Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1809

De Doodgraver, door C.F. Vrijheer Von Bilderbeck. IIIde Deel. Naar den tweeden druk uit het Hoogduitsch. Leeuwarden, bij de Wed. J.P. de Boy. 1808. In gr. 8vo. 187 Bl.

Over den inhoud dezes Werks laat zich de Schrijver zelf nu dus uit: ‘de levensloop van een mensch, die, met een edel hart, met een gezond verstand en met den uitmuntendsten natuurlijken aanleg begaafd, zoo verre afdwaalde en zoo diep vallen moest, om eindelijk tot eene late erkentenis van zijne ware bestemming te kunnen geraken.’ Wij lieten den held der geschiedenis bij het slot des tweeden Deels in de gevangenis en de handen van afschuwelijke booswichten; wij konden niet gissen, wat er verder van hem worden zou. Nu wordt hij dan verlost, en wel op levensgevaar, door een meisje, dat hem reeds niet onverschillig was: nog is zijne rol niet uitgespeeld; hij raakt met haar onder roovers, wordt roover, en weldra het hoofd de bende. Echter ontdoet hij zich vrij spoedig van dit handwerk, en leeft met zijne Maria verborgen; dan hij wordt door een' zijner vorige makkers ontdekt, en raakt nu in verbindtenis met zeker eedgespan, in drie klassen verdeeld, waarvan de derde alleen het gewone banditen-handwerk werd opgelegd. Ook hier was hij spoedig een der oppersten. Als zoodanig dan nu kan hij goed doen, kwaad verhinderen. Hoe hij dit dan ook deed, hoe hij hier als in eene leerschool was, die hem te regt bragt, hoe zijne Maria stierf, hij zijnen zoon, bij eene vroegere beminde, vond, eindelijk ook de moeder zelve volkomen onschuldig, vol liefde en trouw, en dan nu genoegelijke dagen beleeft, - dit alles enz. berigt ons dit derde en laatste Deel van dit Werk, op 't welk wij alsnog de bij onze vorige aankondiging gemaakte aanmerking toepasselijk vinden, doch waaromtrent wij echter

[p. 171]

geenszins twijfelen, of dit vervolg en slot zal bij hen, wien de lezing der vorige Deelen genoegen gaf, bijval vinden.

Ziet hier eene enkele bladzijde, die van het doel des geschrifts eene vrij naauwkeurige inlichting zal geven. ‘Hij, die geen moeds genoeg, geene zielssterkte bezit, om zichzelven de strengste regter te zijn, die in het toetsen en beoordeelen overal slechts gevoelen wil, overal poogt te schijnen, en nimmer wezenlijk te zijn: die eigenzinnigheid met overtuiging, eergierigheid met eerzucht, de edelste neigingen van een warm hart met de woeste opwellingen van het verhitte bloed moedwillig verwisselt; zal eindelijk, even als Waldman, (de held des verhaals) van onbeduidende misstappen tot grove dwaasheden, en van grove dwaasheden - hoe zeer dit laatste ook bij onzen Zonderling, dank zij zijnen beschermengel! het geval niet is geweest, - tot nog grovere misdaden overslaan. - Mag ik mij hier van eene gelijkenis bedienen? - Een sneeuwbal, zoo klein en onbeduidend, dat de eenzame wandelaar hem onwetend kan vertreden, wordt door den wind van den top der Alpen naar beneden gewaaid: eerst rolt hij langzaam nederwaarts, doch allengs wentelt hij met meer krachts naar de diepte; bij iedere wenteling neemt hij in grootte toe - reeds is hij tot eenen ontzaggelijken klomp aangegroeid, die al rasscher en rasscher naar beneden dondert - nog eene kleine tusschenruimte, en de vreedzame hutten der dalbewoners verdwijnen onder dezen colossus - doch eene hooge rots, met duizendjarige eiken gekroond, biedt hem het hoofd - hij staat!’ enz.