Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Predigten zur Beförderung der sittlichen Veredelung junger Leute in unsern Zeiten, von Christian Heinrich Ebersbach, Deutschem Prediger der Evangelisch-Lutherischen Gemeine zu Amsterdam. Gedruckt auf Kosten des Verfassers. Amsterdam in Kommission bey J.G. Rohloff. 1809. 8vo.

Wederom eene zeer waardige bijdrage tot den Kanselarbeid, vereerend door haar treffend oogmerk, om

[p. 143]

de Jeugd van den hedendaagschen tijd zedelijk te veredelen, als door de bijzonder gepaste manier, waarop zulks bereikt wordt. De Eerw. ebersbach is, bij en buiten zijne Gemeente, om zijne kansel-begaafdheden reeds dermate beroemd, dat geen lof van Recensenten meer noodig zij, om dien te staven of uit te breiden. Men kent algemeen zijne voortreffelijke keus van onderwerpen, wanneer hij zelfs aan eenen vasten tekst gebonden is; men kent zijne juistheid van verdeeling, zijne doehnatigheid in de behandeling ter overtuiging des verstands en ter verbetering des gemoeds, zijne eenvoudigheid van voorstelling, welke voor alle hoorders bevattelijk is, en bovenal het roerende, waarmede hij tot den mensch weet te spreken, door welk alles hij den naam eens echten welsprekenden Redenaars allezins verdient.

Ook deze Bundel van zes Leerredenen, op verzoek van een aantal Toehoorders, bij inteekening in het licht gegeven, vereenigt in zich dezelfde uitmuntende hoedanigheden, zoo even opgenoemd. De Eerste, over Hiob I:1-6, ontvouwt de pligtmatige zorg van Christelijke Ouders en Bejaarden omtrent de heiliging der volwassene Jeugd; de Tweede, over het Evang. Joh. X:12-16, verbonden met 2 Joh. vs. 4, behandelt de bestemming van jonge Lieden tot zedelijke veredeling; de Derde, over het Ev. Joh. XVI:23-30, verb. met Matth. XVIII:6. 7. 10 en 11, onderzoekt de voornaamste, bijzondere hinderpalen, waardoor jonge Lieden, buiten hunne schuld, in den tegenwoordigen tijd, van de bereiking hunner bestemminge tot heiligheid worden terug gehouden; de Vierde, over het Ev. Joh. III:1-15, verb. met Spreuken Sal. IV:10-20, gewaagt van eenige gebreken en zonden, waardoor vele jonge Lieden, tegenwoordig, zich van hunne bestemming tot heiligheid of zedelijke veredeling verwijderen; de Vijfde, over het Ev. Matth. V:20-26, verb. met Spreuken Sal. VIII:32-36, vervolgt het laatst voorgaande onderwerp; de Zesde en laatste, over het Ev. Luk. XVI:1-9, verb. met Spreuken Sal. IV:1-9, deelt eenige middelen mede, om het opgegevene kwaad te stuiten en het goede bij de Jeugd te bevestigen.

Reeds de enkele opgave der onderwerpen kenmerkt den rijkdom der stoffe, en de behandeling is uitmuntende. Het zij, in de eerste Leerrede, de liefde en goedkeuring van God, als gronden van vroomheid, aan de zorg en voortplantinge der Ouders en Opvoeders diep in het harte gedrukt;

[p. 144]

het zij, in de tweede, de Jeugd tot nadenken en kennis wordt opgeleid van zichzelven, van de treurige gevolgen der zonden, van Gods blijkbare inrigtingen tot 's menschen zedelijke bestemming en waarde, en van het verband, waarin zij staat met de Nakomelingschap; hetzij, in de derde, de blinde liefde en zorgeloosheid der Ouders omtrent hun Kroost, de minachting van den godsdienst, de ondoelmatige opvoeding, en bovenal het slechte voorbeeld in grondstellingen, gesprekken en handelingen, worden opgegeven; hetzij, in de vierde en vijfde, onmatige overhelling tot vermaak, speelzucht, wellust, ledigheid, kwalijk geordende en niet genoegzaam beperkte leeslust, ijdelheid en zucht om te behagen, een grooter vertrouwen op Makkers, waarmede men verkeert, dan op Ouders en Menschen van rijpere jaren, ijdele eigen trots en minachting van Ouders en Bejaarderen, en, eindelijk, gebrek aan godsdienstigheid, als de heillooste pesten der Jeugd, in alle de juiste en afschuwelijkste kleuren, gemaald; hetzij, ten laatste, eene verstandige onderrigting, eene vertrouwelijke zamenspraak en afspraak tusschen Ouders en Bejaarden, omtrent eene dadelijke afkeuring van het kwaad, en de zorg der Overheid, om alles te weren, wat voor de zedelijkheid van jonge Lieden gevaarlijk is, als de meest gepaste middelen ter verhoedinge des kwaads, met den diepsten ernst, worden aangedrongen: alle deze voorstellingen behelzen zulk eenen rijkdom van waarheid en belang, zulk eene kracht van welsprekendheid, zulk een kenmerk van de edelste belangstelling in de waarde van mensch en menschheid, dat wij, met vurigen dank aan den edelen Leeraar, de lezing en herlezing aan Ouders en Opvoeders, aan Jongelingen en Maagden, op het allerernstigst mogen aanprijzen. Wij uiten alzoo, bij deze gelegenheid, den hartelijksten wensch en bede, dat eene of andere weldadige Maatschappij, (die, bij voorbeeld, tot Nut van 't Algemeen,) met goedkeuring des Schrijvers, aan welke wij geenszins twijfelen, deze Leerredenen in het Hollandsch doe overbrengen, en, tot geringen prijs, of wel, waar het noodig is, om niet, onder alle rangen en standen des levens doe verspreiden! Zoo strekke zich deze zegen niet slechts uit tot één afzonderlijk Kerkgenootschap, maar tot allen, die dit onderwijs nog meer behoeven!