezen weg, ook het zedelijke doel van dit oude Heldendicht (de onheilen, namelijk, die voor een Volk uit de verdeeldheid van deszelfs Opperhoofden voortvloeijen,) allerwegen in het oog straalt.

Dan, nog sterker beveelt zich des Overzetters arbeid, door de bijvoeging van Aanteekeningen op elken Zang, waarin dat alles voorkomt, wat en door hemzelven, en door vroegere Geleerden, is aangemerkt, ter opheldering van den tekst, zoo ten aanzien van woorden en uitdrukkingen, dichterlijke beelden en sieraden, gewoonten en zeden, aardrijkskunde en geslachtrekening enz., en waardoor dus de echte zin van het Dichtstuk in alle deszelfs kracht en klaarheid wordt aan het licht gebragt.

Boven alles belangrijk, echter, is de Inleiding tot deze Vertaling, in welke gehandeld wordt over Homerus en zijne Schriften. Aanmerkelijk is alhier de rijkdom van voorstellingen, dienende ter ontvouwinge en stavinge van alles, wat den persoon en de lotgevallen betreft van Homerus; den tijd, waarin hij leefde; de wijze, hoe hij tot zulk eene hoogte heeft kunnen stijgen; het gebruik, dat hij van den Godsdienst zijnes tijds gemaakt heeft; de wijze hoe en het oogmerk, waartoe hij dichtte, en inzonderheid de beeldspraak, welke door den goddelijken Dichter is gebezigd, bij welke de geleerde Vertaler - en, zoo ons dunkt, op zeer duchtige gronden, - beweert, dat, in de Goden van Homerus, geen sterre- natuur- noch bovennatuurkundig, noch godsdienstig stelsel van zijnen tijd, maar de zinnelijke voorstelling van de handelingen, driften en hartstogten der menschelijke ziel zelve gelegen is; in één woord ter opheldering van alles, wat tot de echtheid en het juist verstand van dit stuk der grijze oudheid, ook voor het tegenwoordige gebruik, noodig is.

Na deze korte opgave van datgene, waardoor zich deze Vertaling van Homerus onderscheidt, mogen wij niet slechts de zoodanigen onzer Landgenooten, welken het lot der opvoeding de kennis der oude talen weigerde, en die echter in zich den lust vinden, om hunne aangeleerde kennis uit te breiden, maar onze gansche Hollandsche Letterkunde geluk wenschen met het bezit van een Werk, waarin alles vervat is, wat Geleerden van vroegeren en lateren tijd omtrent Homerus dachten en schreven; een Werk, welks wedergade - het zij zonder vleijerij gezegd! - niet ééne hedendaagsche Natie of taal bezit; dat alzoo den roem vernieuwt, dien onze Vaders eenmaal in het gebied

[p. 340]

der Letteren zoo regtmatig hadden verworven, en dat wij, als een nationaal klassiek Werk, van harte gaarne aanbevelen. Wij verheugen ons in de gunstige aanneming, welke Zijne Majesteit de Koning, als ijverig voorstander der Letteren, aan dit geschrift van den Heer turr heeft gelieven te schenken, en wenschen den Schrijver alle gelegenheid ter ijverige voortzettinge, als de uitgelezenste vrucht van ledige uren, welke voor hem en anderen kunnen dienen ter verzachtinge van teleurstellingen en grieven. - Ook verblijden wij ons in den keurigen letterdruk en in het kunstkeurige afbeeldsel, welk ons de stift van den Heer r. vinkeles, op het titelblad, geleverd heeft.