Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1809

Leerrede op het Feest der Hervorming van het Jaar 1807, gehouden door D. F. v. Reinhard. Naar het Hoogduitsch. Te Leeuwerden, bij J.W. Brouwer. 1809. In gr. 8vo. 29 Bl.

Ook deze Leerrede van den alom vermaarden reinhard, die ten doele heeft de verdiensten der Hervorming, ten aanzien van het burgerlijke leven, aan te wijzen, was overwaardig, om in onze taal overgebragt te worden. Maar 't doet ons leed te moeten zeggen, dat ook deze vertaalde Preek, even als vele andere in 't Nederduitsch overgezette Leerredenen van dezen boven 't gemeene peil verre uitstekenden Kanselredenaar, al te veel van 't oorspronkelijk Hoogduitsch overbehouden heeft, 't geen echter over het algemeen aan de verstaanbaarheid en bruikbaarheid van de meening van reinhard niet hinderlijk is.

Eerst geeft de Leeraar een overzigt van de bovengenoemde verdiensten der Hervorming, welke hij toont hierin gelegen geweest te zijn: De Hervorming heeft de eer van het burgerlijke leven gered, heeft de orde in hetzelve weder hersleid, en heeft des zelfs geluk verhoogd. Zij heeft namelijk de eer van het burgerlijke leven tegen de aanmatigingen eener verkeerd begrepene vroomheid, en tegen de mishandelingen eener wilde dapperheid in bescherming genomen en verdedigd; zij heeft de ware betrekking der

[p. 406]

regeerders en onderdanen weder hersteld, en alle medeleden der Maatschappij tot eene algemeen nuttige werkzaamheid bezield, en heeft ook ware beschaving verbreid over alle standen, en elke bron van geoorloofd genot geopend. Dit alles, met de hem eigene duidelijkheid en klem van overtuigende redenen, in de geregeldste orde beknoptelijk aangewezen hebbende, overweegt hij vervolgens de gewigtige verpligtingen, welke daardoor op ons gelegd zijn. Wij moeten de onschatbare voordeelen, welke het burgerlijke leven aan de Hervorming schuldig is, dankbaar erkennen, naauwgezet bewaren en ijverig vermeerderen. Zoo loopt deze fraaije Leerrede over Matth. XXII:15-22 af, bij eene gelegenheid, die den helderdenkenden reinhard, wiens diep nasporende geest telkens weder nieuwe oogpunten van dezelfde omstandigheden weet aan te grijpen, reeds zoo dikwijls aanleiding gaf tot de schoonste behandeling van belangrijke, voor verstand en hart beiden, allernuttigste onderwerpen.

Eene hatelijke uitlegging van sommige in deze Leerrede voorhanden zijnde gezegden, als strijdig met de billijke achting, welke de eene Godsdienstgezindte aan de andere verschuldigd is, en daartoe strekkende, om de grondbeginselen der Protestanten, als onbestaanbaar met de eerbiedenis eens Eenhoofdigen Regeringsvorms, te doen voorkomen; deze onverdiende verdraaijing van de meening van den eerwaardigsten Prediker heeft eenen ongenoemden warmen voorstander van 's mans geschondene eer opgewekt, om eene Fransche Vertaling van deze Leerrede, met bijgevoegde mannelijke verdediging van 't Protestantendom, te Parijs en Straatsburg, in 't voorleden jaar, in 't licht te geven. De Nederduitsche Vertaler had er zich wel van mogen bedienen.

Op den Titel ware Hervormingsfeest van het Jaar 1807 beter geweest, wijl nu het Jaartal eigenlijk slaat op Hervorming, in plaatse van op Feest.