Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Leerschool der Apothekers, of beknopte Tafelen der Artsenijmengkunde, ten gebruike der Leerlingen, en der zoodanigen, welke zich voorbereiden tot het doen van hun Examen, door J.B. Trommsdorff, Professor in de Artsenijmengkunde op de Hoogeschool te Erfurt, enz. Uit het Hoogduitsch vertaald en met Aanmerkingen verrijkt door P. Leschevin, Lid van de Hoogeschool te Dyon, enz. In het Nederduitsch overgezet en met Bijvoegsels vermeerderd door C.G. Reynhout, Chemist, Apotheker, enz. te Rotterdam. Aldaar, bij P. en J. Holsteyn. 1809. In fol.

Was er immer een tijdvak, waarin men bijzonder werkzaam geweest is, om den Leerling de beoefening

[p. 64]

der wetenschappelijke kunsten, en onder deze inzonderheid de Schei- en Artsenijmengkunde, gemakkelijk en aangenaam te maken, het waren voorzeker onze dagen. In de daad alle reden heeft men dus, om van den Leerling buitengewone vlijt en grondiger bekwaamheden te vorderen, daar zij zich op velerlei wijzen in staat gesteld zien om in hun vak uit te munten. Hielden zich reeds voorheen onderscheidene bekwame Mannen, en onder dezen vooral ook de verdienstelijke hagen, onledig, om, met een even prijswaardig oogmerk, zoodanige Leerboeken der Artsenijmengkunde te vervaardigen, welke nog heden derzelver waarde blijven behouden; zoo verdienen nogtans latere dagen boven vroegere in dit opzigt den voorrang, en een dier Schrijvers, welke zich meer bepaaldelijk de grootste verdiensten kunnen toeëigenen, is de onvermoeid werkzame trommsdorff. Zonder zelfs een woord van het aantal zijner Scheikundige geschriften te spreken, is het reeds genoegzaam, de aangekondigde beknopte Tafelen der Artsenijmengkunde, als Leerschool voor Leerlingen, ten bewijze aan te voeren. Hier immers kan de weetgierige, de geoefende zelfs, de grondbeginselen dezer zoo onontbeerlijke kennis vereenigd vinden, zich het middel verschaffen om het geheel als met een enkelen oogopslag te kunnen overzien, te begrijpen, stuk voor stuk te bevestigen en alle de deelen in ééns te omvatten; een voordeel, dat aan de vervaardiging van Tafelen of Tabellen, wanneer zij zoo juist zijn als deze, bijzonder eigen is. Gelukkig tevens voor den Leerling in ons Vaderland, dat hij zijne ontoereikende kennis aan die talen, waarin zulke onontbeerlijke geschriften het licht zien, te gemoet ziet komen door zoodanige verdienstelijke Mannen, aan welken derzelver vertaling zoo wél is toevertrouwd; en in dit opzigt verdient de Heer reynhout zijnen dank en onze billijkste lofspraak.

Tien Tafelen maken den eersten inhoud van deze Leerschool uit. De eerste bepaalt zich tot een algemeen overzigt der artsenijmengkunde; de tweede tot de werktuigen en gereedschappen, die in eene artsenijmengkundige en scheiartsenijmengkundige werkplaats vereischt worden; (bij deze zijn de afbeeldingen der voornaamste werktuigen gevoegd): - de derde handelt over de enkele geneesmiddelen en de werktuig- en scheikundige bewerkingen van de artsenijmengkunde; - de vierde bepaalt zich tot de scheikundige artsenijbereidingen: 1^o. de Loogzoutige, 2^o. Zuren, 3^o. Aardachtige, 4^o. Zouten met eene loogzoutige

[p. 65]

grondstof; - de vijfde tot het vervolg dezer zelfde Zouten, 5^o. Zonten met eene aardachtige grondstof, 6^o. Aarden; - de zesde (7^o.) tot de Zouten met eene metaalachtige grondstof, 8^o. Zouten met eene loogzoutigmetaalachtige grondstof; - de zevende (9^o.) tot de Metaalverzuursels (oxides), 10^o. de Metalen; - de achtste (11^o.) tot de Zwavel-bevattende, 12^o. Wijngeest-bevattende bereidingen, 13^o. Harsen; - de negende (14^o.) tot de verzoete Zuren, 15^o. Waterachtige bereidingen, 16^o. Uittreksels (extracten) en daarmede overeenkomstige bereidingen, 17^o. Gesuikerde bereidingen; - de tiende bevat (18^o.) de Olien, 19^o. de Zeepen, 20^o. de uitwendige Geneesmiddelen.

De Vertaler, de drie eerste Tafelen volgens trommsdorff afgewerkt hebbende, ontdekte, dat er reeds eene Fransche overzetting van den Heer leschevin bestond; nu staakte hij zijnen verderen arbeid, volgende die van den Franschen Scheikundigen, die het oorspronkelijke bekortte, verbeterde, en met eenige aanmerkingen verrijkte. Deze aanmerkingen maken nu den volgenden inhoud uit, en hebben gedeeltelijk betrekking op de vereenvoudiging en verbetering der werktuigen, gedeeltelijk op de vervaardiging van eenige artsenij-bereidingen, zoo als die in Frankrijk plaats hebben. Deze aanteekeningen hebben voorzeker hare waarde, en zetten de Hollandsche uitgave dezer Tafelen luister en nut bij. Van gelijke nuttigheid zijn de aanmerkingen van den Vertaler zelven, die voor dezelve, gelijk voor zijne opgave met betrekking tot die bereidingen, waarvan in deze Tafelen geene melding gemaakt is, en welke in de Bataafsche Apotheek voorkomen, onzen dank verdient. Deze bereidingen zijn het oxydum hydrargyri nigrum, de murias hydrarg. ammon. acerr., het sulphuretum calcis stibiatum, het sulphuret. hydrarg. et stibii, de axungia oxygenata, te bereiden volgens de opgegevene wijze van den Hoogleeraar driessen, en eindelijk het ol. oliv. oxygenat.

Na al het aangevoerde, zal het niet verder noodig zijn, onze Lezers te overtuigen van het belangrijke en nuttige dezer Tafelen. Mogt onze aanprijzing het debiet van dit zoo wél uitgevoerd, in papier en druk uitmuntend, werk begunstigen!