Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

De Vrage: Mag een Kerkeraad, bij het maken van eene kieslijst, en het doen van een beroep - mag een Predikant, bij het aannemen, of afwijzen van eene beroeping, gebruik maken van het Lot? vrijmoedig en bescheiden onderzocht en beoordeeld. Ως φρονιμοις λεγω· ϰρινατε ὑμεις ὁ φημι. Te Utrecht, bij J. van Schoonhoven. 1810. In gr. 8vo. 31 Bl.

Deze weinige bladen bevatten belangrijke erinneringen en raadgevingen, die het te wenschen ware, dat, bij het beroepen van Predikanten, algemeen in acht genomen wierden.

§. 1. Hoe spreekt de Bijbel over het gebruik maken van het lot? Antw. Nergens wordt hetzelve daar aangeprezen, Salomo, de vermoedelijke Schrijver van het Spreukenboek, waarin tweemaal, doch zonder eenigen zweem van aanbeveling, van het lot melding gemaakt wordt, H. XVI:33. XVIII:1. wist het voor ons altijd blinde lot, schoon door den wijzen God steeds bestuurd, met behulp zijner menschenkennis, in een waarlijk duister geval, meesterlijk te vermijden.

§. 2. Wat leert Gods zigtbaar bestuur over de menschen, aangaande het lot? Antw. Niets anders, dan hetgeen het gezond verstand wachten moet, dat de wijze God, met zich naar de menschen te schikken, en, daardoor, met hun zijne bedoelingen te bereiken, gedaan zal hebben. Volgend gebruik ontdekken wij van het lot. 1. In de

[p. 231]

verdeeling van het geërfde land. 2. In den dienst des tempels, in de offeranden en dergelijke beschikkingen, op Goddelijken last, tot voorkoming van twist en alle vermoedens van bedrog en eigenbelang, met veel wijsheid bepaald. Andere voorbeelden, waarbij, zonder Goddelijk bevel of blijkbare goedkeuring des Hemels, gebruik gemaakt is van het lot, Rigt. XX:9. 1 Sam. XIV:42. Jo. XIX:24. Ps. XXII:19. doen niets af tot aanprijzing. Uit gevallen van een bijzonderen aard, als Jos. VII:14. 1 Sam. X:20. is geen algemeene regel af te leiden; ook niet uit de handelwijze der Apostelen, Hand. I:23-26. in dit eene, zoo bijzondere geval.

§. 3. Zal het voorbeeld van wijze en goede lieden ook hier iets gelden kunnen? Antw. Geen voorgang van eenigen sterveling heeft zoodanig gezag.

§. 4. Wat schrijft het gezond menschenverstand, in dezen, voor? Antw. Men moet, zoo naauwkeurig en onzijdig mogelijk, onderzoeken, en, in gevallen, waar alles schijnt gelijk te staan, met anderen, die kunnen gerekend worden meer doorzigt te hebben, en onpartijdiger te kunnen oordeelen, getrouw raadplegen. In dier voege zal men nimmer tot het lot behoeven te komen.

§. 5. Kan dan het gebruik van het lot, bij het maken van eene kieslijst, en het doen van een beroep, alsmede bij het aannemen of afwijzen eener beroeping, aan ons Christendom wel eere of voordeel aanbrengen? Antw. De personen staan nooit volkomen gelijk, in de verkiezing, en voor den geroepenen doet zich altijd wel iets op, dat het aannemen of weigeren des beroeps genoeg aanraadt. Twijfelt men, in beide gevallen, en, weet men voor zichzelven niet, hoe te doen, men keere zich tot den Bijbel, tot het gebed om verlichting en besturing, tot den raad van het genegen hart en beter bevattend oordeel, men make gebruik van alle inlichting, en beslisse nu zonder vrees en zonder lot. Dit beveelt het gezond verstand, gewijzigd door het Christendom. Men hindert en onteert hetzelve, door liever te willen terugkeeren tot den staat van het menschdom, in zijne kindsheid, dat overal onmiddellijke tusschenkomsten der Godheid verlangde, of tot den donkeren nacht der middeleeuwen, toen men, in elke min of meer duistere zaak, door vuur- en waterproeve, de beslissing van den Allerhoogsten meende te kunnen daarstellen. Het is ten uiterste dwaas en ongerijmd, zich te verbeelden, dat die keuze de beste is, die, zonder be-

[p. 232]

hoorlijk gebruik van het oordeel des onderscheids, door het lot gedaan wordt.

§. 6. Hoe moet men het dan maken, als twee of meer gelijke stemmen hebben? Antw. Niet loten. Nimmer staan de genoemden in dezelfde betrekkelijke geschiktheid tot de Gemeente. Men moest dan liever moeds genoeg hebben, om met elkander broederlijk te spreken over de geschiktheid der mededingers, of althans de zaak door herstemming, na voorasgaand overleg, trachten te vereffenen.

§. 7. volgt nog een bescheiden woord van den Schrijver aan zijne Broeders, die of in het geheel, of in sommige opzigten, met hem niet eens zijn. Dit bescheiden woord zal niet in den smaak vallen van Predikanten, wien het of aan verlichte kennis, of aan vereischte vastheid van geest ontbreekt, om den alhier medegedeelden wijzen raad op te volgen, en ook niet behagen aan die groote menigte van Kerkeraadsleden, die zich doorgaans, bij het doen van beroepingen, door geheel andere beginselen, dan door zuivere belangstelling in de behoeften der Gemeente, die zij vertegenwoordigen, laten besturen. Bij dezen en genen evenwel zal hetzelve, dat vertrouwen wij, met opmerking ontvangen, en ook wel eens ernstig daarover nagedacht worden.