Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1809

Reismanier van don Felix d'Azara, door de woestijnen van Zuid-Amerika.

Vóór het aangaan zijner reize had de Heer d'azara zich rijkelijk voorzien van brandewijn, glaswerk, linten, messen en andere kleinigheden, ten einde daarmede de vriendschap der Wilden te winnen, welke in deze onoverzienbare wildernissen rondzwerven; zijne eigen bijzondere uitrusting bestond in eenige weinige huisgeraden, een weinig koffij, een weinig zout, en, voor zijn gevolg, in tabak en Paraguanisch kruid. Allen, die hem verzelden, voerden geene andere goederen mede, dan die zij aan hun ligchaam droegen. Doch men had een groot getal paarden bij zich, naar gelange van de lengte der reize; somtijds had elk man er twaalf noodig, niet om zijne pakkaadje te dragen, want deze was zoo goed als geene, maar omdat die dieren zeer menigvuldig zijn in deze gewesten, geene belemmering veroorzaken, naardien men hun geen ander voedsel geeft, dan hetgene zij bij nacht al grazende in het veld vinden, en eindelijk omdat zij zeer ras moede worden. Ook werd de Heer d'azara van groote honden

[p. 607]

verzeld. Men stond een uur vóór den dag op, om het ontbijt gereed te maken; dit gedaan zijnde, zonderden zich eenige lieden van zijn gevolg af, om de paarden op te halen, in de ommestreken verspreid, somtijds zelfs op den afstand van eene mijl: want, uitgezonderd dezulken, welke elk bij zich hield gedureude den nacht, gingen de overigen vrij en onverlet wijd en zijd grazen.

De paarden bijeenverzameld zijnde, liet elk het paard loopen, waarvan hij in de laatste vierëntwintig uren zich bediend had; allen verzamelden zich in een kring rondom de wisselpaarden, om te beletten dat zij niet wegliepen. Eén man ging in den kring, en greep dezulken, die tot de reis noodig waren, door middel van een strik. Twee uren na zonneöpgang ging men op reis. Naardien door deze Woestijnen geene gebaande wegen loopen, ging een gids, die het land kende, driehonderd schreden vooruit: niemand verzelde hem, opdat hij door geenerlei gesprek zoude afgetrokken worden. Hem volgden de wisselpaarden; de gansche bende volgde hen; aldus ging men voort zonder stil te houden, tot twee uren vóór zonneöndergang.

Thans, om halte te houden, verkoos men de nabijheid van een moeras of beek. Wijd en zijd werden lieden uitgezonden, sommigen om brandhout te zoeken, anderen om koeijen, die tot spijze moesten dienen, te vangen, deels onder dezulken, die hier te lande in het wilde loopen, of ook wel van de zoodanigen, die tot eenig gehucht behooren, indien er een in de ommestreken wierd gevonden, dat wil zeggen in eenen afstand van tusschen de twee en drie mijlen. Bij mangel aan zulke koeijen waren er, die de reisbende van achter volgden. Op sommige plaatsen vond men vruchten in genoegzame menigte om de geheele bende te voeden. Wanneer men vreesde aan alles gebrek te zullen lijden in het land, welk men zoude doortrekken, voorzag men zich vooraf van voorraad van gezouten koeijenvleesch, hetwelk in reepjes werd gesneden ter dikte van een vinger en zeer lang; men liet ze in de zon droogen, en laadde ze op de paarden. Deze was de eenige mondbehoefte, welke men medevoerde. Men at dezelve, gebraden aan houten spitten, de eenige manier om hier te lande het vleesch te bereiden, hetwelk het eenige voedsel der landzaten is. Voor dat men zich op eenige plaats

[p. 608]

nedersloeg, moest men voorzorge gebruiken tegen de adders, die dikmaals zeer menigvuldig zijn. Alsdan deed men alle de paarden rondloopen op de plaats, welke men wilde beslaan, ten einde deze dieren te vertrappen, of die onder het gras verborgen lagen ten voorschijn te doen komen; somtijds kostte dit bedrijf het leven aan sommige paarden. Wanneer men wilde gaan slapen, spreidde elk lid een koeijenhuid over den grond. De Heer d'azara was de eenige, die eene hangmat had; aan twee stukken hout of aan boomen werd dezelve gehangen.

Gedurende den nacht hield elk zijn paard naast zich, zoo nabij mogelijk was, om des noods voor de wilde dieren te kunnen vlugten; derzelver aannadering werd telkens door de honden aangekondigd, die hen op een verren afstand ontdekten, omdat zij zeer sterk uitwasemen. Ondanks de genomene maatregelen, slopen er somtijds eenige adders in het kamp; doch verborgen zich doorgaans onder de koeijenhuiden der slapende manschap, en bleven er stil liggen. Somtijds trokken zij digt voorbij of zelfs over de manschap, zonder dezelve eenig leed te doen: want zij steken niet dan wanneer zij aangevallen worden.

De wijze van optrekken, boven beschreven, had alleen plaats in de landen, alwaar men de wilde Indianen niet had te vreezen. In dezulke, alwaar men vreesde dezelve te zullen ontmoeten, nam de Heer d'azara andere maatregels: hij trok niet voort dan bij nacht; allerwegen zond hij fakkeldragers uit, om den weg, welken men moest inslaan, op te nemen: twee patrouilles trokken ter wederzijde der bende vooruit; elk bleef op zijnen post en hield zijne wapens gereed. Ondanks deze voorzorge, werd de Heer d'azara somtijds aangevallen, en had het ongeluk van eenigen der zijnen te verliezen.