Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

[p. 60]

De Hulpvaardigheid aan Verkondigers van het Evangelie onder de Heidenen, aangeprezen in eene Leerrede over den III Brief van Joannes vs. 5-8, uitgesproken den 17 van Oogstmaand 1809, bij gelegenheid der Algemeene Vergadering van het Nederlandsch Zendeling-Genootschap te Rotterdam, door J. Weldijk, Predikant te Gouda, en Lid van hetzelve Genootschap. Te Gouda, bij W. Verblaauw. 1809. In gr. 8vo. 27 Bl.

Eene wel eenvoudige, ongekunstelde, maar oordeelkundige Leerrede, tot het oogmerk, waarvoor dezelve was opgesteld, juist geschikt, en die een ieder, hoe hij anders ook over het tegenwoordig Zendelingswerk oordeelen moge, met genoegen lezen zal. De Eerw. weldijk spreekt met warmte vrij uit zijn gevoelen, maar hindert nergens eenen andersdenkenden. Den tekst houdt zeker iedereen bij uitnemendheid wel gekozen. Nadat de Redenaar zich een oogenblik als meer of min in twijfel doet voorkomen, hoe men het Genootschap, waarin hij sprak, hebbe aan te merken, komt hij op den Apostel joannes, wiens getuigenis, zegt hij, bij mij meer weegt, dan dat van duizend Wijzen onzer dagen, al hadden zij zelfs door reizen hunne kundigheden vermeerderd, of door verkeering onder Heidenen zich bekwaam gemaakt om te oordeelen over volken en derzelver karakters. Duidelijk heeft de Redenaar hier, zoo als doorgaans in deze Leerrede, het oog op den Heer haafner, dien hij in eene aanteekening vervolgens ook noemt. De opheldering van den tekst is kort, maar voldoende, en naar denzelven gaat hij dan de hulpvaardigheid, op den titel vermeld, aanprijzen. Vooraf merkt hij aan, dat, door de verandering van omstandigheden en tijden, die pligt nu anders gewijzigd wordt, en nu daarop nederkomt, dat men voorziet in de behoeften van de broeders en vreemdelingen, die onder de Heidenen gaan arbeiden, en in de opleiding der genen, die zich daartoe aanbeiden, ter verkrijging van de noodige kundigheden, hunne behoorlijke verzorging en toerusting, - zoodat zij ter verkondiging van den naam des Allerhoogsten niets behoeven te nemen van de Heidenen. Daar het dit nu is, hetwelk het Zendelingsgenootschap verrigt, zoo is de getuigenis van joannes hier toepasselijk, en bewijst de Rede-

[p. 61]

naar, dat het een lofwaardig, goed en voordeelig werk is. Na dit betoogd te hebben, volgt eene opwekking om standvastig in dat werk voort te gaan, - zich door geene berisping te laten afschrikken; en moedigt eindelijk de Leeraar zijne Broeders aan door de verzekering, dat het doel, de uitbreiding van den heerlijken Godsdienst, zeker eenmaal tot stand komt. Een gezegde, bij gelegenheid der bedenking, dat kennis aan geleerde talen in eenen Zendeling zou vereischt worden, trok onze aandacht bijzonder: Wij kennen, zegt hij, een Christelijk Genootschap, waar menschen zonder geleerdheid plegen te vermanen en op te wekken, en ik schrome niet om te verklaren, dat, naar mijn inzien, dit Genootschap in kunde, Godsvrucht en zedelijkheid voor andere niet behoeft te wijken, zoo het niet mag gerekend worden alle, over het geheel genomen, te overtreffen. Eer hebbe het hart en de gepaste vrijmoedigheid van dezen waardigen Leeraar onder de Hervormden! maar (hij houde het ons ten goede) een enkel woordje zagen wij hier nog gaarne tusschen ingevoegd: waar ook menschen zonder geleerdheid, enz. zouden wij hier liever lezen.

Wij twijfelen geen oogenblik, of ieder Lezer van dit kleene Stukje zal ons toestemmen, het Zendelingsgenootschap vond in den Eerw. weldijk eene goede voorspraak en bekwamen verdediger; zoodanige mannen strekken hetzelve tot eer, en wie zou anders dan over hunne pogingen den besten zegen wenschen! - Een gezegde, bijzonder tegen de Verhandeling van den Heer haafner gerigt, trof ons bij de lezing; wij willen het afschrijven: ‘Wraak over al de geledene smaad en ongeregtigheden zal de Natiën bezielen; dat zich een aanvoerder opdoe, die hunnen moed ontvonkt, hen vereenigt, zich aan hun hoofd stelt!’ - ‘Zoo las ik, maar ik dacht er bij: daartoe wordt grootheid en sterkte gevorderd. En juist deze worden in de menschelijke zielen opgekweekt door het Evangelie, dat onder de Heidenen den held zal vormen, die het volk tot beschaving leidt, en hen vatbaar maakt om vergiffenis te schenken aan het nageslacht hunner onderdrukkeren.’ - Maar reeds ter proeve genoeg.