Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

De Natuur en de Menschen, of Merkwaardigheden van vele Volkeren, voor Lezers van allerlei Standen. Naar het Hoogduitsch van J.A.C. Löhr. Te Haarlem, bij F. Bohn. In gr. 8vo. 236 Bl.

Prachtig en kostbaar is het Werk, getiteld: De Mensch, zoo als hij voorkomt op den bekenden Aardbol, beschreven door m. stuart, afgebeeld door j. kuyper; een Werk, 't geen door 's laatstgemelden dood of geheel gestaakt, of althans vertraagd is, en onder dien Titel niet kan voortgezet worden. - Het voor ons liggend Werk zal echter niemand voor een Plaatsvervanger van 't zelve aanzien; schoon de Titel iets gelijkaardigs behelze. De aanwijzing, voor Lezers van allerlei Standen, duidt zulks genoegzaam aan. Het geringste aantal Lezers kon zich stuart's en kuyper's Werk, uit hoofde van de kostbaarheid, aanschaffen; schoon de stoffe, daarin begrepen, juist die is, welke het grootste gedeelte der Lezeren van Reis- en Volksbeschrijvingen meest zoekt en meest behaagt. De Mensch heeft eene zonderling sterke begeerte, om den Mensch, zijnen Natuurgenoot, te kennen; en wordt dagelijks de regel van pope:

The proper study of Mankind is Man.

bewaarheid. Het was uit deze bronnen, dat stuart de beschrijvingen der door hem vermelde Volken putte. Getuigen zijne veelvuldige aanhalingen tot bevestiging der daadzaken, door hem bijgebragt, - aanhalingen, die de aard der zake vorderde; schoon sommigen, dit over het hoofd ziende, op eene gansch onbillijke wijze, dien Schrijver verweten, dat hij alles uit anderen ontleende.

Dus een verwijt zal den Heere löhr niet gedaan worden. Is misschien de Eerw. stuart, naar sommiger oor-

[p. 79]

deel, ruim schroomvallig genoeg geweest, om ten aanzien van elke bijzonderheid eene stavende getuigenis aan te voeren; de Heer löhr brengt ze veel te schaars bij, en, wanneer hij ze aanvoert, op eene vrij onbepaalde wijze. Schoon de aard zijns Werks, voor Lezers van allerlei Standen geschikt, die uitvoerige aanhalingen niet vordere, zal echter niemand ontkennen, of eene en andere bijzonderheid, zeer wijd en verre van de zeden en gebruiken der meeste Volken afwijkende, en daardoor soms aan het ongeloofbare grenzende, verdiende eene meer bijzondere staving. Bij voorbeeld, wanneer wij lezen: ‘Men vindt vele Volken in de overige deelen van Aziatisch Rusland, die zich van de vergiftige vliegenzwam als een middel ter verdooving bedienen, waartoe zij dezelve aan kleine stukken snijden, in melk laten trekken, en dit aftreksel gebruiken. Wegens derzelver duurte kunnen deze alleen de rijken onder de Tartaren, Ostiaken en Koriakken bekomen. Om evenwel dien drank niet geheel te ontberen, passen de armen op, wanneer de rijken hun water maken, en vangen dit op, hetwelk nog geheel deze bedwelmende kracht bezit, en drinken hetzelve met gretigheid. Deze vloeistof kan nog door twee ligchamen gaan, en evenwel de bedwelmende kracht voor een gedeelte behouden: van daar, dat hetzelve nog van diegenen wordt opgevangen, welke zich, door te veel van de rijken te nuttigen, buiten staat gedronken hebben. Wanneer de rijken eene partij hebben, dan wordt door de armen naauwkeurig opgepast, dat toch niets van hun kostelijk water verloren ga,’ - wenschen wij zulk eene ongehoorde vreemdigheid voldingend gestaafd te zien; en voorbeelden van dien stempel zijn ons vele ontmoet.

De Hoofdafdeelingen zijn: I. Levenswijze van onderscheidene Volken. II. Zeden en Gewoonten bij onderscheidene Volken. III. Eerste Behandeling en Opvoeding van den Mensch bij verscheidene Volken. IV. Voedsel en Lekkernijen bij verscheidene Volken. V. Brasserijen en Gastmalen. VI. Sterke Dranken. VII. Kleederen, Kleederdragten en Opschik.

Deze inrigting brengt mede, dat men onder eene en dezelfde Afdeeling wijd van elkander gelegene Volken aantreft, en de wereld als door- en omgevoerd wordt, om alle die verscheidenheden gade te slaan; terwijl men teffens zich in zeer onderscheidene tijden als 't ware geplaatst

[p. 80]

vindt. Ten bewijze van het een en ander strekke de inhoud der Afdeelinge, getiteld: brasserijen en gastmalen: ‘Bij Volken buiten Europa. In Kochinchina. Bij de Kalmukken. In Abyssinie. In Nutkasunde. Op Kamschatka. Van een Groenlander. Onder Vorsten en Edellieden in Europa. Bij het Bruiloftsfeest van Hertog johan den bestendigen en maria van meckelenburg. Bij het Bruiloftsfeest van karel van bourgondie en margaretha van engeland. Bij het aanvaarden der Bisschoppelijke Waardigheid door george den I te York. Bij het Bruiloftsfeest van den Ridder wilhelm von rosenberg en eene Prinses van baden. Bij het Huwelijksfeest van willem van oranje met eene Dochter van den Keurvorst van saxen. Bij het Huwelijksfeest van den Hertog george met eene Poolsche Prinses.’ Niet zonder verbazing zal men deze staaltjes van gastereren in Europa lezen. Wij willen onze Lezers, ten besluite, toeven op de Bruiloft bij gegoede lieden in den Burgerstand.

‘Hoe men in de 15de Eeuw het Bruiloftsfeest onder rijke lieden vierde, kan uit het volgende blijken.

Toen in het jaar 1493 de eenige Dochter van den Magistraatspersoon veit gundlinger, in Augsburg, met een Trompetter in het Huwelijk trad, werd de maaltijd aan 60 Tafels gehouden. Aan iedere tafel zaten 12 Gasten, welke dus het getal van 720 uitmaakten.

Het feest duurde acht dagen; zoodat de gasten ten laatste hier en daar nedervielen, en niet dan door het razen der overige weder konden bijgebragt worden. Voor dit feest waren aangekocht 20 jonge ossen, 44 jonge geiten, 300 jonge herten, 500 vogelen, 15 berghanen, 46 gemeste kalveren, 96 gemeste varkens, 106 ganzen, 15000 stuks visch van allerlei soorten, 900 worsten.’ - 't Is niet te denken, dat zoo veel spijs zonder dronk genuttigd zij; doch vinden wij des hier geene melding. Bij andere hier opgehaalde Feestmaaltijden wordt de drank niet vergeten, en was dezelve in evenredigheid met den voorraad van spijze.