Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1809

Eenige Vragen over den Godsdienst. Te Leeuwarden, bij J.W. Brouwer. 1808. In kl. 8vo. IV en 35 Bl.
Het eenvoudig Onderwijs in den Godsdienst meer gemakkelijk gemaakt. XIV en 145 bl.
Eenige Vragen over den Godsdienst, voor meer gevorderden. VIII en 36 bl.

Wederom drie Leerboekjes van den achtingwaardigen brink, die, eenmaal begonnen hebbende de vruchten van zijnen arbeid in dezen in 't licht te geven, steeds voortgaat met aan dezelven meer volkomenheid te geven, waartoe hij ook, door 't sterk vertier van zijne daartoe behoorende werkjes, en 't nuttig gebruik, dat zeer velen er van maken, niet weinig wordt aangemoedigd. Van 't groote Leerboek, Handleiding voor mijne Leerlingen, wordt reeds de vijfde druk uitgegeven; van 't Eenvoudig Onderwijs, de elfde; van 't zelfde, met eenige Bijbelplaatsen vermeerderd, de ze-

[p. 11]

wende; van 't Eenvoudig Onderwijs verkort, de veertiende.

1. Met 't hoogste regt beschouwt de Eerw. Kerkleeraar 't opgeven van eenige vragen als zeer noodzakelijk, bij 't gebruik van zijne andere leerboekjes. Door alleen de opgegevene les, uit vragen en antwoorden bestaande, in 't geheugen te prenten, gewent men zich niet genoeg tot eigen nadenking, en is ook de oefening van 't geheugen minder gemakkelijk en vruchtbaar. Reeds lang had hij de gewoonte, zulke vragen voor zijne leerlingen op te stellen, die hij ook meer dan eens heeft veranderd, en nu, tot bevordering van derzelver meer gemakkelijk gebruik, mede in druk geeft. Bijna alle deze vragen kan men in het leerboekje, of de Handleiding voor mijne Leerlingen, beantwoord vinden. Voor eerstbeginnende of eenvoudige leerlingen zijn deze vragen minder geschikt. Zulke kunnen, naar het oordeel van den Opsteller, beter onderrigt bekomen door het hierbij uitgegeven werkje: Het eenvoudig Onderwijs in den Godsdienst meer gemakkelijk gemaakt.

2. In het Voorberigt geeft de Eerw. brink te kennen, dat hij, door de bijgevoegde uitgave van dit boekje, heeft willen voldoen aan 't verlangen van sommigen zijner Medebroeders, die wel eens geklaagd hebben, dat het hun moeijelijk viel, aan menschen van minder kunde en oordeel gedurig te beduiden, waar zij, in de Handleiding voor mijne Leerlingen, konden vinden, hetgeen ter opheldering der antwoorden dienen kan, en hem daarom verzochten, hierin voor zulken eenige verandering te maken. Zulken kunnen nu terstond hier iets vinden, 't geen ter nadere toelichting noodig is. Ook sommige Onderwijzers heeft hij daardoor getracht nog meer behulpzaam te zijn, die nu altijd ook iets bij de hand hebben, waarmede zij de gegevene antwoorden in de kleine leerboekjes kunnen ophelderen en uitbreiden. En deze gelegenheid neemt de verstandige Leeraar waar, om zijne jongere Medebroeders eenige gepaste aanmerkingen en raadgevingen over de keuze van geschikte leerboeken, en de beste wijze, om die ingevoerd te krijgen, mede te deelen, die den man van veeljarige oesening en ondervinding kenmerken, en alle oplettendheid verdienen.

3. Deze Vragen zijn geschikt voor zulken, die meer

[p. 12]

de zaken kunnen doordenken, en reeds het vorige onderrigt genoten hebben. Men vindt eenigen van deze vragen, in de Handleiding voor mijne Leerlingen, niet beantwoord. De Onderwijzer dient dan aan hun, die tijd en lust hebben tot verder onderzoek, andere hulpmiddelen aan de hand te geven. Wie leest niet met genoegen, 't geen er de Leeraar bijvoegt: ‘Ik heb mij, bij 't opstellen van deze vragen, ook vooral toegelegd, om mij bij zulke waarheden te bepalen, welke invloed maken op ons hart en wandel. Ik word hoe langer hoe meer overtuigd, dat dit de voorname zaak zij, wanneer men anderen in de godsdienst-leer onderwijst, en dat men dezelve moet zniveren van alles, dat daar op geene betrekking heeft. Ik verheug mij, dat men dit van tijd tot tijd niet alleen toestemt, maar er zich ook vooral op toelegt, om zoo en niet anders te leeren, en vele dingen laat varen, welke hierop geene betrekking hebben. Hoe meer wij ons hierop toeleggen, des te nader zullen wij komen aan het uitmuntend onderwijs van onzen grooten Meester: de oude en beproefde leer van Jezus Christus zal langs dien weg meer in hare schoonheid gekend en beleden worden, en menschelijke bijvoegselen zullen van zelf vervallen. Gave God, dat dit maar tot stand kwame, en dat velen niet slechts met hunnen mond, maar met hun hart en wandel, Jezus als hunnen Heer en Zaligmaker eerbiedigden!’

In dien geest werkt de Eerwaardige brink stil voort, en wij voor ons zijn ten sterkste overtuigd, dat hij er een wijduitgestrekt nut door sticht, waarvan wij hopen en verwachten dat nog volgende geslachten de heilrijke vruchten zullen plukken.

't Lust ons niet, bij de aankondiging van zoodanige werkjes, eenige aanwijzing te doen van deze of gene gebreken, die zoo wel deze als andere Leerboeken van den Schrijver, naar ons inzien, nog steeds hebben. Wij raden liever allen, die met den waardigen man eenigzins bekend zijn, indien zij er die ook in mogten meenen ontdekt te hebben, en dan oordeelen, dat deze, in volgende uitgaven, nog wel te verhelpen waren, hierover den Schrijver onderhands hunne aanmerkingen mede te deelen. Elke tegenwerking, hoe gering ook, van 't allezins wenschelijk gebruik van zulke gepaste boekjes boven andere, die nog steeds door onkunde en vooroor-

[p. 13]

deel bijval vinden, is in ons oog af te keuren, en moet deswegens, naar ons gevoel, niet bevorderd worden door openbare ten toonstelling van deze en die gebreken; hetwelk derzelver verspreiding en veelvuldig allernuttigst gebruik zou kunnen in den weg staan.