Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Puntdichten van P.G. Witsen Geysbeek. Te Amsterdam, bij P.G. en N. Geysbeek. 1809. In gr. 8vo. Buiten het Voorberigt, 32 bladz.

Wij hebben onder deze Puntdichten onderscheidene aangetroffen, die, naar ons oordeel, inderdaad geestig verdienen genoemd te worden; eenige van minder gehalte, welke nogtans in een verloren oogenblikje der lezing niet onwaardig zijn, en enkele, welke wij wel gewenscht hadden, dat de Heer witsen geysbeek bij de, door hem gehouden, monstering verworpen had.

Het is moeijelijk, om dit ons oordeel met bewijzen te staven, daar het aan eenen zekeren maatstaf ontbreekt, waarnaar men soortgelijke voortbrengselen moet waarderen. Men denkt nog al onderscheiden over de vereischten van het Puntdicht, en al ware men het hieromtrent ook volkomen eens, dan zal men nog dikwijls ten aanzien van de vraag: of hetgene men leest aan die vereischten voldoet? verschillen. De goede smaak moet hier beslissen. Hetgeen de een voor aardig, treffend, geestig houdt, komt anderen niet zelden ongezouten en laf voor, en even als het wel slagen in het vervaardigen van deze soort van verzen veelal afhangt van de luim des Auteurs in den oogenblik, dat hij zijne epigrammen opstelt, zoo hangt het oordeel des Lezers veelal af van de luim, in welke hij zich bij de lektuur bevindt. De Auteur noemt het Puntdicht te regt den inval van een' oogenblik; maar of die inval inderdaad gelukkig geweest zij, - hierover zal natuurlijk onderscheiden gedacht worden.

Alles, wat wij doen kunnen, is den Heere witsen geysbeek eenige versjes uit zijne verzameling op te geven, die wij onder de besten, minderen en slechten rangschikken. Onder de eerste klasse behooren, naar onzen smaak, No. 1, 2, 16, 20, 21, 27, 37, 52, 64, 87, 89, 95 enz.; onder de

[p. 38]

tweede, No. 3, 4, 8, 11 enz., en onder de laatste soort, No. 14, 18, 45, 57 en 72.

No. 62 is waarlijk zeer naif; doch het onderwerp komt ons juist niet zeer kiesch voor, en is daarenboven reeds zoo menigmaal bearbeid, dat wij den Schrijver zouden afraden, in het vervolg aan dergelijke afgesletene aardigheden zijn vernuft te koste te leggen. De titel van No. 68 heeft ons geërgerd. Ook hebben wij soms eenen enkelen germanismus ontmoet.

Wij vertrouwen onze Lezers geenen ondienst te zullen doen, door hun eenige van de fraaiste stukjes uit dezen bundel mede te deelen.

Het puntdicht.

Als de inval van een oogenblik,

Is 't puntdicht kort en scherp: het geeft, om zoo te spreken,

Der menschen dwaasheên en gebreken

Geen dolksteek, maar een' speldeprik.

Het gevonden rijm.

Toen onlangs Pallius een rijmwoord zocht op ‘Musa,’
Zag hij zijn weêrhelft aan, en vond het rijm - ‘Medusa.’

Het vereffend spellinggeschil.

Spel ‘wEreld!’ eischt de wet door Siegenbeek gegeven;

En ‘wAreld’ wordt door Bilderdijk

Als de echte spelling voorgeschreven:

Wie ongelijk hebbe of gelijk

Is me onverschillig. 'k Wil met beiden vrienden blijven:
'k Neem beider letters aan, en zal dus ‘wAEreld’ schrijven.

Jobs voordeel.

Anthonij las dat Job had dubbel weêr bekomen

't Geen eens door God hem was ontnomen.

‘'t Was goed,’ sprak hij, ‘dat God zijn wijf hem niet ontnam,

En Job dus ook geen twee voor één bekwam.’

Do. Pravus
aan zijne gemeente.

Ik wijs den smallen weg u aan,

En zelf bewandel ik den breeden:

Mogt iemant vragen naar de reden,

't Is om ulieden niet te hindren onder 't gaan.

[p. 39]

De Gouden Eeuw.

Gij dwaalt, die in den waan nog zijt

Dat wij thans de ijzren eeuw beleven,

Omdat geen handel meer aan d'Amstel wordt gedreven;

Neen, 't was eene ijzren eeuw, toen gij, van elk benijd,

Het goud met moeite en zorg en vlijt

In 't zweet uws aanschijns hebt gewonnen;

Maar nu gij, van dien last bevrijd,

Het goud in hofcostuum, borduursels en galonnen

Zijn' glans verspreiden ziet, is 't eerst een gouden tijd.

Ten aanzien van het laatste, geven wij den Dichter in bedenking, of de tegenstelling er niet bij winnen zoude, zoo de vijfde regel op deze of soortgelijke wijze wierd gesteld:

‘In ijzren kisten sloot het goud, dat gij met vlijt’

Uit de opgegevene stalen zal de Lezer, zoo anders zijn smaak niet al te veel van den onzen verschilt, bespeuren, dat het den Heere witsen geysbeek niet aan geschiktheid voor het Puntdicht ontbreekt, en dat hij in dit vak alle aanmoediging verdient.