Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1809

[p. 260]

Uitnoodiging aan alle beminnaars der vaderlandsche letterkunde, ter mededeeling van minbekende bijzonderheden omtrent Hendrik Laurenszoon Spiegel.

Aan de Heeren Schrijvers der Vaderlandsche Letteroefeningen.

Wel Edele Heeren!

In het afgeloopen Wintersaizoen, ter gelegenheid van eene der Openbare Vergaderingen van de Leydsche Afdeeling der Maatschappij van Fraaije Kunsten en Wetenschappen, hield ik eene Voorlezing over den bij uitstek verdienstelijken Vaderlandschen Dichter hendrik laurenszoon spiegel. Ik werd door eenige Vrienden aangezocht, om het daartoe door mij vervaardigde stuk door den druk gemeen te maken, te meer alzoo mijn arbeid te verre was uitgeloopen, dan dat ik alles tot die Voorlezing had kunnen bezigen. Ik besloot, aan dit aanzoek gehoor te geven; immers bijaldien ik door de bijdragen van Kunstvrienden mogt worden in staat gesteld, om eene of andere belangrijke en minbekende bijzonderheid omtrent dezen allezins achtenswaardigen Mensch en Dichter mede te deelen.

Men herinnerde mij aan den Brief, door onzen werkzamen en kundigen Landgenoot Mr. j. scheltema aan Uwel Ed. toegezonden, omtrent zijne schoone Redevoering over anna en maria tesselschade, de Dochters van roemer visscher, in Uw geacht Maandwerk, N^o. IV voor 1808, geplaatst; en hoezeer ik mij en de vrucht van mijnen arbeid met dien Verdienstelijken en zijn uitmuntend Werk niet mag vergelijken, vleije ik mij, dat Uwel Ed. wel zullen gelieven te ondersteunen de pogingen van eenen beminnaar der Vaderlandsche Letterkunde, om onzen Nederlandschen ennius meer algemeen bekend te maken.

Ik heb, in hetgene ik omtrent spiegel te boek stelde, getracht zijn leven kortelijk te schetsen; het waarlijk schoone in zijn dicht en ondicht, met aanwijzing van eenige zijner gebreken, aan te toonen; sluitende met een

[p. 261]

onderzoek, hoe en tot welk einde wij zijne uitmuntende lettervruchten best kunnen gebruiken.

Van zijne gedrukte werken heb ik onder het oog gehad de uitgave van 1615 in 8vo. bij corn. dirksz. kool, die bij wetstein van 1694, en de zeer vermeerderde, door den dichtlievenden vlaming bezorgd. De eerste druk in 16^o, mede bij corn. dirksz. kool in den jare 1614 uitgegeven, konde ik tot hiertoe niet bekomen.

De Tweespraak der Nederlandsche Letterkunde en andere stukken, door spiegel vervaardigd en op naam der Rethorijkkamer in Liefde bloeijende in 't licht gekomen, alsmede de Gedichten achter roemer visscher's Brabbeling gedrukt, heb ik ter hand. Ook ben ik, door de gulle mededeeling van een' mijner Vrienden, in staat gesteld, om den eigenhandigen brief van spiegel aan Professor paauw, over den Hertspiegel, te vergelijken met dien, in de uitgave van vlaming gedrukt. Dan zeker zijn er nog vele brieven van belangrijken inhoud door en aan hem geschreven, en zeer vele omtrent hem tusschen zijne geleerde tijdgenooten gewisseld; hiervan eenige te ontdekken, zoude mij bijzonder aangenaam zijn, en buiten tegenspraak licht verspreiden over het nog duistere in de Levensgeschiedenis van mijnen Held. Immers, die onder de gedrukte Latijnsche brieven van lipsius, welke aan hem gerigt zijn, doen dit vermoeden.

Waarom spiegel en zoo vele verstandige Roomschgezinden van zijnen tijd juist naar Alkmaar verhuisden, is mij nog raadselachtig; en wat er van zijne kinderen geworden zij, weet ik niet. Mij is wel bekend, dat onze Dichter een beminnaar en voorstander van Teeken- en Schilderkunst was; dan stukken, door hem vervaardigd, zag ik nimmer, en heb nog niet kunnen ontdekken, of er van hem voorhanden zijn.

Om deze redenen neem ik mijne toevlugt tot Uwel Ed., ten einde, door uw Tijdschrift, alle Beminnaars der Vaderlandsche Letterkunde vriendelijk uit te noodigen, om mij mede te deelen hetgeen zij tot mijn oogmerk (spiegel en al wat hem aanging zoo veel mogelijk geheel te doen kennen) van eenig belang zullen oordeelen. Alles zal mij hartelijk welkom zijn; omtrent groote mannen is niets onverschillig. Ik zal van het ingezondene spoedig gebruik maken, en den inzenderen altoos mijnen welmeenenden dank betuigen.

Het zal niet onnut zijn hierbij te herinneren, dat

[p. 262]

spiegel zijne gedichten gewoonlijk teekende met de spreuk Dueght verhueght, en waarschijnlijk ook wel eens met Elck 't syn.

Mijn voornemen is tot 1 September dezes jaars te wachten met mijne Verhandeling ter perse te geven.

Ik beveel mij en mijn werk ook bijzonder, Wel Ed. Heeren! in uwe bescherming, en heb de eer mij met hoogachting te noemen

Uwel Ed. Dienstv. Dienaar

van der aa.

Leyden d. 11 van Bloeimaand 1809.

Mijn Adres is:

Mr. p.j.b.c. van der aa.

Advocaat te Leyden.