Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1809

Regtsgeleerd Magazijn van Prof. Gratama. Isten Deels 1ste Stuk. Groningen, bij W. Wouters en M.J. van Bolhuis. 1809. In gr. 8vo.

Wij ontvangen in dit eerste Stuk het begin van eene allezins belangrijke onderneming. Niemand toch zal ontkennen, dat het van gewigt zij, voor elke Wetentenschap een algemeen Tijdschrift te bezitten, waarin niet alleen alle kleinere bijdragen tot die wetenschap geplaatst, maar ook tevens, van hetgeen in dezelve wordt

[p. 507]

gedaan, onpartijdig en volledig verslag gegeven wordt; en nog minder, zeker, kan het iemand invallen te twijfelen, of de Regtsgeleerdheid een vak zij, dergelijk eene onderneming waardig. Wij ten minste hebben ons dikwijls beklaagd, dat, terwijl de Godgeleerde zijne Theologische Bibliotheek, de Geneeskundige zijn Geneeskundig Magazijn bezat, alleen de Regtsgeleerde van dergelijk een hulpmiddel, om den staat en de vordering zijner wetenschap te beoordeelen, verstoken was; en met het uiterst genoegen vernamen wij, dat eindelijk de Hoogleeraar gratama deze taak op zich genomen had, daar wij hierdoor niet alleen deze behoefte voldaan zagen, maar ook de beroemde naam des Redacteurs ons reeds vooruit zien deed, wat wij van deze onderneming te wachten hadden.

Bij den aard en de inrigting van dit Tijdschrift in het algemeen stil te staan, is onnoodig; daar het berigt, hetwelk de uitgave van dit Magazijn is voorafgegaan, daaromtrent reeds algemeen genoeg aanwijzing gedaan heeft.

Wij willen ons dus alleen bij den inhoud van dit eerste Stuk nog wat nader bepalen.

Het eerst dan, wat in dit Stuk voorkomt, is eene verdediging van huig de groot, als Vader van het Natuurlijk Privaat, Staats- en Volkeren-regt, tegen hufeland en lampredi. Wij hebben dit stuk met het uiterst genoegen gelezen, en gelooven het den besten lof te geven, door het waardig te verklaren, om naast de voortreffelijke Laudatio Grotii van onzen beroemden cras geplaatst te worden.

Het tweede en derde stuk zijn zeer wel gelukte vertalingen door den Heer Mr. th. van swinderen, en wel No. 2. van de voortreffelijke Verhandeling van den beroemden Kanselier d'aguesseau, over de grootheid vaa ziel in den Regter, en No. 3. van een Crimineel Regtsgeval, uit het Hoogduitsch van feuerbach; terwijl eindelijk deze Afdeeling door drie Anecdoten uit de letterkundige geschiedenis der Regtsgeleerdheid besloten wordt.

In de tweede Afdeeling, welke door den Hoogleeraar voor de beoordeeling van Akademische Verhandelingen bestemd was, komt in dit Stuk niets voor; doch de derde Afdeeling daarentegen, voor opgave en beoordeeling

[p. 508]

van boeken geschikt, levert ons twee zeer goede Recensies, en wel 1. van Professor tydeman's vertaling uit het Hoogduitsch van weber en martin over de Proceskosten - en 2. van zekere aanmerkingen over een getuige beneden de 20 jaren in crimineele zaken, door een ongenoemd Schrijver.

De vierde Afdeeling, voor Levensberigten van Regtsgeleerden bestemd, levert ons een zeer wel geslaagd berigt omtrent het leven en de schriften van den Groninger Raadsheer a.q. van swinderen, wiens letterkundige verdiensten, reeds te voren van elders bekend, thans op nieuw door de uitgave van het vierden Deels tweede Stuk der Verhandelingen van het Groningsch Genootschap: Pro excolendo jure patrio, zijn blijkbaar geworden.

De vijfde Afdeeling, eindelijk, voor Regtsgeleerde berigten in het algemeen geschikt, deelt ons, behalve een berigt omtrent een nieuw Lijfstraffelijk Wetboek voor Sleeswijk en Holstein, en eenige authentieke stukken, tot de geschiedenis onzer jongste crimineele wetgeving betrekkelijk, eenige aanmerkingen mede, over de vraag, of men, in de beoefening der Regtsgeleerdheid, met het Romeinsch of Natuurlijk Regt moet beginnen, ter wederlegging van hetgeen te dezen aanzien, zoo wel door den Heer van der linden, in zijn Regtsgeleerd Handboek, als door deszelfs Beoordeelaar in den Recensent der Recensenten van 1808, No. 7, bl. 588, is gezegd; welke beiden aan het Romeinsch Regt den voorrang geven. Wij hebben ook dit stuk met genoegen gelezen: eenmaal toch wordt het tijd, dat wij de kluisters van oude vooroordeelen afwerpen. De alhier ter verantwoording geroepen Recensent heeft het echter hierbij niet laten berusten, maar werkelijk in het laatst uitgekomen Stuk van den Recensent geantwoord; doch elk onpartijdig Lezer zal gemakkelijk de zucht, om het laatste woord te hebben, van eene grondige wederlegging weten te onderscheiden; gelijk het vinden zelf van de boven vermelde Recensie in den Recensent velen met ons zal bevreemd hebben, daar dezelve zich met den doorgaanden geest der Regtsgeleerde beoordeelingen in dat Tijdschrift moeijelijk laat overeenbrengen. Waarlijk, wij kunnen niet nalaten onzen Hoogwijzen Broeder bij deze gelegenheid wat meer consequentie aan te raden; - of

[p. 509]

de Redacteur moest dan deze Recensie van elders ontvangen, en, gemakshalve, zoo maar zonder doorlezing geplaatst hebben.

Hoe het zij, wij hebben het berigt van den Hoogleeraar gratama zoo wel, als zijn Regtsgeleerd Magazijn, over het geheel, met nut en genoegen gelezen, en raden deszelts lezing ook de studerende Jeugd ten sterkste aan. Alleen zouden wij het dispuut met T en Anonymus T gaarne met dit Stuk geëindigd zien. Deze toch heeft hier zijn deel genoegzaam ontvangen; en de opstellen van dien Anonymus, die alleen door duisterheid en verwardheid van stijl zeker aanzien van wijsheid hebben, verdienen niet, dat een man, als de Hoogleeraar gratama, zich er zoo veel over bekommere.