Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Nieuwe Leerredenen van Dr. Frans Volkmar Reinhard, Koninklijk Saxisch Opper-Hofprediker, Kerkraad en Opper-Consistoriaal Assessor. Uit het Hoogduitsch. Iste Stuk. Te Amsterdam, bij W. Brave. In gr. 8vo. 286 Bl.

Er is reeds een groot aantal Leerredenen van den beroemden reinhard voorhanden, waarbij de zoogenaamde Evangeliën, of Voormiddagsteksten uit de Evanlische Geschiedenissen, die hij, volgens de sedert lang bij 't Luthersche Kerkgenootschap aangenomene gewoonte, verpligt was te volgen, ten grondslage gelegd zijn. In het jaar 1806 aan de begeerte van hun, die wenschten, dat ook de Zondagsafdeelingen uit de Brieven der Apostelen, in de Luthersche Kerk voor elken Zondag achtermiddag vastgesteld, door hem op den predikstoel mogten behandeld worden, voldaan hebbende, gaf hij, in 't daar aan volgende jaar, de Leerredenen over die teksten ook in druk; en de ons onbekende Vertaler zal ongetwijfeld, door derzelver overzetting, bij velen onzer Landgenooten dank behalen. 't Verlangen, om dezelven te lezen, zal, vertrouwen wij, des te meer opgewekt worden, als men verneemt, hoe de Leeraar, volgens zijne eigene opgave, met dezelven is te werk gegaan. ‘Meent men,’ zegt hij, ‘over de Afdeelingen uit de Brieven goed te prediken, wanneer men de eene of andere daarin voorkomende, of slechts geopperde gedachte opvangt, en dezelve, zonder op het hoofdoogmerk van den tekst en op den overigen dikwijls zeer verscheidenen en rijken inhoud daarvan te letten, geheel alleen op eenen trant, die ons

[p. 56]

goeddunkt, ontwikkelt: dan is zeker niets gemakkelijker, dan het houden van zulke Leerredenen; maar de teksten zelve worden, op deze wijze, noch verklaard noch in hare vruchtbaarheid aangewend; men draagt zoo niet zoo zeer, hetgene eigen aan dezelve is, als wel iets vreemds voor, hetgene men daarmede verbindt. Mijne poging was daarentegen, om geen gedeelte van den tekst, waarover ik prediken moest, ledig te laten liggen, maar, zoo veel het in eene korte redevoering mogelijk was, alles, wat dezelve bevattede, op te helderen en aan te wenden. Op deze wijze werden de meeste Leerredenen, welke men hier vindt, algemeen bevattelijke, voor de stichting berekende Bijbelverklaringen, en ontvingen als 't ware van zelve de gedaante van Homiliën. Deze Homiliën zijn echter, gelijk een ieder bij het eerste inzien terstond ontdekken zal, geene opeenstapeling van menigerlei in geen naauw verband staande gedachten; overal is een leidend hoofddenkbeeld ten grondslag gelegd, waaronder alles gerangschikt wordt, en waardoor het geheel zamenhang en orde erlangt. Zekerlijk is de behandeling van deze teksten daardoor zwaarder geworden, dan men wel zou denken, wanneer men het zell niet beproefd heeft; mogten slechts de oogmerken, welke ik daarbij had, - waarlijk bereikt worden!’ Men vindt derhalve in deze Leerredenen meer Bijbelverklaringen, dan in de andere tot hiertoe uitgegevene, waarin doorgaans de tekst niet zoo zeer opzettelijk verklaard, als wel de eene of andere daarin voorkomende waarheid van eenen leerstelligen of zedelijken aard behandeld wordt. Jammer evenwel, dat die tekstverklaringen, ook in deze nieuwe Leerredenen, veelal zoo kort en schraal zijn. Doorgaans is wel van 't een en ander, dat in den tekst, wel uitgelegd zijnde, ligt, verstandig gebruik gemaakt; doch veel meer, waarvan tot gemeennuttig onderwijs partij kon getrokken zijn, voorbijgegaan, en dat wel, zoo 't ons toeschijnt, om des te meer eenheid in de behandeling te hebben: 't geen men echter bij zoodanige soort van Leerredenen, die de gedaante van Homiliën zouden hebben, onnoodig zou kunnen rekenen.

Zie hier eene korte opgave van de behandelde onderwerpen in de elf Leerredenen, welke dit eerste Stuk bevat, waarop nog drie van dezelfde grootte zullen volgen: 1. Op Nieuwjaarsdag, Gal. III:23-29. Hoe gelukkig het nieuwe jaar voor ons zijn zal, indien wij het-

[p. 57]

zelve met dien kinderlijken zin en geest doorbrengen, waarmede ware Christenen jegens God bezield zijn. - 2. Rom. XII:1-6. Overdenkingen over de voorregten, die ware Christenen, als medeleden der Gemeente van Jezus, moeten bezitten. - 3. Rom. XII:7-16. Overdenkingen over de voorregten, welke ware Christenen voor hunnen persoon, en zonder opzigt tot bepaalde betrekkingen, bezitten moeten. - 4. Rom. XII:17-21. Overdenkingen over de voorregten, waardoor ware Christenen zich van de overige wereld onderscheiden. - 5. Maleach. III:1-4. Over den heiligen ernst, die aan de zaak van Jezus zigtbaar is. - 6. 1 Kor. XIII. geheel. Dat eene echte Christelijke liefde, in den strengsten zin, eene oneindige waardij hebbe. - 7. 2 Kor. VI:1-10. Overdenkingen over de denkwijze en het gedrag van de eerste verkondigers van het Evangelie. - 8. 1 Thess. IV:1-7. Waarschuwingen tegen eenige veel te weinig erkende verkeerdheden, die de reinheid der zeden onder ons nadeel kunnen toebrengen. - 9. Rom. VIII:31, 32. De genade van God in Christus, als de rijkste bron van troost bij alles, wat ons ontrusten kan. Op eenen Bededag. - 10. Gal. IV:21-31. Opmerkingen over de bestellingen Gods, ter zedelijke opvoeding en vorming van ons geslacht. - 11. 1 Kor. XI:23-32. Over de redenen, welke ons tot het gebruik van het Avondmaal van Jezus verpligten.

Men kent, uit andere Leerredenen van den eerwaardigen Prediker, den buitengemeenen rijkdom van gedachten, die daarin allerwegen wordt aangetroffen, den eenvoudigen en helderen gang, dien derzelver regelmatige ontwikkeling gewoon is te houden, en den diep indringenden nadruk en waar godsdienstgevoel wekkende warmte der uitdrukking, altijd gepaard met overtuigende bondigheid en vermeesterende kracht der bijgebragte bewijsredenen. Met opzigt tot deze laatstgenoemde eigenschap vooral, munten deze Leerredenen, onzes oordeels, uit boven de meesten, die wij reeds hadden. En wij verblijden ons, dat de vertaling in eene zoo bekwame hand is gevallen.