Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1809

Almanach(k) der Musen en Gratiën, aan Vriendschap, Liefde en Kunst gewijd. 1809. Amsterdam, bij E. Maaskamp.

Het Tooneel eene School der Zeden, en een Almanak van waren Smaak - zie daar twee zaken, die tot nog toe wel onder de vrome wenschen mogen gerangschikt worden! Elke nadering intusschen tot zulk een wenschelijk einde vervult den Vriend van Smaak en Zeden met genoegen. Wij meenen van zulk eene nadering een blijk te vinden in het Jaarboekje, dat voor ons ligt; en 't is uit dien hoofde, dat

[p. 43]

wij, tegen onze gewoonte, van zulk een boekje thans gaarne melding doen. Hetzelve beveelt zich bij uitnemendheid - meer nog echter van den kant der Teeken-, dan wel van dien der Dicht-kunste. De Plaatjes zijn waarlijk allerliefst, en de Uitgever moge in een ruim vertier aanmoediging, en belooning voor zijnen kunstijver vinden.

Wij kiezen, tot eene uitlokkende proeve,

Den winter.

‘Alles zwijgt. Slechts Kraai en Reiger, Water-raaf en Zeemeeuw, vervangen, door hun krassen en tieren, de plaats des kwelenden Zangkoors. Zij zijn de aankondigers der onweêrsvlagen, die uit het Noorden losbarsten, en den Eik zelf zijnen vasten stand betwisten. Een droevig gelaat verspreidt zich over de gansche aarde. Een enkel Schaap ontrukt aan het bleeke groen der weide hare nog overige gras-scheutkens. Het Rund heeft reeds zijnen dampigen stal betrokken. Het Insekten-heer verschuilt zich in zijne slaap-holen of in zijn weessel, waaruit het, bij den koesterenden zonnestraal der Lente, zijne herfchepping verbeidt. De groeijende natuur verstijst bijkans geheel, en neigt alzoo, na haren gewigtigen arbeid, ter rust. Ongelukkig de mensch, die deze bekommerende toekomst, ook in zijn leven, niet vooraf berekende, of zich buiten staat bevond, om eenigen voorraad op te leggen! Doch ook zoo veel te gelukkiger hij, die, der menschheid getrouw, geen jammer ongehoord afwijst, den kelk des rampspoeds ledigt, het brood der ellende op nieuw ter verzadiging kruidt en de bevrozene naaktheid dekt! Zegen dan gij, die in overvloed leeft, de gelegenheid ter oefening der edelste deugd! ô Hoe zeer verlangen wijsheid en vriendschap naar de uren, waarin zij hare heillge gewaarwordingen in elkanderen overstorten, en geneugten zullen telen, door geen goud op te wegen! Uitgezochte Vrienden-kring, gij telt de oogenblikken, die u bijeen roepen, om het hart met den geest der gezelligheid te verwarmen, en in vrolijke opgeruimdheid nut aan vermaak te paren! Rijk zijn voor u, getrouwe Minnaar en Minnares, de berekeniugen op de Lente, welke uwe Echtkoets zal versieren! Wijsgeer en Geleerde, Koopman en Kunstenaar, welke reeks van afwisseling is voor u in de maatschappij niet beschoren, om, na volijverigen arbeid, uwe kennis aan de Zanggodinnen, uwen geest aan de Vriendschap te heiligen! Ook door u, Melinde, die eene gansche kunst-zaal met uwe hemelsche stem vervult, aan welker betooverenden zang zich elke adem boeit, verspreidt zich eene vervoering, welke de zinnen kluistert, zonder de verbeelding te bezoedelen. Met u gaat Admetus volvrolijk ten reie; met hem snelt gij op de wieken des winds, en de

[p. 44]

kunst spreekt in elke buiging, zonder kwetsing van zeden. Hoe aangenaam en veilig zijn niet de reizen der jeugdige verbeelding bij de veen-zon, door alle landen des aardbodems, waaruit zij kennis en wijsheid puurt! Ja, ook de grijze landman herleeft, daar hij zijne jonge gasten op allerlei sprookjes onthaalt. Alzoo rolt de vale Winter heên in eene reeks van geneugelijke verwisselingen, zonder op de stormen te letten, die het hooge paleis, zoo wel als het nederige dak, bedreigen; en hoe vaak wordt het eentoonige door nieuwheid vervangen! Naauwelijks pakt zich de glinsterende luchtkring in één, of de ijs-wind oefent zijne kracht; eene keur van zoutdeelen vormt zich tot vlokken en bloemen van onbegrensde schoonheid; al het geboomte buigt zich onder de golvende veders; de morrende stroom, nog onlangs met Boreas spelende, vindt zich gestuit in zijnen loop; op zijne oppervlakte vormt zich een kristallen vloer, waarop alles wemelt. Snel als de wind, zweeft de Jongeling, op zijne klinkende schaatsen, naar een afgelegen oord, dat hij anders niet bezoeken kan, en voert zijne Bruid in de armen van verwijderde Magen, wier hart, bij hare ontmoeting, van vreugde gloeit. ô Welk een grondstoffelijk leven hernieuwt zich thans in de gansche Natuur! Kind en Grijsaard, Jeugd en Ouderdom van beiderlei geslacht! hoe krachtig spannen zich uwe zenuwen, versijnen zich uwe levens-geesten, tintelt uw bloed met een krachtiger vuur door de aderen, en verspreidt zich gezondheid en kracht voor de toekomst! Zegen zij dus, ô Winter, over uwen adem! want gij bezielt alles ter voorbereiding en ontwikkeling.’

In denzelfden schilderachtigen trant zijn ook de overige Saizoenen behandeld, welke wij voor eene waardige bijdrage tot dit bevallig Jaarboekje houden.

Wij hebben nog plaats voor de navolgende Anecdote:

‘De Fransche Vlootvoogd, Graaf guichen, eerbiedwaardig zoo wel door zijne bescheidenheid als door zijne heldendeugd, kwam, kort nadat hij den Admiraal rodney driemaal slag geleverd en den trots der gewaande Beheerschers van den Oceaan nadrukkelijk had vernederd, te Brest, alwaar hij met geestdrift ontvangen en met allerlei luisterrijke seesten vereerd werd. Onder andere had men den ingang van zijn verblijf met laurier-kransen versierd. Hij echter beval, dezelve weg te nemen. Een Grenadier, met dit werk belast, beklaagde zich in dezer voege: ‘Men heeft goed wegnemen; maar zij schieten terstond weder uit.’ (Jai beau les ôter; ça repousse toujours.)

Druk, papier en bindsel zijn in een' keurigen smaak.

No. XVI. des vorigen Jaars, Lett. bl. 679, reg. 10 v. ond. staat, door eene drukfeil, wieland, in plaatse van weiland.