Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1809

[p. 34]

Brief aan den Inspecteur-Generaal bij den Waterstaat, J. Blanken Jansz, over deszelfs onlangs uitgegeven Stukje, getiteld: Nieuw Ontwerp tot het bouwen van minkostbare Sluizen, welke alle de verelschten der bekende Sluizen bezitten, en daarenboven de steeds ontbrekende, meer uitgebreide nuttigheden van dezelve vervullen kunnen; door zijnen Ambtgenoot A.F. Goudriaan. Amsterdam, bij J.S. van Esveldt-Holtrop. 1808. In gr. 8vo.
Antwoord aan den Heer Inspecteur-Generaal over den Waterstaat van het Koningrijk Holland, A.F. Goudriaan, tot wederbegging van deszelfs in druk uitgegeven Bedenkingen wegens een Nieuw Ontwerp der Sluizen van zijnen Ambtgenoot, J. Blanken Jansz. 's Gravenhage, bij de Gebroeders van Cleef. 1808. In gr. 8vo.

De verschijning der alhier aangekondigde twee Stukjes behoort, ongelukkiglijk, onder die niet zeldzame gevallen des levens, waarin elke nieuwheid, vooral in de mechanieke kunsten, bij mannen van éénen stand en van een zelfde beroep, de mededingende jaloerschheid, dikwerf tot overmaat, ontsteekt, en daardoor eenen partijgeest vormt, die voor de kunst zelve, vooral bij derzelver algemeene nuttigheid, niet anders dan schadelijk kan werken.

De Heer j. blanken gaf zijn Nieuw Ontwerp tot het bouwen van min kostbare, en echter voldoende, Sluizen uit, onder de eenparige toejuiching der Natie, en wij achteden ons even zoo verpligt, bij onze Reeensie (in No. IX. van 1808, bladz. 371 enz.) den verschuldigden lof aan den Uitvinder toe te wijzen, wanneer het naauwkeurige onderzoek de waarde der uitvindinge zelve staven mogt. Met bijzonder genoegen vernamen wij sedert, dat het den Koning terstond behaagd heeft, daarvan in de Benschopper Schutsluis, nabij IJsselstein, eene proeve te doen nemen, waarvan de uitslag nog niet bekend is.

Daar nu deze maatregel in het werk wordt gesteld, had de Heer blanken, onzes inziens, billijk mogen verwachten, dat zij, die, in dit vak van Waterwerkkunde ervaren, van hem in gevoelen mogten verschillen, dezen uitslag hadden verbeid, ten einde alsdan te beslissen, in hoe ver de praktijk met de theorie overeenstemde. Dan de Heer goudriaan begreep zulks anders, en zond den eersten, hier boven aangekondigden, Brief in het licht, waarin hij, reeds bij de inleiding, beweert, dat de uitvinding niet nieuw is, en ook bij hem, blijkens eenige getuigenissen, reeds voormaals bekend, doch, om naderhand aangevoerde zwarigheden, was opgegeven, en

[p. 35]

voorts die zwarigheden ontvouwt, bestaande, vooreerst, in de ontkenning, dat de uitwerking van dit zamenstel, op theoretische gronden, van voren (a priori), met zekerheid konde beweerd worden; ten tweede, in eenige praktikale zwarigheden, als het oppersen der grondslagen bij buitengewone wijde Sluizen, de noodzakelijkheid eener meerdere ruimte tusschen de onderkanten der Sluisdeuren en den vloer, in de onmogelijkheid, om, volgens de voorgestelde wijze van vereeniging der deuren, aan de achterharren den noodigen steun der puntdeuren tegen de muren van achter te geven, en, ten derde, in de bewering der mindere nuttigheid en grootere kostbaarheid.

Hiertegen, nu, verdedigt zich de Heer blanken, in het Antwoord, ontzenuwende, van punt tot punt, de gemaakte tegenbedenkingen, voerende wegens de wedersprokene nieuwheid der uitvinding tegengestelde getuigenissen aan, en bevestigende vooral de nuttigheid en mindere kostbaarheid uit de vergelijking van een aantal Sluizen, die sedert eenen geruimen tijd in dit Land gemaakt zijn: zoo dat vooral dit laatste eene gewigtige bijdrage bevat tot de Geschiedenis van den toestand des Sluiswerks binnen dit Land in de laatste jaren, voor welker mededeeling de Heer blanken allen dank verdient.

De Recensent wil ter dezer plaatse niet beoordeelen de gronden, door beide Mannen, ieder voor zijn onderscheiden gevoelen, aangevoerd, niet omdat hij voor zich zelf weifelt in de uitspraak der waarheid, zoo als deze hem beslissende voorkomt; maar omdat hij, door zulk eene uitspraak, niet verder geopend wil houden eene wonde, welke, welligt van eenen anderen kant, door middel van het Koninklijke Instituut, kan, en, zoo spoedig mogelijk, behoort geheeld te worden, opdat de publieke zake, in zulk een allerbelangrijkst vak, als dat van Waterwerkkunde, daarbij geene schade lijde. Alleenlijk had de Recensent van den Heer goudriaan eene meerdere bescheidenheid gewacht omtrent eenen Man van die kunde en ondervindinge, als den Heer blanken, wiens gereedheid daarenboven, em de harmonie te bewaren en te bevorderen, zelfs met het doen van opofferingen, zoo als in het Voorberigt van het Antwoord wordt opgogeven, zijn karakter allezins aanbeveelt. Elke strijd voor waarheid, met bitterheid gevoerd, kan uit zijnen eigen aard nimmer geschikt zijn ter harer stavinge, en is onwaardig den verlichten tijd, waarin wij leven.