Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1809

[p. 662]

Sermons fur divers Textes de l'Ecriture Sainte, par feu Mr. Sebald Fulco Jean Rau, Chevalier de l'Ordre Royal de Hollande, Docteur et Professeur de Théologie et de Langues et Antiquitès Orientales en l'Université Royale, et Pasteur de l'Eglise Wallonne a Leide, &c. &c. Tome I. a Leide chez S. et J. Luchtmans. 1809. gr. 8ve.

Dit Eerste Deel behelst een Bundel van twaalf Leerredenen, door den Eerw. j. teissèdre l'ange, Fransch Predikant te Haarlem, uit de nagelatene papieren van wijlen den Hoogl. rau verzameld, of wel overgenomen, zoodanig als de laatstgenoemde zelf, kort vóór zijnen dood, eenigen zijner Leerredenen, welligt tot de openbare uitgave, had afgezonderd De Heer rau, om bepaaldelijk van hem in dat vak te spreken, waarin hij alhier, als Christen-Leeraar, verschijnt, was algemeen geacht om zijne bijzondere kansel-welsprekendheid, waarmede hij het hart zijner Toehoorders wist te vermeesteren. Zijne gestalte, houding, gebaren, uitspraak, en vooral de Fransche taal zelve, welke hij naauwkeurig en bevallig sprak, werkten hiertoe gezamenlijk mede; doch tevens niet minder de opstellen zelve, door hem bearbeid ten behoeve van een aantal, doorgaans beschaafde, Toehoorders. Zijne Leerredenen - en deze uitgave bewijst zulks ten volle, - waren geene kunstig zamengestelde redevoeringen, waarbij de redenaar alleenlijk eigenen roem, geenszins de stichting zijner hoorderen, ten doele heeft. Zij waren meestal in den smaak der Kerkvaderen, welke men Homiliën noemt, ofschoon een weinig uitvoeriger. Hij sprak meer tot het hart, dan tot het verstand, en wij kunnen bij deze gelegenheid niet nalaten, aan zulk eene manier van voordragt bij ver de voorkeur te geven boven die fijn uitgeplozene, godgeleerd-wijsgeerig ingekleede, met allerlei bloemen der redekunst versierde redevoeringen, welke de menigte bewondert, zonder dezelve te verstaan. Neen: de Eerw. rau was, op den predikstoel, in alle opzigten, Volks-leeraar, die met zijne voordragt allen onderrigtte, allen stichtte. Deze voordragt was allereenvoudigst, naar aller vatbaarheid gerigt; de tekst, niet met eene vervelende verklaring, maar kortelijk en ongezocht toegelicht, was voor hem

[p. 663]

doel en middel, om de belangrijkste waarheden te verkondigen, en wel al datgene, dat in denzelven natuurlijk lag opgesloten, zonder juist toevlugt tot kunst te nemen, en den H. Schrijver, met eene synthetische form, iets te doen zeggen, waaraan dezelve welligt nooit gedacht had. Bij zulk eene eenvoudigheid loopt de Leeraar wel eens gevaar van oppervlakkige behandeling, en achterlating van hetgeen bij de uitlegging van den tekst behoort gemeld te worden; doch in dat geval blijft hij even berispelijk, als de Kunstredenaar, die, zijne stof altijd sierlijk willende uitputten, tot een ander uiterste vervalt, om zijne redevoering zoo lang uit te rekken, dat geen, zelfs geoefend, geheugen dezelve vatten of bewaren kan. Zulk eene fout beging de Eerw. rau in het eerstgenoemde geval ook nu en dan. Dus b.v. over den dood van Adam sprekende, verbindt hij de stelligste opvatting wegens den leeftijd van Adam van 960 jaren aan zijne beschouwing van het bederf der volgende geslachten door de zonde, en noemt alle twijfeling dienaangaande, met eene enkele magtspreuk, eene vijandschap tegen de Openbaring; terwijl hij niet onbekend had behooren te zijn met de verklaringen der latere Ontleedkundigen, die, uit den aanleg en de verwisselingen des ligchaams, en vooral uit de verkalkingen van het beengestel, met grond meenen te beweren, dat het gezondste ligchaam niet wel tot eenen hoogeren ouderdom, dan van 150 of 160 jaren, kan geraken. Even zoo gaat hij, in de behandeling van het voorval der Sunamitische Vrouw met den Profeet Elisa, geheelenal met stilzwijgen voorbij, hetgeen hij, volgens den Tekst zelven, ter opheldering der Profetische Schole en Bediening, had behooren aan te merken. Willekeurig is ook de uitlegging van Hebr. IV:12., alwaar de Heer rau de zegwijze: het Woord Gods, volgens eene rhetorische figuur, opvat wegens God zelf, ten einde daarop zijne stelling te bouwen van God, als Regter over 's Menschen gedachten: terwijl het voor ieder onpartijdig Uitlegger blijkbaar is, dat, indien er met die uitdrukking al eenig Persoon konde bedoeld zijn, (hetgeen echter nog zeer betwistbaar is,) alsdan gewisselijk geen ander kan bedoeld zijn, dan Jezus, de Zoon van God, die in de gansche redenering voorkomt. Dan, wij moeten alle soortgelijke fouten verontschuldigen in eenen Man, als den Eerw. rau, die zich gestrengelijk hield aan het stelsel zijner Kerk,

[p. 664]

zonder eenig nut van de voortgaande beschaving der letteren te ontleenen, doch aan den anderen kant dit gebrek weder vergoedt door den ernst en de zalving, waarmede hij zijne onderwerpen, van derzelver zedelijken kant, op het hart zijner toehoorders doet werken, zoodanig, dat wij gaarne aanneemen, dat geen zijner hoorders ongetroffen zijn onderhoud verliet: hetgeen wij anders vermoeden, dat slechts zelden het geval is der meeste openbare voordragten van den predikstoel. Dit Iste Deel bevat 19 Leerredenen, als 1.) Over de verhevenheid van het Evangelie, boven menschelijke wijsheid en magt, naar 1 Corinth. I:25. 2.) Over den H. Paulus, als bewijs der waarheid en uitnemendheid van den Christelijken Godsdienst, naar 1 Timoth. I:15 en 16. 3.) Over de aanneming en verwerping van Jezus Christus, door onderscheidene rangen van Menschen, naar Joan. VII:37-49. 4 en 5.) Over de geboorte, den dood, en de opwekking van den Zoon der Sunamitische Vrouw, naar 2 Kon. IV:8-37. 6.) Over den dood van Adam, naar Gen. V:5. 7.) Over Gods oordeel omtrent der Menschen gedachten, naar Hebr. IV:12. 8.) Over godsdienstige Afzondering, naar Mark. I:35. 9 en 10.) Over de Opvoeding der Kinderen, naar Proverb. XXIX:17. 11.) Over des Christens gedachten en vertroostingen, bij den dood zijner Vrienden, naar Joan. XI:20-26. 12.) Over des Christens hope en gedachten, ten aanzien der ontbindinge van zijn ligchaam door den dood, naar 2 Corinth. V:1 en 2. - De Uitgever berigt, dat ten minste een tweede Deel zal volgen, en tevens op den rug van den titel: l'Editeur a entre les mains l'apprebation des Eglises examinatrices. Met deze zoo geruststellende verzekering, kan ieder Lidmaat of Leek der Fransche Gemeenten, en welligt ook elke andere geloovige Hollandsche ziel, op derzelver beslissend gezag, dit Boek veriliglijk in handen nemen.