Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Godsdienstige Handboekje, bijzonder voor de Jeugd. enz. Aan alle welgezinde Kinderen toegewijd door J.L. Ewald. Uit het Hoogduitsch. Te Amsterdam, bij J. van der Hey. In gr. 8vo. 168 Bl.

Die met den geest van den waardigen ewald bekend is, voelt reeds vooraf, wat hij van opstellen te wachten heeft, door dezen, opzettelijk voor zijne leerlingen, vervaardigd, opdat hun de Godsdienst dierbaar en gewigtig blijve, en met welk eenen hartelijken drang iedere godsdienstige herinnering door hem wordt aangebonden. Zijne eigene leerlingen had de Schrijver op het oog, en daardoor is zijn boek zoo vol gevoel, dat iederen Lezer uitlokt en roert. Te regt zegt hij: Wanneer men voor velen iets treffends wil schrijven, dan moet men eenigen in het oog hebben, die men kent, die men bemint, en van welke men weet, dat zij naar onze woorden hooren, dat die iets bij hen gelden. Intusschen is de inhoud zoo algemeen, dat die allen geldt, en aan iederen Christenbelijder durven wij dit klein geschrift, als een bij uitnemendheid stichtelijk en nuttig handboek, aanprijzen. Onderwijs in den Godsdienst is het niet; maar het stemt het hart tot godsdienstig gevoel, in ewald's geest, wiens Godsdienst zoo geheel voor het hart, en tevens zoo geheelenal praktisch is. Het werkje bevat opwekkingen of overdenkingen, voor den morgen en avond, op zondag en iederen dag der week, voor verschillende jaargetijden, bij de Christelijke feesten, het doen van belijdenis, het H. Avondmaal, andere plegtige gelegenheden, in zieke en gezonde dagen, enz. enz. en hier en daar een eenvoudig maar aandoenlijk lied. Wij achten de zoodanigen onzer jonge lieden gelukkig, die deze opstellen met graagte lezen en herlezen, en al wederom herlezen met nieuw genoegen; bij dezen valt het zaad in eenen goeden akker en draagt overvloedige vruchten. Ieder Leeraar prijze het daarom zijne jonge Lidmaten aan, en ieder

[p. 311]

Ouder, wien het blijvend Christelijk gevoel van zijne Kinderen dierbaar is, geve het hun in handen. Eene proeve van ewald's schrijswijze is niet meer noodig voor ons godsdienstig publiek; des Schrijvers bedoeling met deze opstellen willen wij met zijne eigene woorden afschrijven:

‘Aan ulieden allen wordt dit Boekje opgedragen, die langs den weg van het Christendom eerst goed en vervolgens zalig wilt worden. Het is bestemd dat uwe Ouders het voor ulieden koopen, zoodra gij in het Christendom onderwezen wordt door uwe Predikanten, en voorbereid wordt tot het Lidmaatschap. Leest in hetzelve alle morgens en alle avonden eene Overdenking, welke die dag met zich brengt, of welke gij in den Inhoud opzoekt. Er zal niet ligt een geval of gelegenheid plaats hebben, bij welke gij iets stichtelijks wenscht te lezen, waarover gij hier niet iets vinden zult. Het zal u bijzonder dienstig zijn bij het aannemen en bij het gebruik van het H. Avondmaal; en het meeste in hetzelve door uw geheele leven. Als gij het eens hebt, zoo laat geen dag voorbijgaan, op welken gij er niet iets in leest. De goede gezindheid heeft haar dagelijksch voedsel noodig, zoo goed als het ligchaam. Eerst dan, wanneer gij dit een jaar gedaan hebt, zuit gij ondervinden, wat de leer van het Christendom geeft en werkt; hetwelk gij zeker door elk Christelijk godsdienstig en stichtelijk boek, maar allerbest door den Bijbel zelven ondervinden kunt.’

Wij bidden over deze eenvoudige, maar treffende, opstellen Gods overvloedigen zegen; wetende met den waardigen Schrijver, dat het beste niets werkt zonder Hem, en dat het onbeduidendste woord alles werkt door Hem; en dat, in den allereigenlijksten zin, aan Zijnen zegen alles gelegen is.