Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1809

[p. 78]

Beschrijving van eenige grootsche en schilderachtige tooneelen in het Canton Glarus, in Zwitserland.

(Uit het Engelsch.)

Het Canton Glarus, in Zwitserland, biedt vele voorwerpen aan, der nieuwsgierigheid van den Reiziger overwaardig, door de verscheidenheid en schoonheid van gezigtpunten, door de rijke weilanden, door de dorpen, gehuchten en boerenwoningen, die zich in eene fraaije volgreeks opdoen, door de hooge Alpen, waarmede het omringd is, en de vruchtbaarheid der bergen, welke vier of vijf maanden in 't jaar de heerlijkste weiden opleveren. Men rekent, dat tien duizend stuks hoornvee en vier duizend schapen in den zomer gevoed worden op de Alpen, tot dit Canton behoorende.

Over het geheel echter kunnen de onderscheidene voortbrengsels van de Alpen niet vergoeden de veelvuldige ongelegenheden, die ten deele vallen aan de Inwoners van een koud en bergachtig land; het gemis van genot voor den mensch, voor den landbouw en de bevolking, welk ontstaat uit zulk eene uitgestrektheid gronds, beslagen door rotsen, steilten, ontoegankelijke bosschen, onvruchtbaar dorre heivelden en ijsbeddingen, alsmede uit de verwoestingen door veelvuldige overstroomingen, veroorzaakt door de schielijke smelting van de sneeuw, of door de stortregens, in bergachtige landen zoo veelvuldig, zoo sterk, en welker wateren schielijk vergaderd, en, als 't ware, ommuurd worden tusschen bergen van eene ontzettende hoogte en bijkans loodregt; door de sneeuwstortingen en nederploffingen van aarde en rots uit eene verbazende hoogte, met geweld, alles overstelpende, alles verpletterende; door de schielijke veranderingen der luchtsgesteltenisse, en de hagelbuijen, die in de nabijheid der ijsbeddingen zeer algemeen en zwaar vallen.

Het Canton Glarus is geheel door de Alpen ingesloten, uitgenomen aan de noordzijde, en daar is geen andere ingang dan door die opening, gelegen tusschen het

[p. 79]

meer van Wallenstadt en de bergen, die dit Canton van dat van Schweitz afscheiden. In den zomer, 't is waar, kunnen de reizigers de Alpen overtrekken naar de Grisons aan de eene en naar Uri aan de andere zijde, doch in den winter zijn deze wegen geheel onbruikbaar. - Aan den bovengemelden ingang reikt het Canton van de oevers van de Linth, en haalt, tot het verste uiterste zijner Alpen, omtrent dertig mijlen, vormende eene vallei, die bij het voortgaan in dezelve naauwer en naauwer wordt, en naauwelijks meer dan een snaphaanschot bij de Stad Glarus breed is. Allengskens verbreedt dezelve, en op eene mijl afstands van de laatstgemelde Stad wordt zij verdeeld door de bergen van Freyberg; de twee rivieren, de Linth en de Sermst, vereenigen zich in het punt dezer afdeelinge.

De grootste dezer valleijen, schoon vrij naauw, is verbazend volkrijk. Het vertoon, 't welk dezelve oplevert, is in denzelfden smaak als de schoone en romaneske ligging van Matlock in Derbyshire, doch oneindig schilderachtiger, wilder, grootscher en voller van verscheidenheden. De rivier Linth is veel breeder en sneller van loop dan de Derwent, en de heuvels van de Peak aldaar zijn, als 't ware, molshoopen, bij de Alpen van Glarus vergeleken. De verbazende rotsketens zijn volstrekt regtstandig, naderen elkander van zoo nabij en zijn zoo hoog, dat men mag zeggen, dat de zon aldaar, in 't best van den zomer, 's namiddags ten vier ure ondergaat.

Onder de veelvuldige schilderachtige schoonheden in dit Canton zijn verscheidene heerlijke watervallen. Eene inzonderheid, nabij het dorp Ruti, stort neder bij de steile zijden van een' berg, uit het midden van een hangend bosch boomen. - Nabij Lengelbach wordt eene aanmerkelijke rivier gevormd door twee stroomen, ten grond uitbarstende aan den voet van eenen berg, welke op den afstand van eenige schreden in de Linth valt en zich daarmede vereenigt: behalve deze twee groote takken, storten er verscheidene kleinere stroomen en ontelbare kleine fonteinen van de rots. De helderheid der stroomen, derzelver snelvlietendheid en gemurmel, de boomen, die over de plaats, waar zij ontspringen, hangen, de ruwe rotsen daar boven, de rijke velden en de verstrooide boerenwoningen, vormen te gader eene verzameling van de levendigste en aan-

[p. 80]

genaamste voorwerpen, die immer zamenliepen in een schoon landschap.

Deze vallei en het bewoonbaar gedeelte van het Canton wordt omgeven door een amphitheater van bergen, terwijl de reiziger, op zijnen weg, verscheidene keeren over de snelstroomende Linth trekt. De vlakte verlatende, en opklimmende door een wild bosch van berken- en pijn-boomen, komt de reiziger tot de Brug Panten, liggende over den waterval, die de Linth vormt, aldaar de Sandbach geheeten; deze stort van de ijsvlakte bij een' steilen berg neder in eenen onafgebroken val; en op een kleinen afstand onder de brug komende, dringt dezelve door de rots in een onderaardschen doortogt, waar het water zich verbergt, zoo 't schijnt alleen om zich weder te vertoonen met toenemende drift en snelheid. De brug bestaat uit een steenen boog, omtrent zeventig voeten lang, gemetseld over eene diepte van meer dan driehonderd voeten. Dezelve dient tot gemeenschap met de Opper-Alpen, en is de weg voor het vee, 't welk aldaar, gedurende de zomermaanden, gevoed wordt.

Onder de zeldzaamste verschijnselen, in het Canton Glarus voorkomende, is de wonder vreemde doorboorde rots nabij het dorp Elm, bekend onder den naam van St. Martins Hol. In de maanden Maart en September schiet de zon hare middagstralen door dit gat op het dorp Elm. De opening van eene ronde gedaante zijnde, levert zulks, wanneer de zon daar tegen over staat, eene vertooning op, welke in fraaiheid alle beschrijving te boven gaat. Een reiziger, niet gewoon aan zulke vertooningen, wordt verrukt van verwondering wegens het verbazend contrast van het helderst licht en de donkerste schaduw.