Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

[p. 441]

Mengelwerk, tot fraaije letteren, kunsten en wetenschappen, betrekkelijk.

Waarom heeft de apostel Paulus alle zijne brieven niet eigenhandig geschreven?

(Medegedeeld door den Eerw. h. muntingh jr., Leeraar in de Hervormde Christelijke Gemeente te Harich in Vriesland.

In vele opzigten is deze vraag niet belangrijk: evenwel heb ik hierover meer dan eens gedacht, zonder eene voldoende oplossing te erlangen.

Den Brief aan de Christenen in Galatie heeft paulus eigenhandig geschreven, zie H. VI:11, als ook dien aan Filemon, zie vers 19. - Hij was anders gewoon zijne Brieven voor te dicteeren; en zoo doende was een zekere tertius afschrijver geweest van zijnen Brief aan de Christenen te Rome, zie H. XVI:22; evenwel voegde hij er zelve somtijds tot een kenmerk zijne gewone groetenisse en onderschrift bij, verg. 2 Thess. III:17, Kol. IV:18.

Nu is de vraag toch zeer natuurlijk: waarom schreef de Apostel niet zelve alle zijne Brieven eigenhandig? daar hij schrijven konde en ook werkelijk Brieven geschreven heeft. - Hierdoor zou hij voor de geloofwaardigheid, echtheid en het gezag dezer schriften bij zijne tijdgenooten, en vooral bij de nakomelingschap, veel gezorgd hebben.

Bekend is het, dat sommigen onder de ouden stelden, dat paulus eene slechte hand en bijna onleesbaar schreef; om dit te bewijzen, beriepen ze zich vooral op Gal. VI:11, waarover onze groote erasmus onder andere het volgende aanteekent: ‘Theophylactus Chrysostomum secutus fatetur ex hoc loco colligi hanc epistolam Panli manu scriptam fuisse. Caeterum quod dixit qualibus

[p. 442]

πηλικοις non pertinere ad magnitudinem litterarum, fed ad deformitatem, quod Paulum videri velit imperitum scribendi et tamen non gravatum utcunque totam epistolam sua manu describere.’

Maar dit aan zijne plaats latende, had ik onlangs hierover dezen inval. Zoude de Apostol ook door de ketenen, die hij, als gevangen, veeltijds om de handen droeg, daarin verhinderd geworden zijn, en zich alzoo van het schrijven hebben afgewend? Hij verzond toch verscheidene Brieven uit de gevangenis, in welke schriften hij zelfs veelmalen van ketenen en banden spreekt, verg. Efez. VI:20, Filip. I:16, Kol. IV:18, 2 Tim. I:16, misschien Hebr. X:34. - Ketenen waren hem reeds aangedaan in het jaar 55, zie Hand. XXI:33, volgens de voorspelling van agabus, zie vs. 11. - De regter hand eens gevangens werd bij de Romeinen aan de linker hand eens krijgsknechts vastgeketend: - evenwel het mij waarschijnlijk voor, dat de beide handen toen ook nu en dan gekluisterd wierden, volgens juvenalis:

‘Inde fides arti fonuit si dextera ferro,
Laevaque si longo castrorum in carcere mansit.’

Had dit geval plaats, dan was het eigenhandig schrijven voor zoo iemand niet wel mogelijk; en nog onmogelijker was dit, wanneer handen en voeten in een blok met twee gaten gezet, en daarin vastgesloten wierden; hetgeen paulus en silas in het jaar 49 te Filippi ondervonden hebben: - hierbij kan men nog in aanmerking nemen, dat de wijze, waarop de ouden schreven en brieven maakten, meen omslagtig en moeijelijk was, vooral voor belemmerde en gekluisterde handen.

Of het eindelijk geenen onderscheidenden invloed op onzen stijl maakt, als men zijne brieven aan zekere afschrijvers uit het hoofd voorzegt, dan of men die zelve eigenhandig schrijft, is eene vraag van eenen anderen aard.